بیدارزنی: بسیاری از ما در اطراف خود زنانی را می‌شناسیم که جویای کار هستند. برای اغلب زنان در ایران یافتن شغل مناسب، صرف‌نظر از اینکه تحصیلات دانشگاهی و تخصص کاری داشته باشند یا نه، سخت و گاه غیرممکن است. بسیاری از زنان علی‌رغم همه تلاش‌هایشان از حضور در بازار کار رسمی بازمانده‌اند و مجبور شده‌اند در بازار کار غیررسمی با بدترین شرایط از جمله عدم برخورداری از بیمه یا حقوق مناسب کار کنند یا آنکه بیکار هستند و در فرم‌های اداری به‌اجبار گزینه خانه‌دار را پر می‌کنند.
در ایران، زنان برای حضور در بازار کار با موانع اجتماعی بسیاری رو‌به‌رو هستند. در این نظام مردسالار بسیاری از آنها برای ورود به بازار کار با مخالفت اعضای خانواده (پدر، برادر یا همسر) مواجه می‌شوند؛ مخالفتی که از یک سو قانون آن را به رسمیت می‌شناسد و از سوی دیگر رسانه‌ها و نهاد آموزشی آن را تشویق می‌کند. در قوانین مدنی، زنان به تبعیت از همسر خود ملزم شده‌اند و اختیار اشتغال آنها به همسرانشان سپرده شده است. به مدد کورجنس بودن قانون کار، سهمیه‌های زنان در امور استخدامی کاهش یافته است و اغلب به کارهای مراقبتی و تربیتی و همچنین خدماتی سوق داده می‌شوند. در تبلیغات جنسیت‌‌زده رسانه‌های حکومتی نیز با تقدسِ دائمی از جایگاه مادری، زنان به تربیت فرزندان و امور خانه و مردان به نان‌آور بودن تشویق می‌شوند.
نتیجه این وضعیت به خوبی در آمار اشتغال و بیکاری قابل مشاهده است. زنان ایران نسبت به ترکیب جمعیتی کشور و به‌رغم دستاوردهایشان در کسب تحصیلات تکمیلی، حضور بسیار ناچیزی در بازار کار رسمی دارند. در دو سال گذشته، با شیوع کرونا این معضل تشدید پیدا کرده است. مطابق با آمار منتشر شده مرکز آمار ایران، در سال ۹۹ سهم زنان شاغل (۱۵ سال به بالا) با ۲.۳ درصد کاهش نسبت به سال پیش از آن به ۱۱.۷ درصد رسیده است. طبق این آمار نرخ بیکاری زنان ۱۸ تا ۳۵ ساله در سال ۹۹ به ۲۷.۹ و سهم زنان بیکار فارغ‌التحصیل آموزش عالی از کل بیکاران به ۷۰.۴ درصد رسیده است. میانگین ۱۶ ساله نرخ بیکاری زنان برابر با ۱۶ درصد، سه برابر نرخ بیکاری زنان در جهان است. این در حالی است که بسیاری از زنان سرپرست خانواده خود هستند و نیازمند یک شغل مناسب. سهم زنان سرپرست خانوار برای دهک اول (کم‌درآمدترین) حدود ۴۵.۲ درصد است. با توجه به این شرایط و در فقدان دسترسی به کار رسمی، زنان بیشتری برای داشتن استقلال اقتصادی و همچنین تأمین هزینه‌های خود مجبور به کار در بازار کار غیررسمی با کمترین دستمزد شده‌اند.
زنان شاغل نیز مشکلات بسیاری دارند. آنها در محل کار برای تثبیت جایگاه و نشان‌دادن شایستگی و توانمندی خود مجبور هستند چندین برابر همکاران مرد خود فعالیت کنند و در برابر بسیاری از تبعیض‌ها، آزار و اذیت‌ها و خشونت‌ها سکوت کنند. این زنان گاهی به‌خاطر شرایط بسیار نامساعد کار و همچنین دستمزد نابرابر و ناکافی مجبور به ترک محیط شغلی شده‌اند یا در هنگام به‌اصطلاح «تعدیل نیرو» در محل کار، اولین قربانیان بوده و از کار اخراج شده‌اند.
بنا به ضرورت بررسی این مسئله، در سایت بیدارزنی قصد داریم پرونده‌ای را به وضعیت زنان شاغل در بازار کار رسمی و غیررسمی و مشکلات و موانع پیش روی آنان برای حضور در بازار کار (رسمی) اختصاص دهیم. از شما مخاطبان سایت بیدارزنی نیز می‌خواهیم ما را در این راه یاری کنید و مطالب و تجربیات خود در این زمینه را برای ما ارسال و با خوانندگان این رسانه به اشتراک بگذارید.
همچنین بخوانید: به اعمال تبعیض جنسیتی در اشتغال پایان دهید