تا قانون خانواده برابر: از 8 مارس 89 تا 8 مارس 90 اتفاقات زیادی در حوزه زنان ایران زمین رخ داد. برخی غم انگیز چون درگذشت هاله سحابی، برخی شیرین چون انتخاب برترین فوتبالیست آسیا از ایران. در این مدت طرح هایی به تصویب رسید مانند ساماندهی مد و لباس که بدین منظور دو نمایشگاه مانتو برگزار شد. نمایشگاه هایی نه برای تنوع بخشیدن به لباس زن ایرانی بلکه در راستای اعمال محدودیت های بیشتر در عرصه پوشش زنان. تفکیک جنسیتی نیز در فضای بیشتر دانشگاه های ایران اجرا شد. اگر به دقت نگاهی به مجموعه حوادثی که رخ داد بیاندازیم متوجه اعمال محدودیت های بیشتر و سخت تر شدن شرایط برای زنان ایرانی می شویم.
بهانه این مطلب روز جهانی زن است. در 8 مارس زنان سراسر گیتی به خیابان می آیند، مطالباتشان را مطرح می کنند و به دست افشانی می پردازند. اما سالهاست که 8 مارس در ایران برای ما با شادی همراه نبوده است. نگاهی به مجموعه اتفاقاتی که در فاصله 8 مارس 89 تا 90 در ایران روی داده، تلخ است. مرورش در این گزارش تنها برای جمع بندی است نه ناشاد کردن کام فعالان زن و هر انسان آزاده ای که رویایش برابری است و آزادی.
زنان از دانشگاه کنار گذاشته می شوند
یکی از اتفاقات نامیمون در سال 90 بحث سهمیه بندی جنسیتی در دانشگاه ها بود. اگرچه این موضوع چندسالی است که شروع شده اما امسال علی رغم درخشیدن دختران در بین نفرات اول گروه های مختلف آموزشی شاهد توقف پیشتازی دختران در بین قبولی های کنکور بودیم.
درسال 1390 تحصیلی با اعمال سهمیه بندی جنسیتی در کنکور سراسری آمار ورودی دانشجویان دختر به 48.7 درصد رسید. به گزارش سایت الف بررسی ترکیب جنسیتی دانشگاهها در 60 سال گذشته نشان می دهد تا سه دهه غلبه با پسران است اما 13 سال این نسبت معکوس می شود تا اینکه نرخ پذیرش داوطلبان از سال گذشته به گونه ای رقم خورد تا باز شمار دانشجویان پسر بر دختر در رقابتی تنگاتنگ پیشی بگیرد. تعداد دختران دانشجوی کشور از 23 درصد کل دانشجویان درسال 57 به 63 درصد در سال 85 رسید یعنی به یکباره طی 27 سال درحدود سه برابر افزایش یافت. هم چنین تا قبل از سال 1389 سهم دختران از کل جمعیت دانشجویی کشور بیش از 60 درصد از دانشجویان ایران گزارش میشد. [1]
این در حالی است که نفرات اول تا دهم کنکور 90 را بیشتر دختران به خود اختصاص دادند. درگروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی کنکور سراسری امسال رتبه اول را ساغر سیدعباس زاده، رتبه سوم سیده سحر صدری زاده، رتبه ششم شادی شهسواری از کردستان و رتبه دهم را نفیسه قرقچیان از تهران کسب کردند.
در گروه علوم تجربی نیز رتبه دوم را کیانا امانی، رتبه چهارم کیمیا کاظمی، رتبه پنجم هاجر فروردین جهرمی از فارس و رتبه هشتم را مهرنوش سماعی از البرز به خود اختصاص دادند.
همچنین در گروه آزمایشی علوم انسانی رتبه پنجم را شادی فرزانه، رتبه ششم سیده بهاران قوامی، رتبه هفتم فائزه رامخو، رتبه هشتم مهدیه عابدی و رتبه نهم را الهه جهانگرد از تهران کسب کردند.
در گروه آزمایشی هنر رتبه اول تا سوم را دختران از آن خود کردند. در این گروه رتبه اول یاسمن فرازان، رتبه دوم کیمیا روانگر و رتبه سوم را رومینا نظامی به خود اختصاص دادند. درگروه آزمایشی زبان های خارجه نیز رتبه دوم را سارا عامری بدست آورد.[2]
تفکیک جنسیتی نیز در فاصله 8 مارس 89 تا 8 مارس 90 در دستور کار وزارت علوم قرار داشت. در ترم اول سال تحصیلی 90-91 کلاس های بسیاری از دانشگاه ها مانند علم و صنعت، علامه طباطبایی، دانشگاه مازندران، دانشگاه علمی کاربردی و… در دوره کارشناسی تفکیک جنسیتی شد. دانشگاه علامه طباطبایی نیز که در این زمینه پیشرو بود کلاس های دوره کارشناسی ارشد دانشکده های مختلف را نیز تفکیک کرد. همچنین صدرالدین شریعتی رئیس این دانشگاه از تاسیس پردیس دخترانه خبر داد. [3]
دراین زمینه هم چنین وزیر علوم از راه اندازی پردیس های دختران و دانشگاه های دخترانه در هر استان خبر داد و گفت: یکی از راه کارهای اسلامی شدن دانشگاه ها، پرداختن به این موضوع است که استان هایی که قابلیت دارند بتوانند دانشگاه های دخترانه داشته باشند. وزارت علوم درباره دانشگاه های غیر انتفاعی این موضوع را اعمال کرده است و اکنون اولویت را به دانشگاه های تک جنیستی دخترانه و پسرانه دادیم. [4]
اعمال مسئولان قربانی می گیرد
مسئولان دانشگاه ها برخلاف جهد و تلاشی که به قول خود در اسلامی کردن دانشگاه ها دارند هیچ مسئولیتی را در قبال حفظ جان دانشجویان احساس نمی کنند. از این رو مانند هر سال شاهد درگذشت دختران دانشجو بودیم.
آزاده عطاء الهی دانشجوی رشته زبان و ادبیات انگلیسی واحد پیشوا ورامین دانشگاه آزاد اسلامی بر اثر سهل انگاری راننده سرویس دانشگاه، زیرچرخ های اتوبوس جان خود را از دست داد.[5]
همچنین فوت آمنه زنگنه، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته پلیمر دانشگاه صنعتی امیرکبیر بر اثر سهل انگاری مسئولان این دانشگاه نیز از اتفاقات دیگر دانشگاه بود. علت فوت او استنشاق گاز متصاعد شده از اسیدی بود که کارگران به منظور بازکردن گرفتگی لوله های فاضلاب در آن ریخته بودند. این دانشجو توسط نگهبان به درمانگاه دانشگاه منتقل می شود درحالی که درمانگاه دانشگاه فاقد دستگاه تنفس بوده است. هماهنگی نگهبان با مسئولان امور خوابگاه ها برای تماس با اورژانس برای انتقال زنگنه به بیمارستان به طول می انجامد. مسئولان بیمارستان فیروزگر زمانی که این دانشجو توسط اورژانس به این بیمارستان منتقل می شود، به دوستان او گفتند که آمنه فوت کرده است.[6]
شنبه نوزدهم آذرماه دو دانشجوی رشته بیوشیمی در دانشگاه آزاد واحد فلاورجان درحالیکه مشغول آزمایش بودند، دچار حادثه شدند و صورت آن ها با اسید سوخت. پدر یکی از این دو دانشجو به مهر گفت: دختر من به همراه دوست خود در کلاس عملی آزمایشگاه در حین کار با دستگاه پیپت دچار حادثه شد. به گفته او استاد آزمایشگاه بدون اینکه عینک ایمنی در اختیار این دو دانشجو بگذارد از آنها خواسته تا با اسید مشغول کار شوند. جعفری هم چنین به نقل از دخترش از معیوب بودن وسیله پیپت خبر داد و بیان داشت: علت دیگر وقوع این اتفاق معیوب بودن وسیله آزمایشگاه بوده و دلیل دیگر استفاده نکردن از عینک ایمنی و ماسک حین آزمایش با اسید است. [7]
خشونت علیه دانشجویان زن
مردی همسر دانشجوی خود را در کلاس درس یکی از آموزشکده های دانشگاهی کرمان با ضربات چاقو روانه بیمارستان کرد. مردی به بهانه ارتباط نامشروع همسر دانشجوی خود، او را با ضربات متعدد چاقو درکلاس درس و در حضور استاد و دانشجویان زخمی و روانه بیمارستان کرد.[8]
بماند قتل دختر دانشجو روی پل مدیریت با 50 ضربه چاقو به دست دانشجوی دیگر. حوادث بد در سال 90 ادامه داشت. به گزارش دانشجونیوز، شامگاه ۱۵ خرداد ۹۰ طی یک اتفاقی تلخ و دردناک یکی از دانشجویان دختر دانشگاه فردوسی مشهد پس از ضرب و شتم مورد تجاوز نیز قرار گرفته است.[9]
زنان ورزشکار موفق و پویا
فوتبالیست های ایرانی در فاصله دو 8 مارس از راه یابی به المپیک زنان بازماندند چرا که فیفا حجاب آنان را تایید نکرد. فیفا نگران آسیب دیدگی زنان فوتبالیست حین بازی به خاطر نوع حجابی است که فدارسیون فوتبال ایران برای آنان طراحی کرده است. بازماندن از المپیک اما این فوتبالیست ها را از تلاش مایوس نکرد و در نهایت آنان نایب قهرمان آسیا شدند. همچنین مریم رحیمی فوتبالیست ایرانی در چهارمین دوره مسابقات غرب آسیا به عنوان بهترین بازیکن این دوره برگزیده و باشگاه نیروهای مسلح ابوظبی خواستار بستن قرارداد با او و 3 بازیکن دیگر تیم ملی شد.[10]
دربازی های آسیایی گوانجو خدیجه آزادپور، نخستین مدال طلای زنان ایران را در تاریخ بازی های آسیایی پس از انقلاب در ورزش رزمی ووشو با شکست دادن حریفانی از کره جنوبی و ژاپن به دست آورد.[11]
به علاوه نرجس امامقلی نژاد به مقام قهرمانی مسابقه های تیراندازی سلاح های بادی قهرمانی آسیا در ماده تفنگ 10 متر بانوان دست یافت. در نخستین روز این مسابقه ها امام قلینژاد باکسب 2/501 امتیاز، مدال طلای ماده تفنگ بادی 10 متر را برای ایران به ارمغان آورد.[12]
در مسابقات تیراندازی باکمان قهرمانی جهان در ترکیه نیز تیم کامپوند زنان کشورمان نایب قهرمان شد.[13]
تیم کاتای دختران ایران در رده سنی زیر 17 سال به مدال طلای رقابت های کاراته قهرمانی آسیا دست یافت.[14]
مریم طوسی، دونده دوی سرعت، نیز موفق شد نام خود را به عنوان نخستین بانوی ایرانی که در این رشته موفق به کسب مدال طلا در آسیا شده است ثبت کند. او ۴۰۰ متر را طی ۵۳ ثانیه و ۸۵صدم ثانیه پیمود تا ضمن فرو ریختن رکورد ملی که در اختیارخودش بود، مدال طلای آسیا را نیز نصیب خود کند.[15]
با همه درخشش زنان ورزشکار اما محدودیت های زیادی به علت نوع نگاه حاکمیت به زنان، فعالیت های ورزشی آنان را هدف گرفته است. علاوه بر فیفا که مانع از حضور زنان ایران در مسابقات المپیک لندن شد، فدراسیون جهانی بسکتبال نیز اجازه حضور به ورزشکاران زن ایرانی را به خاطر داشتن حجاب در عرصه رقابت های بین المللی نداد.[16]
همچنین وزارت ورزش و جوانان با صدور ابلاغیه ای فعالیت بانوان را در دو رشته رزمی کیک بوکسینگ و موی تای ممنوع اعلام کرد. مرضیه اکبرآبادی، معاون ورزش بانوان در وزارت ورزش و جوانان درباره علت اتخاذ چنین تصمیمی گفت: خشونتی که در این رشتهها است برای سلامتی بانوان به جهت آن که مادران آینده خواهند بود، خطر دارد. او افزود: نحوه برگزاری مسابقات، بافت رینگ و تماشاگران، برنامههایی که قبل و بعد ازمسابقات انجام میشود و در کل فرهنگ غالب بر این نوع رشته ها و مسابقات آنها که مغایر با فرهنگ اسلامی و ایرانی ماست، چنین تصمیمی اتخاذ شد.[17]
زنان هنرمند از دستگیری تا درخشندگی
مهناز محمدی، مستندساز و فعال جنبش زنان، پگاه آهنگرانی بازیگر سینما و فیلمساز و مرضیه وفامهر، فیلمساز، بازیگر و دستیارکارگردان، سه زن سینماگری بودند که در تیرماه سال جاری به اتهام های مختلف بازداشت شدند. هرچند هر 3 هم اکنون از اوین آزاد شده اند. به این لیست باید نام کتایون شهابی را نیز افزود مستندسازی که در شهریور ماه همراه با 5 مستند ساز دیگر دستگیر شد و در 18 مهرماه با تودیع وثیقه آزاد شد.
اما در کنار این خبرهای بد فاطمه معتمد آریا برنده دو جایزه در این فاصله شد و کام زنان ایران را شیرین کرد. او بهترین بازیگر زن جشنواره مونترال به خاطر بازی در فیلم «اینجا بدون من» انتخاب شد و همچنین برای مجموعه فعالیت های سینمایی، تلاش در راستای ارتقاء حرفه سینما، حفظ ارزش های فرهنگی حرفه ی بازیگری و تعهد و حفظ حرمت روح هنر سینما توانست جایزه معتبر «هانری لانگلوا» فرانسه را از آن خودکند.[18]
همچنین لیلا حاتمی به عنوان یکی از اعضای هیئت داوران سی و هفتمین جشنواره فیلمهای آمریکایی «دوویل» فرانسه انتخاب شد.[19]
عکس هایی از برهنه شدن گل شیفته فراهانی نیز خبرساز شد. این عکس ها که در وب سایت مجله فرانس ویفی گاروو منتشر شد و در پی آن، انتشارش در شبکه های اجتماعی واکنشهای گوناگونی در داخل و خارج از ایران برانگیخت. این عکس جزو مجموعه ای است که از ژان موندینو، عکاس سرشناس فرانسوی، از شانزده بازیگر جوانی که نامشان برای نامزدی بخش بهترین «بازیگر مستعد» جوایز سینمایی سزار مطرح شده، گرفته است.[20]
در میان کامنت هایی که در فضای مجازی و واقعی در مورد برهنه شدن او رد و بدل شد کمتر به حق مالکیت و کنترل زن بر بدنش توجه شد.
روزهای ناخوش زنان روزنامه نگار و عکاس
از 8 مارس 89 تا 8 مارس 90 زنان روزنامه نگار و عکاس هم حال و روز خوشی نداشتند. در این فاصله تنی چند از این زنان راهی اوین شدند از جمله مریم مجد، فاطمه خرمند، مرضیه رسولی، پرستو دوکوهکی و نسرین نعمت اللهی. [21]
مریم مجد عکاس ورزشی که سال ها با مجله زنان همکاری می کرد در27 خرداد ماه گذشته در حالی که به قصد عکاسی از جام جهانی فوتبال زنان در آلمان، راهی این کشور بود دستگیر شد.[22]
مجد 26 تیر با تودیع وثیقه آزاد شد.
پرستو دوکوهکی، روزنامهنگار، که از روز ۲۵ دی ماه بازداشت شده بود،7 اسفند ماه با ارائه وثیقه ۳۰۰ میلیون تومانی از زندان آزاد شد. در اطلاعیهای که مرکز بررسی جرائم سازمان یافته سپاه پاسداران ایران روز شنبه، ششم اسفندماه، منتشرکرد، اتهام پرستو دوکوهکی و چهار تن دیگر همکاری با بی بی سی فارسی اعلام شد.[23]
مرضیه رسولی نیز که ۲۷ دی سال جاری بازداشت شده بود، هشتم اسفند با وثیقه ۳۰۰ میلیون تومانی آزادشد.[24]
تهمینه منزوی عکاس حوزه مستند اجتماعی نیز در محل کار خود بازداشت شد و هنوز از وضعیت او اطلاعی در دست نیست. ماموران امنیتی شنبه ۳۰ بهمن ماه با حضور در آتلیه ای که خانم منزوی در آن مشغول به کار است او را به همراه کامپیوتر و سایر وسایل شخصی بازداشت کردند. ماموران امنیتی پس از تفتیش محل کار او به منزل این عکاس رفته و آنجا را نیز مورد تفتیش و بازرسی قرار داده و سپس تهمینه منزوی را با خود می برند.
این عکاس ۲۲ ساله برنده جایزه عکس شید است و همچنین جایزه استعداد جوان سال ۱۳۹۰ درزمینه عکاسی مستند اجتماعی را نیز از آن خود کرده است.[25]
در آستانه 8 مارس نیز نازنین خسروانی روزنامه نگار برای اجرای حکم 6 ساله اش راهی اوین شد. خسروانی ۱۲ آبان سال ۱۳۸۹، در منزل پدری اش بازداشت شده و در طول مدت بازداشت در بند امنیتی ۲۰۹ زندان اوین بود. او، اسفندماه سال گذشته بعد از تحمل ۱۳۲ روز بازداشت با سپردن وثیقه ای به ارزش ۶۰۰ میلیون تومان از زندان اوین آزاد شد.[26]
تداوم فشارها بر فعالان زن
در فاصله دو 8 مارس فعالان زن فشارهای زیادی را متحمل شدند. مریم بهرمن، وبلاگ نویس، فعال جنبش زنان و کمپین یک میلیون امضاء، صبح روز ۲۱ اردیبهشت ماه در شهر شیراز توسط چند تن از ماموران امنیتی در منزل شخصی اش بازداشت شد. ماموران امنیتی شهر شیراز پس از سه ساعت بازرسی منزل و ضبط بعضی از اموال شخصی وی را به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» بازداشت کردند. او سپس بعد از 126 روز بازداشت موقت، با قید وثیقه به مبلغ 250 میلیون تومان آزاد شد.[27]
محبوبه کرمی از فعالان جنبش زنان و کمپین یک میلیون امضاء، صبح 21 اردیبهشت 1390، احضاریه ای کتبی مبنی بر اجرایی شدن حکم 3 سال حبس در زندان اوین، دریافت کرد. اتهامات محبوبه کرمی «فعالیت حقوق بشری، فعالیت تبلیغی علیه نظام، اجتماع و تبانی با قصد ارتکاب جرایم علیه امنیت کشور و نشر اکاذیب» عنوان شد. محبوبه کرمی، عضو کمپین یک میلیون امضا، در روز ۱۱ اسفندماه ۱۳۸۸با هجوم ماموران امنیتی به منزلش بازداشت و پس از گذشت ۱۷۰ روز، شامگاه چهارشنبه ۲۷ مردادماه ۱۳۸۹ باتودیع وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی آزادشد.[28]
او از تاریخ 25 اردیبهشت برای گذراندن دوره حبس سه ساله خود در زندان اوین به سر می برد. به گفته محسن کرمی برادر محبوبه، برای بیماری کم خونی او پزشک قانونی با عدم تحمل کیفر موافقت کرد. حتی به ما گفتند کمیسیون پزشکی نیز موافقت کرده اما دادستانی با عدم تحمل کیفر موافقت نکرده است. [29]
مریم بیدگلی از فعالان کمپین یک میلیون امضا در شهر قم، مرداد ماه درمنزلش بازداشت شد. این خبرنگار محلی عصر همان روز در تماس تلفنی با خانواده خود از انتقالش به بند عمومی زندان لنگرود قم خبر داد. او سپس با گذراندن 6 ماه حبس تعزیری در زندان لنگرود آزاد شد.[30]
به دنبال بازداشت الهام محسنی در روز جمعه به دلیل شرکت در یک گردهمایی برای «آب بازی» صبح روز یکشنبه 13 شهریور فرشته شیرازی فعان زنان در آمل که پیش تر از سوی اطلاعات احضار شده بود، بازداشت شد.[31]
او ششم مهرماه در دو دادگاه به سه سال حبس تعزیری و هفت سال ممنوع الخروجی محکوم شد. اتهامات این فعال حقوق زنان دردادگاه نخست تشویش اذهان عمومی از طریق نشر اکاذیب و توهین به مقامات از طریق نوشتن در وبلاگ شخصی اش بود که بدین منظور به دو سال حبس محکوم شد. در دادگاه دیگری او به تبلیغ علیه نظام محکوم شد که حداکثر حکم را یعنی یکسال حبس تعزیری به این دلیل دریافت کرد. فرشته شیرازی در این دادگاه ها ازداشتن وکیل محروم بود.[32]
فرانک فرید، شاعر، مترجم و فعال حقوق زنان در تبریز عصر روز شنبه ۱۲ شهریور هم زمان با تجمعی که از سوی فعالان محیط زیست در اعتراض به خشک شدن تدریجی دریاچه ارومیه برگزار شد همراه با ضرب و شتم شدید دستگیر شد.[33]
او پس از تحمل 42 روز بازداشت، با قید وثیقه صد میلیون تومان، از زندان تبریز آزاد شد.[34]
اما ناگوارترین حادثه فوت هاله سحابی بود. هاله سحابی از مادران صلح و دختر عزت الله سحابی، یک روز بعد از درگذشت پدر خود 11 خرداد ماه در پی حمله ماموران امنیتی به مراسم تشییع جنازه او در لواسان، درگذشت.[35]
همچنین احکام بهاره هدایت و مهدیه گلرو نیز در آبان ماه افزایش یافت. هرچند به آن ها در آستانه تولد دختر پیامبر اسلام مرخصی داده شد. با تأیید حکم شش ماه حبس تعزیری بهاره هدایت حکم او در مجموع به ١٠ سال زندان افزایش یافت. همچنین مهدیه گلرو که قرار بود در اوایل آذرماه سال جاری حکم پیشینش به پایان برسد، با تأیید حکم جدید، آزادی اش به اردیبهشت ماه سال آینده موکول شد.[36]
مریم قربانی فر فعال حقوق زنان و وبلاگ نویس نیز از سوی شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی مقیسه به سه سال زندان محکوم شده بود که این حکم طبق ابلاغیه ای به دست وکیل او رسیده است. دادگاه او در تاریخ شش شهریورماه ۱۳۹۰ برگزارشده بود.
قربانیفر در تاریخ شانزدهم اسفندماه ۱۳۸۹ بازداشت و به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شده بود. او تا تاریخ هشت فروردین ماه ۱۳۹۰ در سلول های انفرادی این بند زندان اوین تحت بازجویی قرار داشت و سپس با تودیع وثیقه از زندان آزادشد.[37]
همچنین فشارها بر نسرین ستوده و خانواده او ادامه همچنان داد. خانواده نسرین ستوده می گویند این روزها مسئولان قضایی و زندان با دادن قول ملاقات حضوری به ویژه به کودکان نسرین ستوده و اجرا نکردن آن سعی در تخریب روحیه کودکان و فشار بیشتر به این حقوقدان و اعضای خانوادهی او دارند. با اینکه مسئولان قضایی هر هفته به نسرین ستوده قول ملاقات حضوری میدهند ولی با مراجعه خانواده، مسولان از دیدار آنان جلوگیری میکنند. پس از نزدیک به یک سال و نیم بازداشت وی، امکان هر بار ملاقات حضوری برای کودکان نسرین ستوده تا ۴ ماه به طول میانجامد. این در حالی است که از ۲۶ اسفند ۸۹ تا ۱۹ فروردین ۹۰ حتی امکان ملاقات کابینی را هم از این کودکان دریغ کرده اند.
خانواده ستوده می گویند با وجود نامهی صریح دادستان تهران مبنی بر برقراری ملاقات منظم حضوری نسرین ستوده با فرزندانش اما همچنان از دادن ملاقات به وی جلوگیری میشود. خانوادهی نسرین ستوده یعنی مادر، خواهر و برادرش نیز بیش از ۷ ماه است که همچنان از ملاقات کابینی با وی محروم هستند. به عقیده خانواده او متاسفانه کودکان نسرین به اهرمی برای فشار به مادر زندانیشان تبدیل شده اند، مساله ای که در هیچ کشور و قانون و آیینی پذیرفته نیست.»[38]
نرگس محمدی نایب رییس کانون مدافعان حقوق بشر در دادگاه تجدید نظر به ۶ سال زندان محکوم شد. به گزارش سایت کانون مدافعان حقوق بشر، نرگس محمدی در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب اسلامی که ریاست آن بر عهده قاضی پیر عباسی است به ۱۱ سال زندان محکوم شده بود که این حکم در شعبه ۵۴ دادگاه تجدید نظر به ۶ سال زندان تغییر یافت. حکم نرگس محمدی در تاریخ ۲۵ دی ماه ۱۳۹۰ صادر و در ۱۴ اسفند به وکیل او ابلاغ شده است.[39]
در کنار همه این خبرهای بد، آزادی عالیه اقدام دوست، شادی را دوباره به فعالان جنبش زنان باز گرداند. عالیه اقدام دوست نخستین زندانی در ایران است که برای فعالیت در راستای حقوق زنان، حکم زندان دربارهاش اجرا شدهبود. او 18 دی 90 با پایان دوران محکومیت از زندان اوین آزاد شد.[40]
باشد که بیاید 8 مارس هایی که خنده بر لبان همه زنان ایران زمین جا خوش کند.
[1] -[http://www.fairfamilylaw.asia/spip.php?article4331->http://www.fairfamilylaw.asia/spip.php?article4331]
[2] –[http://www.hamshahrionline.ir/news-142140.aspx->http://www.hamshahrionline.ir/news-142140.aspx]
[3] [http://ilna.ir/newsText.aspx?ID=210690->http://ilna.ir/newsText.aspx?ID=210690]
[4] –[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13900618000140->http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13900618000140]
[6] [http://www.donyayesanat.com/6326-fa.html->http://www.donyayesanat.com/6326-fa.html]
[7] [http://qudsonline.ir/NSite/FullStory/News/?Id=23421->http://qudsonline.ir/NSite/FullStory/News/?Id=23421]
[8] [http://api.khabarfarsi.net/ext/1369465->http://api.khabarfarsi.net/ext/1369465]
[9] [http://www.daneshjoonews.com/news/university/7697-1390-03-16-17-25-55.html->http://www.daneshjoonews.com/news/university/7697-1390-03-16-17-25-55.html]
[10] [http://www.mashreghnews.ir/fa/news/72663/->http://www.mashreghnews.ir/fa/news/72663/]
[11] [http://hamshahrionline.ir/news-120980.aspx->http://hamshahrionline.ir/news-120980.aspx]
[12] [http://www.wafa.ir/varzeshi/ghahremani/10180.html->http://www.wafa.ir/varzeshi/ghahremani/10180.html]
[13] -[http://www.wafa.ir/varzeshi/ghahremani/6989.html->http://www.wafa.ir/varzeshi/ghahremani/6989.html]
[14] [http://www.wafa.ir/varzeshi/ghahremani/8009.html->http://www.wafa.ir/varzeshi/ghahremani/8009.html]
[15] -[http://www.fair-family-law.in/spip.php?article6243->http://www.fair-family-law.in/spip.php?article6243]
[16] [http://www.fair-family-law.in/spip.php?article4988->http://www.fair-family-law.in/spip.php?article4988]
[17] [http://www.wafa.ir/varzeshi/fedrasiom/11955.html->http://www.wafa.ir/varzeshi/fedrasiom/11955.html]
[18] news.gooya.com/politics/archives/…/135319.php
[19] [http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=1389423->http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=1389423]
[20] [http://www.bbc.co.uk/persian/arts/2012/01/120118_golshifte_farahani_figaro.shtml->http://www.bbc.co.uk/persian/arts/2012/01/120118_golshifte_farahani_figaro.shtml]
[21] [http://www.mardomak.org/story/68356->http://www.mardomak.org/story/68356]
[22] [http://www.rahesabz.net/story/38917/->http://www.rahesabz.net/story/38917/]
[23] [http://www.radiofarda.com/content/f8_dokouhaki_freed/24496800.html->http://www.radiofarda.com/content/f8_dokouhaki_freed/24496800.html]
[24] [http://www.radiozamaneh.com/news/iran/2012/02/27/11426->http://www.radiozamaneh.com/news/iran/2012/02/27/11426]
[25] [http://chrr.biz/spip.php?article17293->http://chrr.biz/spip.php?article17293]
[26] [http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2012/03/120305_l21_khosravani_journalism_prison.shtml->http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2012/03/120305_l21_khosravani_journalism_prison.shtml]
[27] [http://www.fairfamilylaw.asia/spip.php?article42->http://www.fairfamilylaw.asia/spip.php?article42]
[28] [http://fairfamilylaw.org/spip.php?article2815->http://fairfamilylaw.org/spip.php?article2815]
[29] [http://fairfamilylaw.net/spip.php?article5385->http://fairfamilylaw.net/spip.php?article5385]
[30] [http://www.fairfamilylaw.asia/spip.php?article3599->http://www.fairfamilylaw.asia/spip.php?article3599]
[31] [http://www.hra-news.org/1389-01-27-05-26-53/9560-1.html->http://www.hra-news.org/1389-01-27-05-26-53/9560-1.html]
[32] [http://we-change.org/spip.php?article8738->http://we-change.org/spip.php?article8738]
[33] [http://www.rahana.org/archives/44595->http://www.rahana.org/archives/44595]
[34] [http://www.fairfamilylaw.asia/spip.php?article4682->http://www.fairfamilylaw.asia/spip.php?article4682]
[35] [http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2011/06/110601_l39_haleh_sahabi_death.shtml->http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2011/06/110601_l39_haleh_sahabi_death.shtml]
[36] [http://www.radiozamaneh.org/news/iran/2011/11/02/8060->http://www.radiozamaneh.org/news/iran/2011/11/02/8060]
[37] [http://www.rahana.org/archives/48191->http://www.rahana.org/archives/48191]
[38] [http://www.edu-right.net/from-anywhere/human-rights/858-sotoude->http://www.edu-right.net/from-anywhere/human-rights/858-sotoude]
[39] [http://sahamnews.net/1390/12/180822/->http://sahamnews.net/1390/12/180822/]
[40] [http://www.we-change.org/spip.php?article9077->http://www.we-change.org/spip.php?article9077]