دیدگاه سنتی و عرفی موجود در جامعه نسبت به وظایف زنان در خانه و عدم اشتغال آنها در خارج از خانه برای نگهداری هر چه بهتر از فرزندان، شرایط کاری زنان کارگر را در خارج از خانه به مخاطره انداخته است. گاه زنان بطور مستقیم از محیطهای کاری اخراج میشوند و یا گاهی راهحلهای غیر مشهودی را برای خروج آنها از اجتماع در نظر میگیرند. دورکاری از جمله مواردی است که به حذف زنان از سپهر عمومی کمک میکند.
تا قانون خانواده برابر: زندگی و معاش زنان روزانه در معرض تحولات غیرقابل اجتنابی قرار دارد و تاثیر این تحولات در کل جامعه نمود پیدا میکند. گاه این تاثیرات باعث ارتقای سطح فرهنگ و گاه باعث عقبماندگی جوامع می گردد و همواره زندگی زنان کارگر در معرض آسیبهای بیشتری قرار دارد.
گزارشات یک ماهه اخیر خبرگزاری ایلنا، از تعطیلی تعداد کثیری کارخانه و افزایش نرخ بیکاری خبر میدهد. با تعطیلی کارخانهها چه به دلیل نبود مواد اولیه مورد نیاز یا نداشتن سود کافی برای صاحبان کارخانهها، بیشترین زیان شامل حال کارگران میشود. زیرا سرمایهداران، سرمایههای خود را در قسمتهای دیگر، وارد چرخهی اقتصادی میکنند و سود مورد نظر خود را از طرق مختلف تامین میکنند.
با افزایش نرخ بیکاری تعدیل نیرو مسئلهای دور از ذهن نیست. این کاهش نیروی کار بنا به ساختار فرهنگی بازار و عرف جامعه در ایران از قشر زنان آغاز میشود به طوری که زنان کارگر اولین قربانیان این شرایط هستند.
طبق قانون، مردان عهدهدار ریاست خانواده هستند و تامین مخارج زندگی به عهدهی آنهاست. این امر سبب میشود که مردان در اولویت دریافت مشاغل موجود قرار گیرند. این قانون نه تنها به زیان زنان، بلکه به زیان مردان نیز هست. در شرایط اقتصادی فعلی، تامین مخارج زندگی در خانوادههای کارگری به تنهایی توسط مردان امکانپذیر نیست و نیاز به اشتغال زنان را به وضوح میتوان حس کرد. حال آنکه دیدگاه سنتی و عرفی موجود در جامعه نسبت به وظایف زنان در خانه و عدم اشتغال آنها در خارج از خانه برای نگهداری هر چه بهتر از فرزندان، شرایط کاری زنان کارگر را در خارج از خانه به مخاطره انداخته است. گاه زنان بطور مستقیم از محیطهای کاری اخراج میشوند و یا گاهی راهحلهای غیر مشهودی را برای خروج آنها از اجتماع در نظر میگیرند. دورکاری از جمله مواردی است که به حذف زنان از سپهر عمومی کمک میکند.
همچنین بخوانید: تداوم دورکاری زنان پس از فروکش کردن کرونا با چه هدفی؟
دورکاری به نفع یا ضرر زنان؟
دورکاری به اشتغال در منازل اشاره دارد که در اجرای این طرح، دولت زنان کارمند را در الویت قرار داده است. یعنی کارمندان در منازل در حد توان به انجام وظایف کاری خود پرداخته و زمان بیشتری برای انجام امور منزل در اختیار دارند. در اولین نظر این مسئله به مذاق بسیاری افراد، حتی زنان خوشایند میرسد و تبعات آن در این مرحله آنچنان مورد توجه قرار نمیگیرد. با اجرای طرح دورکاری زنان به خانهها باز میگردند و کارهای اداری را تا حد توان انجام میدهند. در نتیجه زمان بیشتری برای انجام امور منزل و امور مربوط به فرزندان در اختیار دارند. اما تا چه هنگام صاحبان سرمایه و کارفرماها، حاضر به پرداخت دستمزد به کارگرانی هستند که کارها را در حد توان، نه در حد نیاز آنها انجام میدهند؟
با گذشت مدت زمان نامعلوم که زنان بطور کامل از اجتماع کنار گذاشته شدهاند، نوبت به اخراج و قطع دستمزد آنها میرسد. از طرف دیگر وجود معضل بیکاری – که مسئولان هم به آن اعتراف می کنند، به طوری که بنا به گفته دبیر اجرایی خانه کارگر استان گلستان، در ایران هیچ دولتی نتوانسته معضل بیکاری را حل کند – سبب جایگزینی مردان به جای زنانی که دیگر از چرخه ی کار خارج شده اند، می گردد. بنابراین برای بار دیگر تبعیض قدیمی «زنان در خانه بمانند تا اجتماع به صاحبانش یعنی مردان برسد» بر جامعه حکمفرما می شود.
در حالت خوش بینانهتر، اگر زنان کارگر اخراج نشوند و دستمزد آنها تا زمان بازنشستگی ادامه یابد، عواقب جبران ناپذیر دیگری از جمله خروج زنان از اجتماع، وابستگی اقتصادی، تسلط هر چه بیشتر مردان بر زنان و… دامنگیر زندگی آنها می گردد.
دولت و همه حامیان این طرح، به وضوح به این امر واقف هستند که مسئله ی سست شدن بنیان خانواده بر اثر اشتغال زنان در خارج از خانه، فرضیه ای رد شده است، زیرا زنان روستایی قرن ها است که به کار در خارج از خانه (دامپروری، کشاورزی، چوپانی، قالیبافی و…) پرداخته اند، بی آنکه آسیبی به بنیان خانواده وارد شود. بیان اینگونه مسائل فقط ریشه در کم رنگ کردن نقش زنان در جامعه و باز گرداندن آنان به خانه ها دارد.
سال هاست که زنان این مرز و بوم بر سر خواسته هایشان ایستاده اند و مبارزه کرده اند و اکنون حاضر به از دست دادن تمام آنچه در این سال ها بدست آورده اند، نیستند.
آزادی زنان و کارگران و ایجاد برابری در جامعه مسئله ای جمعی است، که جز با بیداری و تلاش همه اقشار جامعه تحقق نمی یابد.
همچنین بخوانید: قضیه «دورکاری» مشاغل دولتی با اولویت زنان در دولت نهم