توضیحات بسیاری برای این سؤال که چرا زنان علمآموزی را کنار میگذارند داده شده است اما به نظر میرسد دلیل این امر استعداد تحصیلی زنان نیست. دانشگاه واشنگتن تفاوتی میان معدل درسی زنانی که در میان سالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۶ از دانشگاه انصراف دادهاند و زنانی که باقی ماندهاند، نیافته است. در تحقیقی مشابه زنان تنهایی و ارعاب را موانع مسیر تحصیلی خود برشمردهاند. درحالیکه ۲۳ درصد از دانشجویان سال اول گفتهاند چنین موانعی را تجربه نکردهاند، این آمار برای دانشجویان سال آخر ۳ درصد بوده است.
گرچه جراحی زیبایی بهطور روزافزون طرفداران بیشتری پیدا میکند ولی اغلب با تردید به آن نگریسته میشود. بسیاری احساس میکنند که تحت عمل جراحی زیبایی قرار گرفتن عملی تقلبی، مصنوعی و شاید مستأصلانه باشد. گرچه گروههای اجتماعیِ متفاوت به عمل زیبایی متفاوت نگاه میکنند ولی تصویر کلی در کشورهای غربی این است که کاشت مو و سفید کردن دندان اشکالی ندارد اما بزرگکردن سینه اظهارنظرهای منفی را به دنبال دارد.
چون هزینه فرایند درمان خیلی زیاد است بعضی بیماران عمل میکنند اما این فرایند را ادامه نمیدهند. خیلیها میگویند شما به خانوادههایمان بگویید چقدر فرایند درمان هزینه دارد، چند ماه باید برویم و بیاییم و اگر قرار است ما عمل بشویم و دیگر ما را نیاورند، اصلاً عمل نکنیم.
«شدن» کار سختی است، «من» شدن کار هر بز نیست، اگر چه شما هم مانند من نه گاو نر هستید و نه مرد کهن، بلکه زن هستید، آن هم زنی که میخواهد پوست بیاندازد و ترک عادت و دسته کند. خروج از «ما» و «من» شدن نیازمند شکستن قالب هایی است که «مایی»ها دور خودشان کشیدهاند که مبادا کسی هوای خروج از آن به سرش بزند. برعکس «من»ها که راه را برای ورود سخت کردهاند نه خروج.
این که در چه فرایندی کار خانگی به مرور به زنان محول و به تدریج به عنوان وظیفه ذاتی آنان قلمداد شده در حوصله این مقاله نیست. نکته قابل تأمل، چگونگی حفظ این الگو در شرایطی است که بسیاری از زنان در مقابل آن مقاومت کرده و گرایش بیشتری نسبت به کار بیرون از خانه نشان میدهد، ضمن آن که جامعه نیز به نیروی کار آنان در بیرون از خانه نیازمند است.
به نظر میرسد که دیدگاه فمنیستی موضع بسیار جالبتوجهی است و میتواند به ما کمک کند با آگاهی از دانش زنانه به واقعیت اجتماعی، خودآگاهی بیشتری پیدا کنیم. کافی است به زنان گوش دهیم تا از دانش زنانه در روابط بین فردی آگاه شویم. ولی این دیدگاه مشکلات خاص خود را دارد. پیش از هر چیز به نظر میآید این ادعای کلی که سرکوبگر در رابطه با ستمدیده از ظلمی که میکند بهواسطه ایدئولوژی ناآگاه است سخن عجیبی است.
تمایلات جنسی یک زن همانند تمایلات جنسی در مردان، شامل طیف گستردهای از فعالیتهای فیزیکی و تجربیات روانی است. تمایلات جنسی تنها محدود به عمل جنسی نمیشود. احساسی که نسبت به خود و یا دیگران دارید و احساسی که به رابطه جنسی و تجربیات گذشته خود دارید، همه و همه تمایلات جنسی امروزه شما را میسازد. احساس شما نسبت به شریک جنسیتان و ارتباطی که با او دارید قطعا بر روی احساس رضایت جنسیتان تأثیر میگذارد .
بیشتر از ۸۰ سال از زمانی که اولین زن در ایران توانست لباس وکالت بپوشد گذشته است. خدیجه کشاورز، کاترین سعید خانیان و مهرانگیز منوچهریان سه وکیل زن هستند که از آنها به عنوان نخستین زنان وکیل در ایران یاد میشود. «خدیجه کشاورز» در سال ۱۳۱۶ به عنوان نخستین زن، پروانه وکالت پایه دو خود را دریافت کرد. او دکترای حقوق از دانشگاه تولوز فرانسه دارد، همچنین گفته میشود هنگامی که وی درخواست پروانه وکالت داد، یک عضو کانون وکلا در آن دوره که تحت نظارت دادگستری بود، اعتراض کرد مبنی بر این که اگر قرار باشد زنی پروانه وکالت بگیرد من از ادامه شغل وکالت معذورم؛ اما رییس هیئتمدیره پروانه وکالت خانم کشاورز را صادر میکند. «کاترینا سعید خانیان»، وکیل سفارت شوروی به عنوان دومین وکیل زن ایرانی شناخته میشود که در ایران فعالیت زیادی نداشت؛ اما فعالیتهای «مهرانگیز منوچهریان» در حوزه وکالت توانست راه را برای زنان وکیل دیگر باز کند. منوچهریان در سال ۱۳۳۶ هجری خورشیدی پروانه وکالت پایه یک دریافت کرد. او از اعضای کانون وکلای آن دوره بود در حالی که گفته میشود در آن زمان، زنان را در کانون وکلا نمیپذیرفتند. کتابها، جوایز و فعالیتهای او در حرفه وکالت و حتی حضور در سیاست نامش را برای همیشه در تاریخ ایران ثبت کرده است. از آن زمان تاکنون زنان زیادی وارد حرفه وکالت شدهاند به مناسبت یک می روز جهانی کارگر با «مرجان رستگار» وکیل پایه یک دادگستری که حدود ۶ سال است به عنوان وکیل فعالیت میکند، در مورد مشکلات زنان وکیل به گفتگو نشستیم.
منیژه نجمعراقی سالهاست که به عنوان نویسنده و مترجمی فعال در حوزه مباحث و نظریات فمینیستی در بین کنشگران مسائل زنان شناخته شده است. علاوه بر این، وی عضو کانون نویسندگان ایران و همچنین عضو هیئت داوران جایزه کتاب صدیقه دولتآبادی نیزاست.
از جمله کتابهایی که منیژه نجمعراقی در تالیف یا ترجمه آنها نقش داشته است ، میتوان به این موارد اشاره کرد: منبعشناسی زنان؛ زن و سینما؛ زن و ادبیات: سلسله پژوهشهای نظری درباره مسائل زنان (با همکاری نسترن موسوی و مرسده صالحپور – نشر چشمه)؛ جامعهشناسی زنان (پاملا ابوت و کلر والاس – نشر نی)؛ سرمایهداری، خانواده و زندگی شخصی (الی زارتسکی – نشر نی)؛ دردسرهای پسامدرنیسم (استفان مورافسکی – بازتاب نگار)؛ نقد و نظر: درآمدی جامع بر نظریههای فمینیستی (رزماری تانگ – نشر نی)؛ تاریخ هنر نو: پیش درآمدی انتقادی (جاناتان هریس)؛ سه گینی (ویرجینیا وولف، نشر چشمه).
منیژه نجم عراقی به تازگی ترجمه کتابی با عنوان «نگاهی انتقادی به توسعه جماعت محور»، اثر «مارگارت لِدویت» را آغاز کرده است.
این کتاب که ویرایش نخست آن در سال ۲۰۰۵ در انگلستان منتشر شده، رویکردی انتقادی به اقدامات اجتماعمحور دارد که در سالهای اخیر در ایران نیز رواج یافته است.
نویسنده کتاب متاثر از دیدگاههای «پائولو فریره»، «آنتونیو گرامشی» و همچنین اندیشههای فمینیستی، به اصول و ارزشهایی انتقادی در توسعه جماعتمحور می پردازد.
به بهانه ترجمه این کتاب سراغ منیژه نجمعراقی رفتیم تا هم درباره کتاب بیشتر بشنویم، هم نظرش را درباره رویکردهای متاخر فمینیستی در ارتباط با شرایط جامعه خودمان جویا شویم.
آن چه در پی میخوانید مصاحبه معصومه زمانی با لیلا فرمان، کنشگر حقوق زنان کرد و بهویژه ایزدی است. فرمان تز دکترای خود را با موضوع «مرکزیت زدایی و درگیریهای قومی؛ مسئلهی کرد در ترکیه» در آگوست ۲۰۱۴ منتشر کرد. او ده سال است بهصورت داوطلبانه در رابطه با مسائل ایزدیان کار میکند و از «خانههای ایزدیان» در آلمان حمایت میکند. فرمان در تابستان ۲۰۱۴ رئیس مشترک «فدراسیون انجمنهای ایزدی» شد که یک سازمان بینالمللی حمایتی متشکل از حدود شصت انجمن و گروه است.
روز یکشنبه ۱۲ اردیبهشت، در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی نشستی با عنوان پس از پدرسالاری با سخنرانی پروفسور اریک مسه، استاد دانشگاه بوردو فرانسه برگزار شد. مسه که از شاگردان آلن تورن جامعهشناس فرانسوی است به معرفی نظریههای جنسیت و شکلگیری روابط جنسیتی بین مردان و زنان پرداخت. وی مفهوم پدرسالاری و ابعاد آن و تأثیرش بر روابط دو جنس را تعریف کرد.