تا قانون خانواده برابر: «روحی شفیعی» نویسنده، مترجم و پژوهشگر مسائل سیاسی بویژه مسائل زنان است. او لیسانس زبان و ادبیات انگلیسی از دانشکده تربیت معلم تهران، فوق لیسانس علوم اجتماعی از دانشگاه تهران، فوق لیسانس پژوهشهای زنان و آموزش از دانشگاه لندن کسب کرده است.
روحی شفیعی، تالیف، ترجمه و مقاله های بسیاری به زبانهای فارسی و انگلیسی نگاشته است. از جمله ترجمه های او “مجموعه مبارزات زنان در ویتنام (دوران اشغال)” ،چکیده، تهران و “کودتای شیلی و نقش سازمان سیا”، چکیده، تهران را می توان نام برد. علاوه بر آن تالیف “بوی خوش زعفران” ،سکارلت پرس ، لندن و “قلبهای انار”، شیراز پرس ، لندن نیز که به زبان انگلیسی بوده، از دیگر آثار نوشتاری اوست. شفیعی علاوه بر نوشتن، جزء زنان فعال و کنشگر است که در انجمن های مختلف مانند انجمن قلم انگلیس و انجمن قلم در تبعید عضویت دارد. همچنین در حوزه زنان در بخش های مختلف انجمن های مرتبط حضور چشمگیری داشته است: عضو هیت اجرائی شبکه زنان عفو بین الملل و از بنیان گزاران ایکاوی (ائتلاف بین المللی مبارزه علیه خشونت) است.
به بهانه دهه جهانی مبارزه علیه خشونت با او در مورد ائتلاف ایکاوی و اتفاقات پیشروی ایران صحبت کردیم که حاصلش متن زیر است:
خانم شفیعی حدود دو سال و نیم از آغاز به کار ائتلاف بین المللی علیه خشونت در ایران (ایکاوی) می گذرد. در سایت رسمی ائتلاف، تلاش برای حذف تمام ابعاد خشونت، جز استراتژی آن آورده شده و البته در این مدت چندین کنفرانس هم در زمینه های مختلف خشونت برگزار کردید، لطفا کمی بیشتر راجع به کارهای دیگر ائتلاف بگویید.
روحی شفیعی: دوستان عزیز، با تشکر از شما برای تلاشتان برای جامعه ای بهتر، عادلانه تر و بدور از تبعیض.
ما در منشور اولیه مان که در سایت نیز موجود است به مسئله استراتژی و تحقق اهداف ایکاوی اشاره کرده ایم. آن چه در آن جا نگاشته شد عبارت بود:
“مشارکت فعالانه در مباحثی که در حال حاضر در جامعه ایرانی در زمینه اصلاحات قانونی و ضرورت تغییر رویه نسبت به مسئله جرم و مجازات ها .
مشارکت فعالانه در زمینه اموزش، تحقیق و کمپین حول اشکال خشونت با برگزاری کنفرانس ، کارگاه و نشستهای گوناگون.
تماس با جامعه بین المللی و اگاهی رسانی نسبت به موقعیت ایران و جلب حمایت و همبستگی.
ایکاوی از تمامی افراد، سازمانها و گروههائی که در درون و بیرون ایران با تمام و یا بخشی ار دیدگاههای ان همسو هستند و با تمام و یا بخشی از منشور ان توافق دارند دعوت میکند با هم در راهی صلح امیز بسوی محو همه اشکال خشونت در جامعه ایرانی گام برداریم.”
خوب، تا آن جا که توانمان اجازه میدهد ما در مباحث مرتبط با حامعه ایران و در واقع در جهت کالبد شکافی مشکلات جامعه ایران یعنی آن بخش که به اهداف ایکاوی برمیگردد کند و کاو کرده ایم. حاصل این کند و کاو آن بوده است که هرچه به جلو و عمق رفته ایم به لایه های عمیق تری از علل خشونت لجام گسیخته در جامعه کنونی ایران برخورد کرده ایم که باید شکافته و راهیابی شوند. خشونت ها گونا گو نند، خشونت ورزان گوناگونند و لایه های مختلف اجتماعی را در بر میگیرند، بسیاری از خشونت ورزی ها ریشه در سنت های کهن دارند و برخی نیز آن چنان با زندگی روزمره عجین شده اند که جدائی آنها و صحبت از انها حتی طرفداران خشونت زدائی را نیز گران میاید.
ما در طی این دوسال و اندی که تقریبا تمام وقت خود را به اجرای اهداف مندرج در منشور ایکاوی اختصاص داده ایم به چند نکته اساسی بر خورد کرده ایم که در نظر داریم در آینده از انها بهره برداری کنیم.
کنفرانس ها و نشست های ما با آنکه مورد استقبال بسیاری از ایرانیان قرار گرفته اند اما به جز معدودی افراد صاحب نظر و علاقمند به حل مشکلات جامعه ایران، بیشتر ایرانیان شاهدان بی طرفی بوده اند. ما نتوانسته ایم به همکاری موثر جلب شان کنیم. کالبد شکافی خود این مسئله در حال حاضر انرژی زیادی را از ما گرفته است.
چرا ما ایرانیان صاحب نظران و متفکران حاشیه نشین هستیم و آن جا که باید در متن حضور داشته باشیم خود را به بهانه های گوناگون کنار میکشیم؟ خشونت زدائی از جامعه ایرانی نیاز به مشارکت فعالانه جامعه ایرانی در مباحث مربوط به آن دارد و این مشارکت متاسفانه هم در داخل و هم در خارج بسیار محدود است.
در زمینه جلب همکاری های بین المللی ما موفق تر بوده ایم. نهادهای زیادی در زمینه خشونت زدائی کار میکنند که ما با بیشتر در تماس هستیم و از تجربیاتشان بهره می بریم.
نتیجه مهم دیگری که ما به آن رسیده ایم و شما نیز از آن به خوبی آگاهید و آن را به خوبی بکار میبرید دادن آگاهی به سطوح گوناگون جامعه است. ما در اجرای یکی از بندهای منشور ایکاوی در نظر داریم با تدوین برنامه های آموزشی که جزئیات آن بعدا به اگاهی عموم خواهد رسید، به بسط و نشر آگاهی عمومی در ایران یاری رسانیم و برای این کار به یاری همه شما نیاز داریم.
به طود خلاصه ما استراتژی ایکاوی را در یافتن ریشه ها و علل خشونت و ارائه راه حل ها از طریق نشست ها و نوشتن ها و آموزش همگانی و جلب همکاری بیشتر زنان و مردان ایرانی خلاصه میکنیم.
نتایج همه این تلاش ها بستگی به آن دارد که آگاهی عمومی آن چنان بالا رود که زنان و مردان جامعه تاب آن نیاورند که در جامعه ای زندگی کنند که تفریحش به دار آویختن انسان هاست.
تا قانون خانواده برابر: به گفته جامعه شناسان و البته روانشناسان، یکی از زمینه هایی که باعث ایجاد بستری برای خشونت می شود، محرومیت و عدم تامین نیازهای انسانی ست. در این دو سال اخیر به طور ویژه، افزایش تورم و بحرانهای اقتصادی، وضعیت معیشتی مردم را دچار مشکل کرده است و البته آمار خشونت های مختلف هم بسیار بیشتر شده است. جدا از بحث های مدیریت اقتصادی- اجتماعی، تحریم های بین المللی نیز تاثیر بسیار زیادی بر این موضوع داشته است. به نظر شما ائتلاف بین المللی ایکاوی، چطور می تواند با جهت دادن مناسب به تصمیم های بین المللی از این منظر با گسترش فقر و به تبع آن خشونت مقابله کند؟
شفیعی: ایکاوی تا آنجا که در توان داشته است به دادن آگاهی از شریط ایران از طریق برگزاری نشست های گوناگون و برگزاری کنفرانس های خبری و مصاحبه های تلویزیونی و رادیوئی و نوشتن در رسانه های عمومی یاری رسانده است. در حال حاضر جهان با بحران اقتصادی بی سابقه ای روبروست که هیچ کشوری از آن در امان نبوده است.
بحران های اقتصادای در ایران اما نتیجه این بحران جهانی نیست زیرا که اقتصاد ایران از بن بیمار و ناسالم بوده است و توزیع نابرابر و نبود مدیریتی که به مسئله عدالت اجتماعی و توزیع برابر اعتقاد داشته باشد، شکاف بین دارا و ندار را هر چه بیشتر کرده است. واقعیت آن است که جامعه بین الملل به ویژه غرب از درک مسائل ایران عاجز است.
جامعه بین المللی نتوانسته است دیالوگ سالمی با ایران داشته باشد و در برابر آن چه از ایران صادر می شود خود را ناچار به آن میبیند که دست به تحریم بیشتر بزند با این هدف که بتواند دیالوگ متفاوتی برقرار کند. اما ما ایرانیان بهتر میدانیم که این دیالوگ غیر ممکن است. ما تا آنجا که توان داشته ایم گفته ایم که تحریم ها نباید مردم ایران را نشانه بگیرند و گفته ایم که هر چه دامنه تحریم بیشتر شود فقر و به تبع آن خشونت از بالا و پائین گسترش بیشتر می یابد. ما به تلاش خود در جهت آگاهی دادن به جامعه بین المللی ادامه داده و می دهیم. اما بین خودمان بماند راه حل برون رفت از فلاکت کنونی چیست؟
تا قانون خانواده برابر: موضوع دیگری که این روزها باعث نگرانی مردم و به طور ویژه کنشگران اجتماعی ایران شده، بحث جنگ احتمالی علیه ایران است که در سخنان سیاست ورزان بین المللی افزایش یافته است. از آنجایی که جنگ گسترده ترین نوع خشونت است که تمام ابعاد زندگی انسانها را در برمی گیرد و علاوه بر آن اصطکاک بسیاری هم برای تمام تلاشهای اجتماعی ایجاد می کند، ایکاوی چه تلاشی برای جلوگیری از چنین میدان خشونت فزاینده می کند؟ و ممکن است لطفا بگویید چطور این کار را انجام می دهد؟
شفیعی: بله ما هم با شما موافق ایم که جنگ خشونت مطلق است و نیاید آن روزی که به کشورمان جنگی دیگر تحمیل شود. آن چه ما و اکثریت ایرانیان خارج کشور فعالانه انجام می دهند مخالفت با هر عملی است که مردم ایران را نشانه بگیرد. ما میدانیم که هر جنگی حتی در ابعاد کم همه دستاوردهای مدنی ما را از میان می برد. دست جنگ افروزان را، برای همه آن چه، را که نتوانسته اند در شرایط صلح آمیز انجام دهند در شرایط جنگی باز می گذارد و دیگر کسی نمیتواند سخن از حقوق انسانها و خشونت رفته بر جامعه سخن بگوید.
اما در خارج ایران ما اعتقاد داریم که اگر از جنگ بیشتر سخن بگوئیم حساسیت نسبت به آن را کمتر می کنیم و انگار که آماده آنیم و از همین منظر در محافل از آن کمتر صحبت می کنیم مگر آنکه لازم باشد. نمی خواهیم حساسیت ها را کمتر کنیم اما با این همه در بیشتر اکسیون های ضد جنگ به جز آنها که از ایران هدایت می شوند مشارکت فعالانه داشته ایم. امیدواریم جنگی نباشد و نخواهد بود. شما نیز حساسیت نسبت به آن را کاهش ندهید. با بالابردن احتمال آن، زیرا که این احتمال کمتر محتمل است.
در پایان لازم می دانم از تلاش شما زنان و مردان فرهیخته ایران که عمر بر کف می نهید تا به آگاهی عمومی جامعه یاری رسانید سپاس گزاریم.
من همواره این سخن دوست از دست رفته ام، زنده یاد ژاله اصفهانی شاعر غربت نشین ایرانی را به یاد می آورم که گفت:
” جهان برترین را آرزو کن
که هر پیروزی اول آرزو بود”