گزارشی از فضای امنیتی پیاده راه شهرداری رشت، یک هفته پس از آغاز دوباره طرح امنیت اخلاقی (گشت ارشاد)
بیدارزنی: میدان شهرداری رشت از پیش از شروع قیام زن زندگی آزادی به صحنه نبرد حاکمیت و مردم تبدیل شده بود. پس از آغاز خیزش در شهریور ۱۴۰۱ اما این مبارزه رنگ و بوی دیگری به خود گرفت.
در ده ماه گذشته پیاده‌راه شهرداری رشت همه‌روزه و در تمامی ساعات عبورومرور، میزبان حضور بدون حجاب اجباری زنان بسیاری بوده است. جوانان هنرمند رشتی نیز، با نواختن ساز و اجرای موسیقی زنده، در گوشه‌گوشه این پیاده‌راه فرهنگی، رهگذرانی را دور خود جمع کرده‌اند تا پس از سرکوب‌های شدید حکومتی، همچنان عرصه‌ای برای در کنارهم قرار گرفتن در فضای خیابان وجود داشته باشد.
حتی حمله‌های خونین نیروهای سرکوبگر به خواندن‌ها و رقصیدن‌ها در بحبوحه خیزش، بساط این شیوه از ابراز و مقاومت مدنی را جمع نکرد، گویی خواندن و رقصیدن از اجزا جدانشدنی این بخش از شهر باشد.
در طرف دیگر اما بخشی از مسئولین مذهبی شهر خواستار برچیده شدن پیاده راه فرهنگی شده‌اند تا به زعم خودشان این مرکز فساد را نابود کنند. این پیشنهاد در شهرداری #رشت نیز مورد استقبال قرار گرفته است، اما اعتراضات و مقاومت‌های مردمی برای حفظ تنها پاتوق عمومی شهر همچنان ادامه دارد.
در راستای حذف این فضای عمومی، از ۲۵ تیر ۱۴۰۲ و با اعلام اجرای دوباره طرح گشت‌ارشاد، حاکمان و مسئولان شهری، رویه‌ای نو و غیرقابل توجیه را در این منطقه از شهر پیش گرفته‌اند. همه روزه از حوالی ساعت ۱۹ (۷عصر)، در دو قسمت این پیاده‌راه شهرداری، یعنی بخش مرکزی میدان شهرداری و ورودی به سبزه میدان، ون‌های گشت‌های ارشاد به همراه تعداد پرشمار از مامورین انتظامی و لباس شخصی مستقر می‌شوند تا زنان بدون حجاب اجباری را متوقف و در مواردی که مقاومتی صورت گیرد، آنها را بازداشت کنند.
پلیس در آغازین روز اجرا طرح اعلام کرده بود به تذکر لسانی و نهایتاً تهیه عکس و فیلم بسنده می‌شود و از برخورد فیزیکی خبری نیست. اما شهروندان رشتی در این روزها شاهد اعمال خشونت فیزیکی از سوی این نیروها و بازداشت خودسرانه تعداد زیادی از زنان بوده‌اند.
در نسخه جدید از طرح امنیت اخلاقی و گشت ارشاد، تنها به حضور ون نیروی انتظامی در معابر اصلی شهر بسنده نشده است. بلکه مجریان، رژه‌ای از نیروهای زن و مرد نیز برای ایجاد ترس و وحشت در این میدان به راه انداخته‌اند. در این رژه عده زیادی از ماموران زن چادری با ماسک در جلو حرکت می‌کنند و مردان لباس شخصی با صورت‌های پوشیده پشت سرشان. در انتها نیز چند مامور با لباس نیروی انتظامی به‌مراه ون گشت ارشاد مشایعتشان می‌کنند.
این گروه که تعدادشان بسته به روزها از ۴۰ تا ۶۰ نفر است در مسیر پیاده‌راه رژه می‌روند و به زنان تذکر حجاب می‌دهند. مشاهدات و گزارش‌های مردمی نشان می‌دهد که زنانی که مقاومت کرده‌اند اغلب با مداخله و محاصره جمعیِ همین گروه‌ها و استفاده از اسپری فلفل، شوکر و… بازداشت و با خشونت به داخل ون کشانده شده‌اند.
تنها برای بیان یک نمونه از این برخوردها می‌توان به گزارش‌های مردمی از بازداشت خشونت‌آمیز سه زن در تاریخ ۳ مرداد ۱۴۰۲، حوالی ساعت ۱۹:۳۰ دقیقه در مرکز پیاده‌راه شهرداری و در نزدیکی سینما سپیدرود رشت اشاره کرد. در این برخورد نیروهای گشت ارشاد با محاصره سه زن، به کارگیری شوکر و اسپری فلفل سعی در پراکنده کردن شاهدان ماجرا و انتقال خشونت‌آمیز این زنان به ون گشت ارشاد نمودند.شاهدان می‌گویند که فرایند دستگیری و واکنش‌های مردمی، توسط چند تن از نیروهای لباس شخصی در محل فیلمبرداری شده است، اما با هرگونه فیلمبرداری توسط افراد عادی برخورد شد.
این بخش از شهر رشت همچنین شاهد حضور چندین آخوند به همراه یک یا دو جوان بسیجی با فرمی در دست است که در پیاده راه می‌گردند تا با مردم راجع به فرزندآوری، حجاب و … صحبت کنند. بنظر می‌رسد در کنار آن همه لشکرکشی برای سرکوب، نمایش چهره کاریکاتوری و وقیحانه‌ای از رحمانیت و عطوفت نیز در دستور کار قرار گرفته است.
به‌علاوه، فضای شهرداری با حضور و تردد چندین موتور سوار با لباس گارد ویژه در دور میدان و پیاده‌راه بسیار امنیتی شده است. آنها نیز بر سر زنان دادوفریاد می‌زنند و از ماموران گشت ارشاد در برابر هرگونه تحرک اعتراضی مراقبت می‌کنند.
با شروع ماه محرم، عده‌ای از عمال حکومتی نیز با بلندگو و آلات پرسر و صدا به قصد عزاداری و تعزیه‌خوانی وارد میدان شهرداری شده‌اند. آنها همان اندک آرامش باقی‌مانده را از مردم سلب کرده و نمایش مضحک حاکمیت را تکمیل کرده‌اند.
این روزها دیگر صدای سازوشادی مردم در پیاده‌راه شنیده نمی‌شود. مردمْ تماشاچی این نمایش مضحک شده‌اند، گاهی حاضران در زمان بازداشت زنی، دخالت می‌کنند و مانع می‌شوند و گاه نیز فقط نظاره‌گرند. اما هنوز در گوشه‌و کنار همان میدان می‌توانیم زنانی را بینیم که بدون حجاب اجباری ایستاده‌اند و مقاومت می‌کنند. آنها خشمگین منتظر جرقه‌ای هستند تا به بساط این جور و ستم پایان دهند.
@bidarzani
