بیدارزنی: زنان کارگر کشاورزی در تونس، با مسائلی هم چون حمل و نقل پرخطر به مزارع با وسایل نقلیه قراضه، آزار جنسی، صدمه و حتی مرگ رو به رو هستند.
در شرایطی که اکثر مصرف‌کنندگان موقع انتخاب گوجه‌فرنگی، انگور یا سایر محصولات تازه که در فروشگاه‌های مواد غذایی موجود است لحظه‌ای فکر نمی‌کنند، اغلب کارگران کشاورزی در سراسر جهان که این روزهای خود را صرف برداشت سبزیجات، میوه‌ها و غلات برای پر کردن بشقاب دیگران می‌کنند، نمی‌توانند از عهده تهیه آن‌ها برآیند.
مبروكة يحياوي ۷۳ ساله که در مزارع کشاورزی تونس کار می‌کند، می‌گوید: «گاهی ممکن است پول کافی برای خرید نان از یک فروشنده خیابانی داشته باشم؛ گاهی اوقات هم نه».
يحياوي یکی از ۱.۵ میلیون کارگر کشاورزی در تونس است که بیش از ۶۰۰ هزار نفر آن‌ها زن هستند. آن‌ها بیش از ۱۰ ساعت در روز از گرمای شدید تابستانی و باران‌های سرد زمستانی رنج می‌برند و دستمزد روزانه آن‌ها بین ۵.۵ تا ۶ دلار است. آن‌ها مجبور می‌شوند بخشی از دستمزد خود را صرف رفت‌وآمد روزانه به مزارع آن‌هم با اتومبیل‌های قراضه کنند. مزارعی که به گفته زنان برای آن‌ها امن نیست و در معرض آزار جنسی، صدمات و حتی مرگ هستند. سالانه صدها کارگر کشاورزی در تونس در میان رفت‌وآمد به مزارع کشته می‌شوند.
عفيف فياتشي، یکی دیگر از کارگران کشاورزی در تونس می‌گوید: «پشت ماشین، ما را مثل کیسه‌های سیب‌زمینی می‌چپانند و از همه بدتر، مردان را هم با ما سوار می‌کنند. آن‌ها بدن ما را می‌خواهند لمس کنند با قسم و التماس یا فحاشی. مردان از هر لحاظ زنان را آزار می‌دهند. تنها کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که غر نزنیم و ساکت بمانیم»
اما حالا اتحادیه عمومی کار تونس[۱] (UGTT)، از حقوق کارگران کشاورزی در حمل و نقل ایمن، دستمزدهای عادلانه و کار مناسب در تونس دفاع می‌کنند.
کارگران «پنهانِ» خدمات اساسی خواستار کار ایمن هستند
کارگران کشاورزی علی‌رغم عدم ایمنی در برابر کووید ۱۹، جان خود را برای تأمین معاش خانواده به خطر می‌اندازند.
طی بیماری همه‌گیری کووید ۱۹، جهان به وضعیت «کارگران خدمات اساسی[۲]» پی برد. اما بسیاری از آن‌ها همچنان از چشم مردم پنهان هستند و برای تأمین هزینه‌های زندگی خودْ در شرایطی با اندک ایمنی در برابر ابتلا به کووید ۱۹ کار می‌کنند.
ايا فياتشي که مانند اکثر کارگران کشاورزی سلامتی‌اش را به اجبار برای تأمین هزینه‌های خانواده خود به خطر می‌اندزد، می‌گوید: «من هر روز نمی‌توانم ماسک صورتِ چهار دیناری [۱.۶۷ دلار] بخرم.» و ياسمينة يحياوي می‌پرسد: «اگر در خانه بمانیم چطور مخارج زندگی‌مان را تأمین کنیم؟»
در سليانة، یک شهر کشاورزی در شمال تونس، اتحادیه کشاورزی[۳] که عضو اتحادیه عمومی کار تونس است، به کارگران کمک می‌کند تا نسبت به حقشان در زمینه حمل و نقل ایمن و حمایت‌های اجتماعی مثل اقدامات ایمنی و سلامت برای محافظت در برابر این بیماری همه‌گیری مرگبار آگاه شوند. این اتحادیه به زنان کمک کرد تا ویدیویی از شرایط ناامن و خطرناکی که برای رسیدن به محل کار و خانه با آن روبرو هستند، تهیه کنند.
دولت تونس هم اکنون به دنبال پاسخ به کارزار اتحادیه برای بهبود حمل و نقل کارگران کشاورزی است.
این ویدئو بخشی از کارزار اتحادیه برای جلب حمایت عمومی از بهبود شرایط کار کارگران کشاورزی و ترغیب دولت به تضمین حمل و نقل مناسب است- به عنوان مثال، با ارائه وام مشاغل کوچک به کارآفرینان محلی برای کار با وسایل نقلیه مطابق با استانداردهای ایمنی. آیین‌نامه جدید سازمان بین‌المللی کار (ILO) (کنوانسیون ۱۹۰) که خشونت مبتنی بر جنسیت و آزار جنسی در محل کار را پوشش می‌دهد، تصریح می‌کند که کارفرمایان و دولت‌ها باید تدابیری را برای اطمینان از ایمنی کارگران در رفت‌وآمد به محل کار و همچنین فضای فیزیکی کار اتخاذ کنند.
از زمان آغاز این کارزار، وزیر حمل‌ونقلْ وضع مقررات در زمینه حمل‌ونقل کارگران کشاورزی را آغاز کرده و از فرمانداران خواستار تشکیل کمیسیون مشورتی منطقه‌ای برای ایجاد رده‌ی جدیدی از مجوزها برای بخش کشاورزی شده است. همچنین در ماه مارس دولت و اتحادیه‌ها برای اولین بار در سمپوزیوم منطقه‌ای که توسط وزارت امور اجتماعی در ارتباط با گفتگوی اجتماعی و مناسبات اشتغال در بخش کشاورزی برگزار شد، دیدار کردند.
دستمزد، برابری و احترام
این کارزار بر اساس نظرسنجی‌ها و گفتگو با کارگران کشاورزی در مورد شرایطی که در کار با آن روبرو هستند، از جمله آزار جنسی و سایر اشکال خشونت مبتنی بر جنسیت در جندوبة، القصرين، منوبة، سيدي بوزيد، سليانة و سوسة ساخته شده است.
همچنین کارگران به تنظیم طرح‌هایی در زمینه چانه‌زنی پیرامون دستمزد و شرایط کار، سازوکارهای حل اختلاف، ترویج محل کاری بدون خشونت و آزار جنسی و همچنین سازوکارهای گفتگوی اجتماعی مداوم در سطح محل کار کمک کرده‌اند.
در سطح ملی، اتحادیه عمومی کار تونس و همکارانشان در جامعه مدنی برای اجرای قوانین بازرسیِ ایمنی محل کار که کارفرمایان از نظر قانونی موظف به انجام آن هستند، فشار می‌آورند.
از سوی دیگر زنان کارگر کشاورزی به لزوم رسیدگی به رفتارهای تبعیض‌آمیز بین زن و مرد در رابطه با دستمزدها و فرصت‌های شغلی اشاره دارند. یکی از کارگران کشاورزی می‌گوید: «تعداد ساعات کار روزانه یک زن کارگر و همچنین دستمزدی که برای آن کار پرداخت می‌شود باید مشخص باشد.»
عزيزة قاسمي می‌پرسد: «چرا مردان حداقل ۲۵ دینار [۹ تا ۱۰ دلار] حقوق می‌گیرند در حالی که مزد من ۱۵ دینار [۵.۵ دلار] است که تازه شامل هزینه حمل‌ونقل هم نمی‌شود؟»
حرف آخر فياتشي درباره احترام است: «من جز حقوق خود چیزی نمی‌خواهم.»
اتحادیه عمومی کار تونس (الاتحاد العام التونسیي للشغل) مرکز اتحادیه صنفی ملی در تونس است. این اتحادیه ۲۰ ژانویه ۱۹۴۶ تاسیس شد و ۵۱۷٬۰۰۰ عضو دارد. اتحادیه وابسته کنفدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری و کنفدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری عرب است.
