بیدارزنی: دوشنبه (۱٠می) روز پیروزی جاسیندا آردرن نخست‌وزیر نیوزیلند بود. او گفت با یاری و تلاش همه‌ی مردم، نیوزیلند نه تنها توانست شیوع بیماری کووید ۱۹ را کنترل کند بلکه با موفقیت به اهداف بلندپروازانه‌اش دست یافت. قرنطینه‌ای که او در تاریخ ۲۵ مارس برقرار کرده بود حالا می‌تواند پایان یابد. موفقیت خانم آردرن جدیدترین نقطه‌داده در روندی است که در سطح بسیار وسیعی ملاحظه شده است: به نظر می‌رسد کشورها با رهبران زن در مبارزه با ویروس کرونا موفقیت چشمگیری کسب کرده‌اند.
آلمانِ تحت رهبری آنگلا مرکل در مقایسه با بریتانیا، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا میزان مرگ‌ومیر بسیار کمتری داشته است. مرگ‌ومیر در فنلاند، که سانا مارین ۳۴ساله نخست‌وزیر آنجاست و توسط ائتلافی از چهار حزب با چهار رهبر زن اداره می‌شود، کمتر از ۱۰ درصد مرگ‌ومیر در کشور سوئد در همان نزدیکی است. تسای اینگ-ون، رئیس‌جمهور تایوان، یکی از موفق‌ترین اقدامات را در جهان در زمینه مهار ویروس اجرا کرده است. این کشور با آزمایش‌گیری از افراد، ردیابی تماس‌های آن‌ها و اقدامات جداسازی همه‌گیری ابتلا را کنترل کرده بدون این‌که در کشور قرنطینه کامل برقرار کند.
ما باید از نتیجه‌گیری‌های کلی بر اساس اقدامات افراد خاص در شرایط خاص پرهیز کنیم، اما صاحب‌نظران بر این عقیده‌اند که موفقیت زنان می‌تواند به ما درس‌های مفیدی بدهد در این باره که چه عواملی می‌توانند به کشورها نه تنها در این شرایط خاص بلکه در آینده نیز کمک بکند.
شکلات‌های ام.اند.ام قهوه‌ای و سیاستمداران مرد
گروه موسیقی راک ون هالن[۱] بند معروفی را در قراردادش با مدیران برگزارکننده کنسرت‌ها گنجاند به این ترتیب که مدیران موظف می‌شدند کاسه‌های شکلات ام.اند.ام در اتاق‌های رختکن سالن‌هایشان بگذارند، اما آن‌ها با حروف پررنگ و دارای خط زیرین «اخطار» دادند که «نباید هیچ شکلات قهوه‌ای در کاسه‌ها باشد.»
مقصود واقعی این بند هیچ ارتباطی با شکلات نداشت، بلکه راهی آسان برای رساندن این پیام بود که مدیران قرارداد را دقیق مطالعه کنند و همه موارد قرارداد را اجرا کنند ازجمله دستورالعمل‌های امنیتی مربوط به نگهداری از ابزارها و تجهیزات پیچیده گروه را.
همانطور که بند مربوط به نبود شکلات قهوه‌ای در ظرف شکلات‌ها حاوی این پیام است که محل اجرای کنسرت باید امن و ایمن باشد حضور یک رهبر زن در یک کشور ممکن است حاوی این پیام باشد که آن کشور نهادها و ارزش‌های سیاسی فراگیرتری دارد.
دِوی سریدهار رئیس کرسی بهداشت جهانی در دانشگاه پزشکی ادینبرگ در مجله‌ی پزشکی بریتانیا نوشت منابع اطلاعاتی گوناگون و رهبرانی که با تواضع به همه‌ی صداها گوش می‌دهند برای مقابله‌ی موفقیت‌آمیز با همه‌گیری ویروس بسیار حیاتی هستند. در مطلب خانم سریدهار آمده که «تنها راه اجتناب از «گروه‌اندیشی» و تکرار اشتباهات و نقاط ضعف این است که هنگامی‌که می‌خواهیم تصمیمات مهم بگیریم مطمئن شویم که همه‌ی نمایندگان و کارشناسان با سوابق گوناگون دور میز حاضر هستند و نظرات آن‌ها را می‌شنویم.»
وجود یک مدیر زن نشانه‌‌ی این است که افراد با پیشینه‌های گوناگون – و همین‌طور رویکردهای مختلف درباره‌ی چگونه به جنگ بحران رفتن- این امکان را به دست می‌آورند تا بر روی صندلی‌های دور میز تصمیم‌گیری بنشینند. به عنوان نمونه در آلمان، دولت خانم مرکل طیفی از منابع اطلاعاتی گوناگون را برای پیشبرد سیاست مقابله با ویروس کرونا بررسی کرد از جمله مدل‌های اپیدمیوولوژیک، داده‌های جوامع پزشکی و مدارک و شواهد برنامه‌ی موفقیت‌آمیز کره جنوبی در آزمایش‌گیری و جداسازی افراد. در نتیجه نرخ مرگ در اثر ویروس کرونا در کشور بسیار کمتر از سایر کشورهای اروپای غربی بود.
در مقابل دولت‌های بریتانیا و سوئد که به دست مردان اداره می‌شوند -در هر دو، نرخ مرگ در اثر ویروس کرونا بالاست- عمدتاً به مدل‌سازی اپیدمیولوژیک مشاوران خود اتکا کردند و مجراهای بسیار اندکی را برای اظهارنظر کارشناسان مخالف باز گذاشتند.
با این همه، تنها یک نشانه دلیل اثبات قاعده‌ای نیست و نظام سیاسی موجود می‌تواند از دیدگاه‌های مختلفی استقبال کند که یک گروه مخالف ممکن است مطرح کند.
روث کارلیتز استاد برجسته‌ی علوم سیاسی دانشگاه تولین در تجزیه و تحلیل اسناد و سوابق فرمانداران ایالات متحده آمریکا دریافت که زنان به اندازه‌ی مردان در اعمال قرنطینه برای مقابله با ویروس کرونا عجله نمی‌کنند (این تحلیل جدید است و هنوز بازنگری نشده است.)
علت ممکن است این باشد که قدرت همه‌جانبه‌ی احزاب سیاسی اثر جنسیت را کم‌رنگ کرده است. دکتر کارلیتز دریافت که فرمانداران جمهوری‌خواه در ایالات متحده، چه زن و چه مرد، دیرتر از دمکرات‌ها دستور ماندن در خانه را صادر کردند.
فرار از تنگنای جنسیتی
هنگامی‌که ترامپ در انظار عمومی بدون ماسک ظاهر شد و مورد انتقاد قرار گرفت دیوید مارکوس، روزنامه‌نگار محافظه‌کار، در مقاله‌ای در وبسایت فدرالیست ادعا کرد که آقای ترامپ «قدرت آمریکایی را به تصویر کشیده است.» او نوشت اگر آقای ترامپ ماسک می‌زد «این پیام را مخابره می‌کرد که ایالات متحده آمریکا در برابر این دشمن نامرئی که از چین آمده چنان ناتوان است که حتی رئیس‌جمهورش نیز باید پشت ماسک پنهان شود.»
معمولاً در برخورد قدرت‌های بزرگ، مجهز شدن به ملزومات بهداشتی خیلی مهم تلقی نمی‌شود اما تحلیل آقای مارکوس در واقع تا حدی با ایده‌ی سنتی یک رهبر قدرتمند آمریکایی در ارتباط است: کسی که نماد قدرت است، ستیزه‌جویانه عمل می‌کند و مهمتر از همه هیچ ترسی از خود نشان نمی‌دهد و بنابراین دشمنان کشور را به سلطه درمی‌آورد.
به بیان دیگر یک رهبر قدرتمند کسی است که از ایدئال‌های خودنمایانه‌ی مردانگی پیروی می‌کند.
این رویکرد غالباً مشکلاتی را برای زنان در سیاست به وجود آورده است. آلیس ایوانز، جامعه‌شناس دانشگاه کینگز لندن می‌گوید «این انتظار وجود دارد که رهبران باید ستیزه‌جو و جسور و سلطه‌طلب باشند اما اگر زنان این رفتارها را نشان دهند غیرزنانه به نظر می‌آیند.» او که بر روی موضوع چگونگی کسب قدرت زنان در حوزه‌ی عمومی مطالعه کرده عنوان می‌کند «این وضعیت، موفق شدن در عرصه‌ی قدرت را برای زنان خیلی دشوار می‌کنند.»
رویکرد خانم آردرن برای مقابله با بیماری‌های همه‌گیر نمی‌توانست فراتر از آن الگوی سنتی باشد، اما در این نوع جدید از بحران رهبری محتاطانه‌ی او موفقیت‌آمیز ارزیابی شده است. دکتر ایوانز می‌گوید «به نظر من تعطیل کردن زودهنگام اقتصاد یک استراتژی ضدخطر بود زیرا هیچ کس نمی‌دانست چه چیزی قرار است پیش آید بنابراین این استراتژی‌ای بود که پیش از هر چیز زندگی را نجات می‌داد.»
بعد از آن‌که نیوزیلند در ۲۵ مارس قرنطینه را اعمال کرد خانم آردرن پس از خواباندن کودک نوپای خود، با مردم از طریق یک برنامه زنده در فیسبوک صحبت کرد. او که لباس راحتی به تن داشت با نگرانی‌های مردم همدلی کرد و از همه‌ی کسانی که با اعلان اضطراری دستور قرنطینه دچار تشویش و هراس شده بودند معذرت خواست.
او با تأسف گفت «راه دیگری برای ارسال آن اعلان خطر اضطراری روی تلفن شما وجود نداشت مگر همان آژیر بلندی که شنیدید. چیزی که همه‌ی ما درباره‌ی آن حرف می‌زدیم و بحث می‌کردیم این بود که چه راهی هست که بتوانیم آن پیام را بفرستیم بدون آن‌که آنقدر هراس‌انگیز باشد.»
در بریتانیا بوریس جانسون در جایگاه یک حامی برجسته‌ی برگزیت به قدرت رسید و قول داد که با بهترین «توافق» کشور را از اتحادیه‌ی اروپا خارج کند. اما مهارت‌هایی که او در برابر صاحب‌منصبان در بروکسل به کار برد در نبرد با بیماری همه‌گیر کارساز نبود. دولت او تعطیلی و سایر معیارهای ایمنی حیاتی نظیر بالا بردن ظرفیت آزمایش‌گیری و دستور تأمین تجهیزات ایمنی بیمارستان‌ها را به تأخیر انداخت. بریتانیا در حال حاضر دومین میزان مرگ در دنیا دارد.
بدون شک رهبران مرد می‌توانند بر انتظارات جنسیت‌محور موجود در جامعه فائق آیند و بسیاری از آن‌ها چنین می‌کنند، اما این کار ممکن است برای زنان هزینه‌ی سیاسی کمتری داشته باشد زیرا آن‌ها مجبور نیستند از هنجارهای جنسیت‌محور تخطی کنند تا خود را با سیاست‌های تدافعی و محتاطانه تطبیق دهند.
اهمیت سبک رهبری روزبه‌روز دارد افزایش می‌یابد. در نتیجه‌ی شدت گرفتن تغییرات اقلیمی احتمالاً شرایط بغرنج آب‌وهوایی و سایر فاجعه‌های طبیعی در انتظار بحران‌های وخیمی هستند. توفان‌های دریایی و آتش‌سوزی‌های جنگلی و حتی خود تغییرات اقلیمی را نمی‌توان بیشتر از آن‌که ویروس را می‌توان، مهار کرد.
در نهایت این فجایع می‌توانند تصور ما را از یک رهبریِ خوب تغییر دهند. دکتر ایوانس می‌گوید: «شاید انسان‌ها بیاموزند که رهبران کم‌خطر، حساس و اندیشمند را تشخیص دهند و برای آن‌ها ارزش قائل شوند.»
[۱] Van Halen