بیدارزنی: در روز پنج شنبه اول آذر مراسم بزرگداشتی به مناسبت ۲۵ نوامبر روز جهانی محو خشونت علیه زنان در رشت برگزار شد. اولین سخنران این مراسم نوشین کشاورزنیا سخنرانی خود را با موضوع آزار جنسی در محیط کار با تأکید بر طیف گسترده‌ی خشونت در روابط بین افراد با ارائه تعریف کلی از خشونت آغاز کرد و گفت: موضوع بحث امروز من در مورد خشونتی است که در محیط کار اتفاق می‌افتد. در مسئله‌ی خشونت یک فرد یا یک گروه خواسته‌ی خودش را با تکیه‌بر منابع قدرت (همچون پول، جایگاه، باورهایی که یک اجتماع به آن فرد داده‌اند یا مسئله‌ی جنسیت) به‌زور بر شخص دیگری به شکل پنهان یا آشکار اعمال می‌کند.
کشاورز نیا سپس با شرح دغدغه‌های خود نقطه‌ی آغازین پروژه خشونت در محیط کار را شرح داد و گفت: ما به‌عنوان گروهی که دغدغه‌ی برابری میان زنان و مردان را داشتیم با گوش دادن به صحبت‌های زنان شاغل از تجربه‌های آزار جنسی متوجه گستردگی این ماجرا شدیم. در دل این گفت‌وگوها با زنان متخصصی مواجه شدیم که خود مدیر بخشی بودند و یا مسئولیت داشتند با این وجود در چرخه‌ی خشونتی گرفتار بودند که در آن احساس بی‌قدرتی می‌کردند. وقتی زنان کارمند چنین تجاربی از محیط کار دارند بی‌شک زنانی که تنها نان‌آور خانه باشند، زنان کارگر یا کسانی که شاید مهارت کمتری داشته باشند درگیری‌های بیش‌تری خواهند داشت. ما اعتقاد داریم که تنها راه برای خروج از این وضعیت‌ها آموزش افرادی است که در چنین شرایطی هستند.
این فعال حقوق زنان در ادامه با طرح این‌که دیدگاه عمومی در جامعه زن را مقصر می‌داند یکی از چالش‌ها را طرح گناه‌کار دانستن فرد قربانی از سمت خود زنان یاد کرد که شخص را به خاطر پوشش و برخوردی که منجر به این مسئله شده است سرزنش می‌کنند. چرا که این مسئله فارغ از جنسیت در دیدگاه مردسالار ریشه دارد.
نوشین کشاورز نیا پس‌ازآن با شرح نگرانی‌های این زنان در محیط کار اهداف آموزشی را که دنبال می‌کنند مطرح کرد و گفت: در این بین نمی‌توان از زنانی در این موقعیت هستند انتظار داشت که به‌راحتی نه بگویند چون با اعتراض و آشکار کردن این مسئله ترس از دست دادن شغل خود را دارند و از طرفی امیدی برای خروج از شغل و پیدا کردن موقعیت جدید را ندارند. این نگرانی‌ها، نگرانی‌هایی بسیار شایع در میان زنان کارگر است. کشاورز نیا توضیح داد که وقتی با تصور آبروداری و سکوت کردن سال‌های زیادی را سپری کرده باشیم یقیناً نمی‌توانیم با چند دوره‌ی آموزشی همه‌چیز را تغییر داد. این فعال حقوق زنان راه‌حل این مسئله را چنین عنوان کرد: برای علنی کردن چنین مسئله‌ای احتیاج به پشتوانه و محیطی امن وجود دارد. یکی از اهداف آن، آموزش‌ها برای زنان این است که بتوانند محیط امن خود را بسازند؛ و زنان برای ساختن این پشتوانه و محیط امن نیاز به درکی مشترک دارند. زمانی که تعریف و حرف واحدی داشته باشند آنگاه می‌توانند بر پایه اعتماد با گروهی درباره‌ی تجربه‌ی خود صحبت کنند.
پس از سخنرانی نوشین کشاورز نیا فیلمی حاوی مصاحبه با افراد در مورد نظرات، احساسات مشترک و تجربه‌های متفاوتشان از آزار خیابانی پخش شد.
در ادامه برنامه سخنرانی دوم توسط زهره اسدپور پیرامون خشونت سازمان‌یافته ارائه شد. او در ابتدا با یادآوری مبارزات کارگران هفت‌تپه نسبت به این کارگران و رهبران زندانی آنان ابراز احترام نموده و سپس صحبت‌های خود را با مرور جزییات حادثه ایرانشهر و واکنش‌های مردمی و دولتی پیرامون این اتفاق و حوادث اسیدپاشی اصفهان آغاز کرد و به فضای امنیتی پس از علنی شدن اتفاق ایرانشهر و اعتراضات مردمی اشاره کرد و گفت: همه‌ی این حوادث در حالی رخ می‌داد که زمزمه‌هایی از ارتباط متهمین با صاحبان قدرت و ثروت حتی از سوی نمایندگان مجلس شنیده می‌شد.
این فعال حقوق زنان سپس به تعریف خشونت سازمان‌یافته پرداخت و اعلام کرد: طبق تعاریف بین‌المللی خشونت سازمان‌یافته رفتار خشنی است که برای دستیابی به اهداف برنامه‌ریزی‌شده یا به دنبال تحریک و یا مواضع خاص سیاسی اقتصادی اجتماعی یک گروه سازمان‌یافته سیاسی یا اجتماعی بروز پیدا می‌کند. در خشونت‌های سازمان‌یافته پیش از اعمال خشونت، زنان دسته‌بندی می‌شوند، زنانی که با ما هستند. از قوم ما، ملیت ما، هم‌عقیده وهم حزبی و هم دین ما، در برابر زنانی که از ما نیستند، دیگری‌اند و پس از این دیگری سازی، خشونت مشروع تلقی می‌شود. … و به شکل سازمان‌یافته به کار گرفته می‌شود.
زهره اسد پور در صحبت‌های خود به این مسئله اشاره کرد که: به هر میزان فرهنگ جامعه‌ای مردسالارتر باشد، خشونت جنسی بیش‌تر با آبروی زن قربانی گره می‌خورد و قربانی به‌عنوان کسی که نتوانسته حریم خود و ناموس خود را حفظ کند در برابر خود یا دیگران سرزنش می‌شود؛ و آزار این سرزنش آن‌چنان شدید است که خشونت جنسی علیه زنان به‌عنوان ابزاری کارآمد در چنین جوامعی تلقی می‌شود.
اسدپور در پایان با تأکید دوباره بر جزییات حادثه ایرانشهر، گفت: در این حادثه زنان هدف تجاوز گروهی و البته سریالی قرار گرفته‌اند. شاید به این دلیل که دیگری‌اند، بلوچ‌اند و اهل سنت… زنانی که در برابر اکثریت غیر بلوچ و غیر سنی مذهب، اقلیت محسوب می‌شوند. زنانی که به اقلیت قومی‌ای منسوب‌اند که در مظان اتهام جدایی طلبی‌اند. زنانی که صدها کیلومتر دورتر از مرکز زندگی می‌کنند و به نظر می‌رسد در فضای فرهنگی‌ای زیست می‌کنند که دفاع از ناموس و حفظ ناموس از مقدس‌ترین ارزش‌ها است، ازاین‌رو در حادثه ایرانشهر همچنان می‌توان پرسید و باید پرسید که ماجرا چه بوده است؟ آیا ما با تجاوزی سازمان‌یافته مواجه بوده‌ایم که زنان را نه به این دلیل که زنند، بلکه چون زن بلوچ سنی‌اند مورد تهاجم قرار داده‌اند یا با یک تبهکاری گروهی مواج‌هایم.
پس از ارائه این سخنرانی گروه موسیقی شعر ارغوان هوشنگ ابتهاج را با ساز تار اجرا کردند.
در ادامه جلوه جواهری سخنرانی خود را با عنوان «روان زخم و بهبودی؛ چرا به تصویب قانون منع خشونت خانگی علیه زنان نیاز داریم» ارائه کرد. جواهری صحبت‌های خود را با نگاهی به‌ضرورت شکل‌گیری کارزار منع خشونت خانوادگی آغاز کرد و گفت: طبق آمار جهانی از هر سه زن یک زن مورد خشونت قرار می‌گیرند هرچند بر اساس تنها طرح نظرسنجی ملی ایران (۸۳) از هر سه زنِ ایرانی دو زن مورد خشونت هستند اما نهادهای غیردولتی و دولتی ازجمله فعالان حقوق زن برای مقابله با این مسئله با چالش مواجه هستند و گاه به سیاه نمایی متهم می‌شوند. خلأ قانونی در این مورد باعث شد چند سال پیش جمعی از وکلای حقوق زنان پیش‌نویس قانونی را در زمینه منع خشونت خانگی علیه زنان بر اساس شواهد و پرونده‌های موجود و تجربه ۱۸ کشور دیگر بنویسند. آذرماه ۱۳۹۵، نیز فعالان حقوق زنان از شهرهای تهران، کرج، رشت، مریوان و شیراز کارزار منع خشونت خانوادگی را راه انداختند تا بتوانند جامعه را نسبت به موضوع حساس کنند با دو اقدام مشخص: جمع‌آوری نظرات زنان و کارشناسان در رابطه با پیش‌نویس قانون و جمع‌آوری روایت‌های زنان خشونت دیده و شاهدان خشونت خانگی از این پدیده اجتماعی تا در نبود آمار نشان داده شود چقدر این مسئله جدی و غیرقابل کتمان است.
این عضو کارزار منع خشونت خانوادگی سپس فعالیت‌های این کارزار را تشریح کرد: فعالان این کارزار از زمان راه‌اندازی توانسته‌اند حدود ۴۰ کارگاه آموزشی-ترویجی برای زنان و دو کارگاه برای مردان و سه کارگاه مشورتی برای کارشناسان حقوقی و اجتماعی برگزار کنند. حدود ۵۰۰۰ دفترچه راهنمای کارزار نیز به همراه کارت‌های تجربه‌نویسی خشونت در کارگاه‌ها و معابر شهرهایی که در آن فعالیت می‌کنند پخش کردند و با مردم در این ارتباط به‌صورت چهره به چهره گفتگو کردند. از این طریق، در مجموع حدود ۳۵۰ روایت از ۱۷ استان در زمینه خشونت خانگی علیه زنان جمع‌آوری شد. درباره پیش‌نویس قانون نیز ۸۰ نظر از سوی زنان در کارگاه‌های آموزشی، ۶۰ نظر از کارشناسان در کارگاه‌های مشورتی و ۲۰۰ نظر اینترنتی دریافت شد.
جلوه جواهری در ادامه‌ی صحبت‌ها با اشاره به نزدیک شدن به پایان کارزار تأکید کرد که «تا حدود زیادی به یکی از اهداف خود رسیده‌ایم و آن کمک به شکستن سکوت درباره‌ی خشونت خانگی است. فعالان کارزار به گسترش این خواسته در جامعه و آگاهی‌رسانی در این زمینه کمک کردند و نشان دادند مقابله با این مسئله یک مسئولیت اجتماعی و همگانی است. آینده این فعالیت با پایان یافتن کارزار به اتمام نمی‌رسد و تا تصویب قانونی برای منع خشونت خانوادگی قطعاً جامعه مدنی فعالیت خواهد کرد.»
این فعال حقوق زنان در ادامه با اشاره به دو روایت از کارزار منع خشونت که در یک مورد زن خشونت دیده در آلمان روند معالجه و بهبود را طی کرده و دیگری در ایران برای بهبود با مشکلات فراوانی مواجه بوده است تأکید کرد که کارزار منع خشونت خانوادگی به دنبال پیشگیری از وقوع خشونت بیش‌تر در جامعه است و توضیح داد که برای همین در پیش‌نویس قانون ارائه شده یک فصل کامل به ایجاد یک ساختار هدفمند در دولت می‌پردازد؛ کمیته‌ای متشکل از سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مختلف و مرتبط برای پیشگیری و مقابله با خشونت علیه زنان. این ساختار، نهادهایی را پیش‌بینی می‌کند که در این شرایط به‌طور رایگان به خشونت دیده کمک کنند و بیمه درمانی هم برای خشونت دیده در نظر گرفته شود. فرد از حقوق قانونی‌اش کاملاً آگاه شود و کسی همراهش باشد تا به او مشورت دهد و در بازگویی خشونت به او کمک کند. در این قانون تأکید شده سازمان‌های مسئول باید برای رسیدگی به موارد خشونت، کارکنان زن هم داشته باشند و کسی باشد که به زبان مادری یا زبان مورد تکلم خشونت دیده مسلط باشد و توضیحات او را کامل بفهمد. ممکن است وضعیت خشونت دیده آن‌قدر بحرانی باشد که از ماندن در خانه خود احساس خطر کند. خانه‌های امن مکان‌هایی هستند که به زنان خشونت دیده پناه می‌دهند و همچنین وظیفه دارند به آن‌ها کمک کنند که سلامت جسمی و روانی خود را به دست بیاورند و قدرت خود را افزایش دهند. بودجه نهادهای غیردولتی برای ارائه خدمات رایگان به زنان خشونت‌دیده‌ای که توانایی پرداخت هزینه‌هایشان را ندارند، از سوی دولت یعنی همین کمیته تأمین شود یا در صورت کمبود، این کمیته به ایجاد چنین نهادهایی کمک کند. در این صورت اگر زنی خشونت دیده به جایی مراجعه کند در صورت نیاز باید به مراجع حقوقی معرفی شود، برای او وکیل گرفته شود، در صورت نیاز به خانه امن فرستاده شود تا در ابتدا در امنیت باشد. سپس بحث ترمیم پیش می‌آید. هم‌اکنون بسیاری از زنان در ایران با چنین خشونت‌هایی مواجه هستند و نیاز به درمان و حمایت دارند و می‌خواهند به اجتماع برگردند. ما معتقدیم باید هر چه سریع‌تر نسبت به وضعیت آن‌ها اقدام کرد و راهکارهای نوین را به کاربست.