تا قانون خانواده برابر: این روزها مردم ترکیه به خصوص زنان شرایطی را سپری می کنند که شاید بتوان بعد از گذار به مرحله دموکراسی و جمهوریت و به دست آوردن حقوق مدنی نسبی آن را از لحاظ قانونی «بازگشت به عقب» نامید.
بحران های پدید آمده در ماه های اخیر که نمونه بارز آن اعتراض برای تخریب گزی پارک و خانه فرهنگ آتاترک است، زندگی مردم را تحت الشعاع قرار داده است.
به گفته رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه این مسئله – تخریب گزی پارک – جرقه ای برای بیان اعتراضات در این کشور است و به درستی که با واژه جرقه می توان حق مطلب را ادا کرد.
مطرح کردن طرح هایی همچون «محدودیت فروش نوشیدنی های الکلی»، «طرح سوسیال و افزایش جمعیت»، «ممنوعیت سقط جنین» و… منجر به اعتراض فعالان مدنی و مردم گردید. اما تخریب گزی پارک بهانه ای برای اعتراضات گسترده تر شد.
ملی گرایانی که سعی در حفظ میراث آتاترک داشتند، فعالین چپ و کارگری، فعالین زنان، فعالین محیط زیست و مردم آگاه در اعتراض به وضع موجود به خیابان ها آمدند و روزها و شب ها با اسکان در پارک و خیابان با وجود برخورد خشونت آمیز پلیس اعتراض خود را اعلام نمودند.
شاید بتوان گفت زنان یکی از گروه های اصلی معترض به طرح های دولت اردوغان هستند. طرح سوسیال و تشکیل خانواده که تاکید بر افزایش جمعیت دارد، یکی از عوامل اصلی نگرانی زنان به شمار می رود.
از آن جا که هر نوع تحلیلی از جانب ما که خارج از شرایط سیاسی و اجتماعی ترکیه زندگی می کنیم عاری از خطا و اشتباه نیست، به همین دلیل در ادامه به اخبار و نوشته های فعالان حقوق زنان در این باره پرداخته می شود:
و با بخشی از سخنان نخست وزیر ترکیه در آنکارا درباره طرح افزایش جمعیت موضوع مورد بحث را تا حدودی بررسی می کنیم1.
«اگر تشکیل خانواده در یک ملت زیاد باشد آن ملت زیاد می شود و هر چقدر افزایش جمعیت با قدرت انجام شود آن ملت همان قدر قدرتمند می شود.»
پیغام اردوغان برای مجردها:
– «روی صحبتم با مجردهاست. پیغمبرمان گفتند ازدواج کنید و بچه دار شوید و من به فرزندان شما افتخار می کنم. یعنی پیامبرمان امتش را به تشکیل خانواده توصیه کرده است.»
– داشتن سه فرزند متعادل و چهار فرزند برکت است
– «عمو جان بی پازارلی را فراموش نمی کنیم: یک فرزند باشد تنها می ماند، دو فرزند باشند رقیب یکدیگر می شوند، سه فرزند باشند خوب است، چهار فرزند باشند برکت است و می گوییم الله کریم است و به راهمان ادامه می دهیم.
– مانند بعضی از کشورهای همسایه که می خواهند با کنترل (کاهش) جمعیت توسعه یابند، عمل نمی کنیم. دقت کنید، ما در ده سال گذشته هر سال یک میلیون نفر به جمعیت مان اضافه شد و اما با این افزایش جمعیت درآمد ملی نیز سه برابر شده است.
– و همچنین فراموش نکنید که کسی که به این دنیا می آید، روزی اش هم می آید…»
سزارین و سقط جنین
– «این کشور سال هاست از مکانیزم کنترل جمعیت استفاده می کند و هموطنان مان، زاد و ولد را محدود کرده اند. حتی برای این کار راه و روش های پزشکی نیز استفاده کردند. سزارین و سقط جنین را برای محدود کردن جمعیت به کار بردند و با این کار هم فریب دادند و هم جنایت کردند.»
اردوغان در ادامه افزود: «این بازی را ما تمام می کنیم، لازم است که تمام کنیم. به همین خاطر خانواده ها وظیفه بزرگی دارند.»
مادرها و پدرها
نخست وزیر ترکیه در ادامه خطاب به مادران گفت: «کسانی که در درجه اول باید این بازی را خراب کنند شما هستید، برای این که یک مادر ترک باشید و یک زن ترک، در درجه اول باید این بازی را تمام کنید. در مرحله دوم خطاب به پدرها می گویم، شما هم باید طرف دیگر این بازی نباشید. شما هم همراه همسرتان باید در این راه گام بردارید.»
و در انتها اردوغان به همراه همسرش امینه اردوغان یک عکس را در نمایشگاه آویزان کرد و اعلام کرد که «ما یک خانواده بزرگ هستیم.»
این سخنان اردوغان بازتاب و اعتراضات گسترده ای را در بین فعالان حقوق زنان داشت.
در همین ارتباط نوشته ای از سایت « حقوق انسانی زنان» که عکس العملی است به سخنان رجب طیب اردوغان را می بینیم2:
در گذشته نخست وزیر گفته بودند «شما برابر نیستید» سپس گفتند «سه فرزند به دنیا بیاورید» و امروز می گویند «مخالف سزارین هستند و سقط جنین جنایت است.»
ما به حکومت، به اسم محافظه کاری نخست وزیر، اجازه استفاده سیاسی از بدن زنان را نمی دهیم. حق سقط جنین و تسلط بر بدن و بارداری بخشی جدا نشدنی از تصمیمات زنان است.
درباره نوع زایمان و سقط جنین فقط زنان حق تصمیم گیری دارند.
در ترکیه از سال 1983 اعلام شد که سقط جنین تا پایان هفته دهم حاملگی توسط افراد مجاز و متخصص جرم نیست و در سال 2004 نیز این حق در ماده 99 قانون مجازات ترکیه، مورد تجدید نظر قرار گرفت و زنان مطابق همان قانون حق سقط جنین را تا پایان هفته دهم بارداری دارند. ترکیه یکی از کشورهای پذیرنده کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان است و منع سقط جنین و نشان دادن آن به شکل جرم و جنایت به طور قطع مخالف آن کنوانسیون است. کمیته ی مبارزه با هر نوع تبعیض علیه زنان در سازمان ملل، در نشست دوره چهارم که در شیلی برگزار شد، این طور اظهار کرد که تعریف کردن سقط جنین به عنوان جرم و جنایت و ایجاد ممنوعیت برای زنان ایمن نیست و راه را برای سقط جنین غیر قانونی باز می کند که این نوع سقط، زندگی و سلامت زنان را به خطر می اندازد و سقط غیرقانونی از دلایل اصلی مرگ مادران است. (کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنانC/ CHI/CO/پاراگراف 19)
در هر کجا که ممنوعیت سقط جنین اعمال می شود، مشخص است که شرایط سلامت و جان زنان در خطر است. داده های سازمان بهداشت جهانی در این ارتباط از این قرار است:
– در دنیا هر سال 46 میلیون سقط جنین در شرایط غیر امن انجام می شود.
– در نتیجه سقط جنین غیرقانونی در سال تقریبا 80 هزار زن زندگی خود را از دست می دهند.
– این آمار مرگ و میر در کشورهایی است که قانون ممنوعیت سقط جنین وجود دارد.
در چین سال هاست که سیاست تک فرزندی اجرا شده و در ترکیه به زنان گفته می شود حداقل سه فرزند داشته باشید. بدن زنان همواره از طرف سیاست های جمعیتی دولت ها مورد استفاده قرار می گرفته و قرار می گیرد. ما تمامی مجموعه قوانینی را که حق کنترل زن بر بدنش را محدود می کند، محکوم می کنیم. نخست وزیر نیز موظف است در باره موانعی که بر سر اجرای حقوق قانونی زنان ایجاد کرده و همینطور مجرمانه خواندن سقط جنین و قاتل خواندن زنان و نادیده گرفتن ایشان و سلامتشان ، توضیح دهد و شفاف سازی کند. و به بهانه طرح سوسیال و خانواده، حقوق شان را از آنها نگیرید.
ما شما را به رعایت حقوق قانونی موجود زنان دعوت می کنیم.
حال این که هدف دولت اردوغان برای پیاده سازی چنین طرح هایی چه می تواند باشد، موضوعی است جدا که زمانی مناسب نیاز دارد و همان طور که قبل هم گفته شد، تحلیل ها عاری از اشتباه نیستند.
گاه می توان با توجه به مسئله ی زنان، تصویب این چنین طرح هایی را راهکاری در راستای خارج کردن زنان از جامعه و خانه نشین کردن آنان دانست. همچنین می توان با نگاهی اقتصادی به این طرح، افزایش نیروی کار ارزان را متصور شد و یا با نگاهی سیاسی و عقیدتی گمان کرد که اردوغان هدفی مشابه جمهوری اسلامی در سال های اولیه بعد از انقلاب پنجاه و هفت، یعنی اسلامیزه کردن دارد. اما تمامی این ها را می توان به صورت حدس و گمان هایی در نظر گرفت که نیاز به تامل دارند و برای بیان تحلیلی واقع گرایانه و نه احساسی نیاز به شناخت دقیق مسائل سیاسی و اجتماعی و ژئوپلوتیک ترکیه است.
1. [www.trtturk.com.tr->../AppData/Local/Temp/www.trtturk.com.tr] , [www.aksam.com.tr->../AppData/Local/Temp/www.aksam.com.tr]
2. [www.kadininsanhaklari.org->../AppData/Local/Temp/www.kadininsanhaklari.org]