تاقانون خانواده برابر: روز پنجشنبه مورخ 3/5/92 نشستی در رابطه با بررسی خشونت علیه زنان در عرصه عمومی با حضور جلوه جواهری، فروغ عزیزی و ستاره هاشمی در موسسه رخداد تازه برگزار گردید. این نشست حاصل تلاش های یکساله مستمر گروهی از فعالان حقوق زن در مناطق 10،12،15 و 17 شهر تهران و بررسی موردی چگونگی وضعیت موجود خشونت علیه زنان در این مناطق بوده است که در تعامل مستقیم با افراد مناطق ذکر شده به دست آمده است.
در ابتدای جلسه جلوه جواهری دلیل برگزاری این نشست را مطرح کردن چگونگی انجام این طرح و چالش هایی که در طول یکسال کار ˓ این گروه از تسهیلگران با آن برخورد داشته اند، دانست و اظهار امیدواری کرد که با مطرح کردن این چالش ها بتوانند در تعامل با افراد حاضر در این نشست و نشست های بعدی که برگزار خواهد شد، به ارائه راه کارهایی دست یابند.
این فعال حقوق زن هدف از اقدامات انجام شده را توانمندسازی زنان در جهت کاهش خشونت علیه آنها با ایجاد گروه هایی در محله ها با حضور خود زنان دانست و اهداف فرعی این اقدامات در مرحله شناخت را شناسایی مصادیق خشونت و ناامنی، جانمایی این مصادیق و تحلیل بستر و عواملی که موجب ایجاد این مصادیق می گردند، مطرح کرد.
جواهری در توضیح روش به کار برده شده جهت جمع آوری اطلاعات به روش PRA یا روش ارزیابی مشارکتی در روستاها که به تدریج وارد توسعه شهری شده است، اشاره کرد و ویژگی بارز این روش را تعامل مستقیم تسهیلگران با مردم مناطق و ایجاد نهادهای پایدار مردمی در آن مناطق دانست.
این تسهیلگر در توضیح مراحل جمع آوری اطلاعات و چگونگی دست یافتن به مصادیق خشونت در مناطق یاد شده گفت: شروع کار با نقشه کشی اجتماعی انجام گرفت. به این ترتیب که از گروه های قبلاً شناخته شده که در گروه هایی قرار گرفته اند در جلسات برگزار شده خواسته میشد که به ترسیم کروکی محل خود و علامت زدن نوع مصادیق خشونت در آن مناطق بپردازند.
جلوه جواهری نتایج به دست آمده از مصادیق خشونت و ناامنی در مناطق مورد بررسی قرار گرفته که توسط مردم منطقه به دست آمده اند و قابل ارائه به مدیران شهری است را به ناامنی و خشونت در سطح اجتماع، ناامنی و خشونت در محیط کار، ناامنی و خشونت در عرصه خانوادگی و پیامدهای این خشونت ها بر زندگی زنان تقسیم بندی کرد.
این فعال حقوق زن در توضیح چرایی ناامنی و خشونت در سطح اجتماع در مناطق مورد بررسی قرار گرفته آنها را به دو دسته کلی جرایم و آسیب های اجتماعی مانند آدم ربایی، قتل، تجاوز به زنان و کودکان و مزاحمت های خیابانی از یک سو و از سوی دیگر بسترهای ناامنی به دلایل کالبدی مانند عدم روشنایی و تاریکی معابر، خلوتی معابر، وجود پارک ها با درختان انبوه تقسیم بندی کرد و به طور مشخص به منطقه 15 که به دلیل ترکیب نامناسب بافت شهری و خانه های کنارهم و تنگی کوچه ها و وجود مناطق بی دفاع شهری که به مردانه شدن هرچه بیشتر این محلات دامن زده اند، اشاره کرد و گفت این دلایل موجب افزایش ناامنی و افزایش اعمال خشونت علیه زنان در سطح این مناطق گردیده اند.
جواهری در ارتباط با ناامنی و خشونت در محیط کار در این مناطق به حضور محیط های غیررسمی کاری که هیچگونه نظارتی بر آنها اعمال نمیشوند اشاره کرد و گفت در این محیط های کاری آزار کلامی، جنسی و حتی تجاوز هم گزارش شده است.
در ادامه این فعال مدنی در رابطه با ناامنی و خشونت در عرصه خانوادگی به همسرآزاری، محرومیت زنان از تحصیل، وادار کردن زنان به تن فروشی، ازدواج اجباری، ازدواج در سنین پایین، کودک آزاری و تجاوز به محارم اشاره کرد.
در خاتمه جلوه جواهری مرحله بعد از یافتن مصادیق خشونت در محلات را اولویت بندی آنها توسط خود مردم با توجه به ظرفیت های موجود و ارزیابی مشارکتی برشمرد.
در ادامه جلسه فروغ عزیزی یکی دیگر از تسهیلگران این طرح به بررسی اقدامات مداخله ای و مشارکتی پرداخت.
این فعال حقوق زن مهم ترین اصول مداخله ای و مشارکتی را ایجاد همکاری و ارتباط، ظرفیت سازی در جامعه محلی، فرآیندهای جماعت محور و تأکید بر دارایی های جامعه محلی برشمرد و از جمله کارهایی که جهت اعتمادسازی در محلات در مراحل اول به انجام رسانده شده است، را برگزاری کارگاه های آموزشی مبتنی بر جنسیت دانست.
فروغ عزیزی در ادامه نتیجه این فعالیت های مداخله ای و مشارکتی را ایجاد دو پروژه ترویجی و اقتصادی دانست که با قعالیت های ترویجی نظیر تولید بروشور آگاهی سازی در زمینه خشونت های خیابانی، برگزاری همایش اعتیاد در جهت کاهش خشونت علیه زنان و برگزاری دوره دفاع شخصی و یا پروژه های اقتصادی برای توانمندسازی زنان مثل پرورش قارچ که در مرحله اجرا هستند، برشمرد.
این تسهیلگر به توقف برخی از پروژه های انجام شده در برخی محلات اشاره کرد و یکی از دلایل این توقف ها را عدم آگاهی تسهیلگران در ارتباط با مسائل اقتصادی که منفک از فعالیت های اجتماعی آنها بوده است دانست و این موضوع را یکی از چالش هایی که تسهیلگران در انجام این پروژه با آن مواجه بودند برشمرد.
سخنران بعدی ستاره هاشمی بود که در رابطه با چالش های پیش رو در پیشبرد پروژه کاهش خشونت علیه زنان در عرصه عمومی به ایراد نکاتی پرداخت. ستاره هاشمی در ابتدای سخنان خود با طرح این موضوع که اندیشه ها و تجارب ارزیابی و مداخله مشارکتی به تدریج ظاهر می شوند، گفت: بسیاری از چالش های به وجود آمده ناشی از ویژگی های خود فعالیت های مشارکتی هستند و بعضی تا اندازه ی زیادی به مهارت های تسهیل گری بستگی دارند.
این تسهیلگر اجتماعی چالش های اساسی ارزیابی و مداخله مشارکتی را در چهار گروه عمده نابرابری بیرون و درون، نابرابری درونی، نهادینه شدن مشارکت و ارزیابی و مداخله مشارکتی در نهادهای دولتی و عمومی تقسیم بندی کرد. ستاره هاشمی در ارتباط با نابرابری بیرون و درون به عدم تعادل قدرت بین بیرونی ها و درونی ها یعنی دست اندرکاران برنامه های مشارکت که بیرونی هستند و جماعت محلی که درونی هستند، اشاره کرد.
این فعال مدنی در بحث جهت گیری مبتنی بر آموزش در محلات به بازتولید برخی کلیشه ها که مبتنی بر باورهای افراد محلی بوده است اشاره کرد و گفت: در این موارد تسهیلگر سعی می کرد به جای آموزش صرف و ارائه داده ها با استفاده از متد و روش به نشان دادن بعد دیگری از مسئله بپردازد.
ستاره هاشمی در رابطه با نابرابری میان درونی ها، به دوگانه هایی چون کم سوادی / بی سوادی در مقابل با سوادی، سن بالا در مقابل سنین پائین، ایرانی بودن در مقابل افغان بودن، شهرستانی در مقابل تهرانی بودن و اقلیت بودن در مقابل اکثریت بودن اشاره کرد و گفت وظیفه تسهیلگر در این موارد این است که معادله را به نفع گروه فرودست به هم بزند و یا تعدیل کند.
هاشمی در ارتباط با مشکلات پیش رو در ارتباط با نهادینه شدن مشارکت به کاهش مشارکت به موازات نزدیک شدن به مرحله اجرا، محدود شدن مشارکت زنان صرفا به زمان برگزاری کارگاه ها، در مرکز قرار گرفتن تسهیلگران اشاره کرد و این عوامل را از جمله چالش های تسهیلگران در پروسه انجام این پروژه دانست.
در خاتمه پرسش و پاسخی برگزار گردید و تسهیلگران به سوال های مطرح شده توسط افراد حاضر در جلسه پاسخ دادند.