تا قانون خانواده برابر: نهمين دوره برگزاري مراسم تنديس صديقه دولتآبادي همزمان با فرارسيدن 8 مارس روز جهاني زن در 14 اسفندماه جاري با حضور تعدادي از فعالان حقوق زنان و پژوهشگران اين عرصه برگزار شد.
در ابتداي اين مراسم، فيروزه مهاجر يكي از فعالان حقوق زنان و عضو هيات امناي كتابخانه صديقه دولت آبادي پيام سيمين بهبهاني يكي ديگر از اعضاي هيات امناي اين كتابخانه و يكي از شاعران برجسته كشور را كه به دليل بيماري نتوانسته بود در اين مراسم حضور پيدا كند قرائت كرد .
متن اين پيام به شرح زير است:
«دوستان گرامي، نازنين بانوان كشور باستانيم ايران! آرزو داشتم كه مثل هر سال و هر ماه و هر هفته در كنار شما باشم و شاهد تلاشهاي پر ارجتان باشم و كوشش صادقانه شما را در راه آزادي و سرافرازي زنان ايراني ستايش كنم. افسوس كه بيماري امانم نداد. شما زادگان زناني هستيد كه از قرنها پيش همگام، همراه و برابر با مردم كمر خدمت به اين آب وخاك بستهاند. شكي نيست كه چنين زناني تا جان در تن و نفس در سينه دارند، در راه خدمت به كشور خواهند كوشيد. از راه دور درود و سپاس خود را تقديم آستانتان ميكنم و روز زن را به شما تبريك ميگويم و تثبيت جايگاه تنديس زندهباد صديقه دولت آبادي را به شما و همت شما شادباش ميگويم. »
بعد از قرائت پيام سيمين بهبهاني، مريم ميرزانژاد تاريخچه كوتاهي از هشت مارس، روز جهاني زن ارائه كرد.
وي در اين زمينه گفت : تاريخ روز جهانى زن هم زمان تاريخ مبارزه سياسى و اجتماعى عليه تبعيض است. اين روز، روز همبستگى براى مبارزه در راه برابرى حقوق و شرايط بهتر كارى و زندگى زنان است.
اين عضو هيات داوران اين دوره مراسم تنديس صديقه دولتآبادي، با بيان اين كه انتخاب تاريخ روز هشتم ماه مارس به عنوان روز جهانى زن به خاطر مبارزه زنان كارگر نساجى در سال ۱۸۵۷ در شهر نيويورك امريكا است گفت: شرايط كارى سخت و غير انسانى و دستمزد كم كارگران زن كه در اواخر قرن نوزدهم و اوايل قرن بيستم همراه با مردان در كشورهاى صنعتى وارد بازار كار شده بودند، آنان را وادار به اعتراض و مبارزه صنفى به شكل هاى سازمان يافته و يا غير متمركز عليه اين بى عدالتى كرد .
اين فعال حقوق زنان ادامه داد:در اين روز كارگران نساجى زن در يك كارخانه بزرگ پوشاك براى اعتراض عليه شرايط بسيار سخت كارى و وضعيت اقتصاديشان دست به اعتصاب زدند. خاطره اين اعتصاب براى كارگران نساجى باقى ماند و نارضايتى عمومى از اين شرايط براى زنان كارگر ادامه داشت .
وي افزود: در هشتم مارس سال ۱۹۰۸، بعد از گذشت بيش از پنجاه سال كارگران زن كارخانه نساجى كتان در شهر نيويورك با خاطره اعتصاب در اين روز، به دليل تبعيض، محروميت و فشار زياد كار در مقابل حقوق بسيار كم اعتصاب خود را شروع كردند. صاحب اين كارخانه به همراه نگهبانان براى جلوگيرى از همبستگى كارگران ديگر بخش ها با اين اعتصاب و سرايت آن به بخش هاى ديگر اين زنان را در محل كار خود در كارخانه محبوس كرد و به دلايل ناشناخته اى آتش در كارخانه درگرفت .فقط تعداد كمى از كارگران زن محبوس توانستند خود را نجات دهند و ۱۲۹ كارگر زن در آتش سوختند.
ميرزانژاد با بيان اين كه اين روز بر پايه سنتى مبارزه كارگران زن عليه شرايط سخت كاريشان در خاطره ها ماند، ابراز كرد: در سالهاى بعد در كشورهاى مختلف اروپايى و امريكا مبارزه زنان به شكل تظاهرات و اعتصاب كارى عليه فشار، تبعيض و استثمار كارى و همينطور براى داشتن برابرى حقوق در اجتماع و عليه جنگ ادامه پيدا كرد.
وي در پايان سخنانش گفت : سالهاي بعد از جنگ جهاني دوم تا اوايل دهه 60 روز جهاني زن جلوه چنداني نداشت. اما با رشد جنبش زنان در دهه 60 اين روز هم بار ديگر اهميت يافت. سال 1975 از طرف سازمان ملل متحد، سال بينالمللي زنان اعلام شد و دو سال بعدتر يعني سال 1977 يونسكو 8 مارس را به عنوان روز جهاني زن، به رسميت شناخت.
براساس اين گزارش، در ادامه اين مراسم شيوا دولتآبادي مانند چند سال اخير به بيان خاطراتي از صديقه دولتآبادي عمه خود پرداخت.
وي با بيان اينكه مايه افتخار من است كه همفاميل چنين بانويي هستم، به مقايسه شرايط كنوني و شرايطي كه صديقه دولتآبادي در آن زندگي ميكرده، پرداخت و گفت: پيشرفت هاي صورت گرفته در دنياي اطلاعات باعث شده كه زندگي متفاوتي را تجربه كنيم و در واقع زمينه براي رشد جايگاه زن فراهم شده است و با توجه به تغيير شرايط بايد كارهاي عمدهتري را در راستاي دفاع از حقوق زنان انجام دهيم.
اين فعال حقوق زنان با بيان اينكه بايد قدر يكديگر را بدانيم، قدر كساني كه در راه آرمانهاي مشتركي كه داريم، ايستاده و آن را ادامه ميدهند افزود : ما بايد فارغ از هر سليقه اي كه داريم در كنار هم و زير يك سقف باشيم.
همچنين، در ادامه ميرزانژاد مجري مراسم با بيان اينكه امسال به دليل محدوديتهايي كه وجود داشت، كتابهاي منتشر شده در حوزه زنان از لحاظ تنوع و بعضا سطح كيفي وضعيت خوشايندي نداشت، گفت: هيات داوران اين دوره تنديس صديقه دولت آبادي سه كتاب «خاطرات مهرانگيز دولتشاهي»،« خاطرات مهينبانو» و« هشت رساله در بيان احوال زنان» را درخورتوجه معرفي كردند.
وي افزود: البته در اين دوره كتاب خانم شهلا اعزازي با عنوان «دگرگوني در نقش زنان» نيز مورد توجه بود ولي خانم اعزازي با توجه به اينكه خود عضو هيات امناي كتابخانه دولت آبادي هستند، ترجيح دادند كه كتابشان از ليست داوري خارج شود.
در ادامه اين مراسم نوشين كشاورزنيا از ديگر اعضاي هيات داوران اين دوره تنديس صديقه دولتآبادي به ارائه توضيحاتي در مورد كتاب مهينبانو پرداخت و گفت: اين كتاب به كوشش فرخ غفاري تهيه شده و ميتوان اين كتاب را جزو كتابهاي شفاهي بانوان محسوب كرد.
وي اضافه كرد: اين كتاب در مورد يكي از شاهزادگان خانم قاجار است كه در فرنگ تحصيل كرده و خاطرات خود را در سن 80 سالگي براي فرخ غفاري كه همسايه او بوده تعريف كرده است.
اين فعال حقوق زنان در ادامه به خواندن برخي از صفحات اين كتاب پرداخت.
سخنران ديگر اين مراسم نيره توكلي يكي ديگر از فعالان حقوق زنان بود كه به قرائت بخشهايي از كتاب 8 رساله در باب احوال زنان به نويسندگي روحانگيز كراچي پرداخت و اظهار كرد: سه كتابي كه در اين دوره مورد توجه قرار گرفتهاند، از لحاظ تحقيقي كتابهاي خوبي هستند و ما ميتوانيم به خوبي از آنها براي پژوهشگري استفاده كنيم و با وجود محدوديتهايي كه در نشر كتاب در حوزه زنان وجود دارد، اين كتابها تلاش كردهاند كه گوشهاي از تاريخ را به ما نشان دهند.
همچنين در اين مراسم روحانگيز كراچي نويسنده اين كتاب به مراحل انتخاب رسالههاي منتشر شده در كتاب پرداخت و گفت: واقعا متون اين كتاب بسيار آزارنده بود به نحوي كه زنان را از جايگاه انساني به جايگاه حقيري تنزل داده است.
وي با بيان اينكه اين 8 رساله از ميان 62 رساله انتخاب شده است، گفت: البته در ابتدا 10 رساله انتخاب شد ولي دو رساله آن سانسور شد.
اين استاد دانشگاه با بيان اينكه رسالههاي انتخاب شده به نحوي بيانگر تاريخ اجتماعي زنان ايراني از دوران صفويه تا اواخر دوره قاجار است، گفت: خواندن رسالههاي اين كتاب براي زنان آزاردهنده است و من هركدام را كه خواندم عصباني ميشدم و در واقع با انتشار اين كتاب ميخواستم بيان كنم كه زنان ايراني از چه تيرهراههايي عبور كردند كه به اينجا رسيدند. چه راههايي را مادربزرگان ما طي كردند كه ما به اينجا رسيدهايم.
وي در پاسخ به سوالي در مورد تاثير مسائل ديني در وضعيت زنان با توجه به رسالههايي كه در اين كتاب آمده است، گفت: مسائل ديني برسرنوشت زنان تاثير مستقيمي داشته است. دو رساله اين كتاب مربوط به دوران صفويه است و با مطالعه آن ميبينيم كه دين محور همه چيز بوده است.
در ادامه اين مراسم، فتانه عبدالحسيني يكي ديگر از اعضاي هيات داوران نهمين دوره برگزاري مراسم تنديس صديقه دولتآبادي نيز به قرائتي از صفحات كتاب خاطرات مهرانگيز دولتشاهي كه توسط شاهرخ مسكوب نگارش شده است، پرداخت و اظهار كرد: خانم مهرانگيز دولتشاهي داراي تجربه نمايندگي در مجلس ملي بوده و مدتي نيز به عنوان سفير ايران در دانمارك مشغول به كار بوده است.
وي گفت: در واقع اين كتاب در ارتباط با يكي از شاهزادگان خانم قاجار است كه در دوران پهلوي نقش مهمي داشته و فعاليت در عرصه عمومي را به صورت جدي دنبال ميكرده است.
، در پايان اين مراسم نسترن موسوي بيانيه هيات داوران را نهمين دوره برگزاري تنديس صديقه دولت آبادي را قرائت كرد.
گفتني است ؛ نيره توكلي، فتانه عبدالحسيني، هما مداح، نوشين كشاورزنيا، فيروزه مهاجر، مريم ميرزانژاد و نسترن موسوي اعضاي هيات داوران اين دوره مراسم تنديس صديقه دولتآبادي بودند.
جايزه صديقه دولت آبادی روز 8 مارس 2005 (18 اسفند 1383) به يمن سالروز جهانی زن و همزمان با افتتاح کتابخانه صديقه دولت آبادی از سوی مرکز فرهنگی زنان، فعاليت خود را آغاز کرد.