تا قانون خانواده برابر: روزه گذشته سمینار نیم روزه طلاق، از سوی گروه علمی و تخصصی جامعه شناسی خانواده و كارگروه زنان و مناسبات خانواده دانشكده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزارشد. در این سمینار تاكید شد كه امروز در موضوع طلاق شاهد سوژه شدن زنانی هستیم كه درتاریخ ابژه بوده اند .
در این میزگرد که اساتیدی چون ساروخانی، آقاجانی، شكربیگی، صالحی، افشار نادری و قاسمی حضور داشتند در ابتدا ساروخانی با اشاره به نظریه ها و تئوری های طلاق به افزایش طلاق های توافقی درجامعه اشاره كرد و گفت: در طلاق توافقی حداقل وابستگی ها را مشاهده می كنیم و زن و مردی كه اقدام به طلاق توافقی می كنند از حقوق خود انصراف می دهند .از طرف دیگر عمده ی این طلاق ها به صورت نرم است یعنی طلاق همراه با درگیری و دعوا و كتكاری نیست.
وی با بیان این كه در موضوع طلاق های توافقی بعضا با تئوری والا سازی مواجه هستیم گفت: در این نوع طلاق ها مرد زن را كتك نمی‌زند ولی به زن بی تفاوت است به او نگاه نمی كند یا برعكس زن به مرد بی تفاوت است و نشانه های سخت چون كتك كاری وجود ندارد .
این استاد دانشگاه همچنین با اعتقاد بر این كه طلاق یك پدیده‌ی اجتماعی است چرا كه ابعاد مختلفی را در بر می‌گیرد گفت: در قضیه ی طلاق شاهد سوژه شدن زنانی هستیم كه در طول تاریخ ا بژه بودند.
وی بابیان این كه نمی‌توانیم بگوییم طلاق فی‌نفسه خوب یا بد است، و در مجموع برای زن و مرد و هم برای فرزندان موضوع غم انگیز است ادامه داد:از نظر من طلاق پدیده‌ی مشاع است كه زن و مرد در آن دخالت دارند .
این استاد دانشگاه با تاكید بر این كه هر ارتباطی که قطع می‌شود غم انگیز است گفت: البته همان طور كه خانم دكتر صالحی اشاره كردند در خانواده مستبد عشق ا یجاد نمی‌شود عشق در حالت برابری ایجاد می‌شود و مردی اگر بخواهد بر اساس قدرت و زورگویی اندیشه‌اش را به خانواده تحویل كند باید بداند كه اولین قربانی این موضوع خودش است.
وی با تاكید بر این كه ما طلاق را توصیه نمی‌كنیم گفت: ما اكنون درجامعه پراگماتیسمی زندگی می‌كنیم و در داخل این جامعه خانوده ای كه در آن ارضائی صورت نمی‌گیرد دوام پیدا نمی‌كند و در واقع ما شاهد تعریف تازه‌ای از زندگی و حیات هستیم.
در ادامه این مراسم قاسمی از مدعوین این جلسه كه پایان نامه او در مورد عوامل موثر در افزایش طلاق توافقی در استان كرمانشاه بود به ارائه گزارشی از پایان نامه خود پرداخت او گفت: ما در سال های اخیر شاهد افزایش ناگهانی طلاق های توافقی در جامعه بوده‌ایم.
وی با بیان اینكه بیش از 50 درصد طلاق ها در طول سال های مورد تحقیق در این پایان نامه در زندگی های مشترك كمتر از 5 سال رخ داده گفت: در پرونده هایی كه شاهد طلاق توافقی بوده‌ایم میزان بیكاری نیست به طلاق های غیر توافقی كمتر بوده و در لایه های طبقات اجتماعی پایین نیز این موضوع یعنی طلاق توافقی شتاب بیشتری گرفته است چون هزینه ی كمتری را دارد.
این محقق در زمینه ی طلاق توافقی گفت: در طلاق توافقی معمولا اعتیاد مردها كمتر از طلاق های غیر توافقی بوده و بیشتر زوج ها دارای فرزند نبوده و وابستگی به فرزند در آنها كمتر بوده است.
وی با بیان اینكه زنان بیشتر از مردان خواهان طلاق هستند افزود: عمده ی زنان جدا شده نگاه ضد سنتی دارند و به رفتارهای سنتی معترض هستند .
این محقق در زمینه ی طلاق توافقی گفت: در طلاق توافقی معمولا اعتیاد مردها كمتر از طلاق های غیر توافقی بوده و بیشتر زوج ها دارای فرزند نبوده و وابستگی به فرزند در آنها كمتر بوده است.
وی با بیان اینكه زنان بیشتر از مردان خواهان طلاق هستند افزود: عمده ی زنان جدا شده نگاه ضد سنتی دارند و به رفتارهای سنتی معترض هستند .
قاسمی ادامه داد: در طلاق های توافقی شاهد افزایش بخشش مهریه هستیم و اكثرا زنان برای به دست آوردن حضانت فرزند و همچنین گرفتن حق طلاق مهریه ی و دیگر حقوق خود را می بخشند.
این محقق رشد تحصیلی و آگاهی زنان، شكستن قبح طلاق، حفظ تفكرات سنتی و در مقابل رشد تفكرات ضد سنتی در جامعه را از عوامل موثر در افزایش طلاق عنوان كرد.
افشار نیز در این میزگرد گفت: نگاه ما به طلاق یك نگاه قدیمی است و فكر می كنیم كه همه چیز باید تغییر پیدا كند ولی طلاق به همان شكل بماند.
وی گفت: طلاق یك پدیده‌ی اجتماعی نیست بلكه یك موضوع فرهنگی است. كه دارای بار اقتصادی آموزشی و دینی نیز هست.این استاد دانشگاه افزود:در قدیم مردان تمایل به طلاق داشتند و امروز هم این تمایل وجود دارد ولی زنان در گذشته تمایل به طلاق نداشتند ولی امروز این تمایل در آنها وجود دارد و خواهان آن می شوند .
وی با اعتقاد بر این كه ازدواج مجدد و تعدد ازدواج یك نوع طلاق با ازدواج اول است و با طرح این پرسش كه چرا زنان اكنون طلاق می‌خواهند و باید این موضوع مورد بررسی قرار گیرد، افزود : در موضوع طلاق توافقی این زنان هستند كه از همه حق خود می‌‌گذرند و مردان از حقی نمی گذرند و در واقع این زنان هستند كه برای جدا شدن دو دستی تمام حقوق خود را می بخشند.
وی با بیان این كه در موضوع طلاق باز هم این زنان هستند كه متضرر می شوند ادامه داد: آیا شرایط برای ازدواج مجدد زنان طلاق گرفته به اندازه‌ی مردان طلاق گرفته وجود دارد؟ این موضوعی است كه باید مورد بررسی قرار بگیرد.
این استاد با بیان این كه در موارد بسیاری زنان هستند كه خواهان طلاق اند چرا كه چشم آنها باز شده است و در واقع می‌خواهند به نحوی با ادبیات و قوانینی كه حق و حقوق آنها را گرفته و حتی شرایط سیاسی ، آموزشی و اجتماعی كه این قوانین را ایجاد كرده تقابل كند، ادامه داد: اكنون سنسورهای زنان حساس تر شده و با توجه به آگاهی هایی كه پیدا كرده‌اند خواهان ایجاد تغییرات هستند و می گویند «چرا ما زنان باید همه چیز را تحمل كنیم در حالی كه در مورد مردان اینگونه نیست »
صالحی نیز در این میزگرد با بیان این كه برای بررسی علت درخواست و تمایل زنان به طلاق باید نهاد خانواده را مورد بررسی قرار داد گفت: در واقع موضوع طلاق به نهاد خانواده مربوط می شود و اكنون نهاد خانواده در ایران زیبا نیست و این نهاد آسیب های زیادی را به زنان و كودكان وارد می كند و دركنار آن مردان نیز از این عدم توازن در خانواده رنج می برند.
وی با اعتقاد بر این كه عامل این مسایل خانواده است، در انتقاد به این گفته كه اگر عشق و محبت در خانواده وجود داشته باشد طلاقی صورت نمی‌گیرد، گفت: در یك فرهنگ استبدادی كه نمونه ی آن در خانواده نیز بعضا وجود دارد عشق معنا پیدا نمی كند. ما سال هاست كه در فرهنگ استبدادی زندگی می كنیم و در آن چیزی به نام عشق معنا ندارد واز طرف دیگر نظام پدرسالار اجازه نمی دهد كه زن و مرد از یكدیگر شناخت پیدا كنند.وقتی كه ما شاهد تفكیك جنسیت در جامعه هستیم چگونه شناخت حاصل شود؟
همچنین در این مراسم آقاجانی با اشاره به موضوع افزایش طلاق گفت: افزایش طلاق، بالارفتن سن ازدواج و همچنین باروری باید در تحولات اجتماعی و جمعیتی مورد بررسی قرار بگیرد.
وی با بیان این كه چون دادگاه ها به نفع مردان هست، زنان از تدبیر و خردی به نام طلاق توافقی برای جدا شدن استفاده می كنند گفت: آن شرایطی كه منجر به طلاق در خانواده می شود را باید از نگاه پدیدار شناسی دیدگاه جامعه شناسی دوركیم مورد مطالعه قرار داد.
این استاد دانشگاه با اعتقاد بر این كه طلاق زنگ خطری برای نهاد خانواده است، افزود: ما در موضوع همسرگزینی را به بن بست رسیده ایم و شرایطی ایجاد شده كه انسان ها شناخت كافی برای ازدواج با یكدیگر ندارند.
وی ادامه داد: عشق به خانواده و فرزند می تواند از طلاق پیشگیری كند و از طرف دیگر باید عوامل پنهان منجر به طلاق را نیز مورد بررسی قرار داد و تلاش كرد ازدواج هایی صورت بگیرد كه زوجین از یكدیگر شناخت داشته باشند.