تا قانون خانواده برابر:عفونت های مقاربتی یک مسئله بهداشت عمومی است. براساس برآوردهای سازمان بهداشت جهانی در سال 2005، سالانه 448 میلیون مورد عفونت مقاربتی1 قابل درمان (سیفلیس2، سوزاک3، کلامیدیازیس4 و تریکومونیازیس5) بین بزرگسالان 49-15 سال بروز می کند. این آمار شامل HIV و دیگر عفونت های مقاربتی که اثرات نامطلوبی بر زندگی افراد و جوامع سراسر جهان می گذارد، نمی شود. در کشورهای در حال توسعه، عفونت های مقاربتی و عوارض آن در زمره 5 بیماری اولی است که بزرگسالان به دنبال درمان آن هستند.
عفونت ها و سرایت
عفونت های مقاربتی به عفونت هایی اطلاق می شود که در درجه اول از طریق تماس جنسی فرد با فرد منتقل می شود. بیش از 30 نوع باکتری، ویروس و انگل مسری مقاربتی وجود دارد. برخی از آنها مانند HIV و سیفلیس می تواند از طریق مادر به نوزاد (در طی بارداری یا زمان زایمان)، انتقال محصولات خونی یا بافت ها منتقل شود. برخی از رایج ترین باکتری ها، ویروس ها و انگل های مولد عفونت های مقاربتی این موارد هستند:
رایج ترین عفونت های مقاربتی با منشا باکتری:
- نایسریا گونوره آ6 (عامل بیماری سوزاک)
- کلامیدیا تراکوماتیس7 (عامل عفونت های کلامیدیایی)
- ترپونما پالیدیوم8 (عامل بیماری سیفلیس)
- هموفیلوس دوکری9 (عامل بیماری شانکرویید10)
- کلبسیلا گرانولوماتیس11 (قبلا به عنوان کالیماتوباکتریوم گرانولوماتیس12 شناخته می شد و عامل بیماری گرانولوما اینگوئینال13 است.)
رایج ترین عفونت های مقاربتی با منشا ویروس:
- ویروس نقص ایمنی انسان (عامل بیماری ایدز)
- ویروس هرپس سیمپلکس14 نوع 2 (عامل بروز تب خال های تناسلی15)
- ویروس پاپیلومای انسانی16 (عامل بروز زگیل های تناسلی17 و دیگر انواع جانبی مشخص که به بروز سرطان دهانه رحم در زنان منجر می شود.)
- ویروس هپاتیت بی (باعث ابتلا به هپاتیت و موارد مزمنی است که به سرطان کبد منجر می شود.)
- سیتومگالوویروس18 (باعث ایجاد التهاب در ارگان های بدن مانند مغز، چشم و روده می شود.)
رایج ترین عفونت های مقاربتی با منشا انگل:
- تریکوموناس واژینالیس19(عامل بیماری تریکومونیاز واژنی)
- کاندیدا آلبیکنس20 (عامل بیماری ولوو واژینیت21 در زنان و التهاب سر آلت یا پوست ختنه شده در مردان)
عفونت های مقاربتی بدون نشانه
برخی عفونت های مقاربتی فاقد نشانه یا علائم خاص بیماری هستند. برای مثال 70% زنان و بخش قابل توجهی از مردان مبتلا به سوزاک یا عفونت های کلامیدیائی هیچ نشانه خاصی را تجربه نمی کنند. عفونت ها خواه دارای نشانه باشند یا نه، عوارض جدی ایجاد می کنند.
عفونت های مقاربتی و زنان
در صورت درمان نشدن عفونت های مقاربتی می توان پیامدهای جدی برای تولیدمثل، سلامت مادر و نوزاد پیش بینی کرد. عفونت های مقاربتی اصلی ترین عامل قابل پیشگیری ناباروری به ویژه در زنان است. برای مثال 40-10% زنانِ مبتلا به عفونت های کلامیدیائی درمان نشده، دچار بیمارهای التهابی لگن می شوند. آسیب دیدن لوله های رحمی پس از ابتلا به عفونت، عامل 40-30% ناباروری ها در زنان است. به علاوه زنان مبتلا به بیماری التهاب لگن، 10-6 مرتبه بیشتر در معرض خطر حاملگی خارج از رحم قرار دارند. به عبارتی دیگر 50-40% حاملگی های خارج از رحم را می توان به سابقه التهاب لگن نسبت داد. عفونت های ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی می تواند به سرطان دستگاه تناسلی زنانه به ویژه سرطان دهانه رحم منجر شود.
عفونت های مقاربتی و پیامدهای نامطلوب بارداری
عفونت های مقاربتی درمان نشده با بروز عفونت های مادرزادی و پری ناتال در نوزادان مرتبط است. 25% زایمان ها در زنان مبتلا به سیفلیس اولیه منجر به تولد نوزاد مرده و 14% با مرگ نوزاد پس از تولد ختم می شود. 35% بارداری ها در میان زنان دارای عفونت سوزاک منجر به سقط جنین نارس یا زایمان زودرس می شود. در صورت عدم پیشگیری، 50-30% نوزادان از مادران مبتلا به سوزاک و 30% نوزادان از مادران مبتلا به عفونت های کلامیدیائی درمان نشده، دچار عفونت های جدی چشم می شوند که در صورت عدم درمان به موقع به نابینایی منجر خواهد شد. سالانه در سراسر جهان 4000-1000 نوزاد بر اثر این عارضه نابینا می شوند.
عفونت های مقاربتی و HIV
عفونت های مقاربتی درمان نشده (صرف نظر از اینکه زخم ایجاد کرده اند یا نه) می توانند خطر ابتلا و انتقال HIV را افزایش دهند. اهمیت درمان فوری عفونت های مقاربتی، کاهش ریسک ابتلا به HIV است. در واقع کنترل عفونت های مقاربتی در پیشگیری از ابتلا به HIV به ویژه در کسانی که رفتارهای پرخطر جنسی دارند، اهمیت فراوان دارد.
سندرم های عفونت های مقاربتی
گرچه پاتوژن های مختلفی منجر به ابتلا به عفونت های مقاربتی می شوند اما برخی دارای علائم مشابه و همپوشانی هستند. برخی از این نشانه ها به سادگی قابل تشخیص هستند و وجود یک سندرم را نشان می دهند که وجود یک یا مجموعه ای از پاتوژن ها را بیان می کند. برای مثال داشتن ترشح از مجرای ادراری در مردان می تواند نشانه سوزاک یا کلامیدیا به تنهایی یا هردو مورد باشد. سندرم های اصلی عفونت های مقاربتی رایج این موارد هستند:
- ترشح پیشابراه22
- زخم های تناسلی زنانه
- ورم کشاله ران
- ورم اسکروتوم23
- ترشحات واژنی
- درد در ناحیه پایین شکم
- عفونت های چشمی در نوزادان
رویکرد سندرمی به عفونت های مقاربتی در درمان بیمار
روش سنتی تشخیص عفونت های مقاربتی از طریق تست های آزمایشگاهی است. با این حال این تست ها غالبا در دسترس نیستند یا بسیار گران هستند. از سال 1990 سازمان بهداشت جهانی اتخاذ یک رویکرد سندرمی به منظور تشخیص و مدیریت عفونت های مقاربتی پیشنهاد می دهد. رویکرد سندرمی که برای تشخیص و درمان از فلوچارت استفاده می کند، نسبت به تشخیص های مبتنی بر تست های آزمایشگاهی دقیق تر عمل می کند. رویکرد سندرمی یک رویکرد علمی است که درمان در دسترس و فوری موثری را ارائه می دهد. همچنین این رویکرد در مورد عفونت های مقاربتی که نیاز به تست های آزمایشگاهی دارد، مقرون به صرفه تر است. پاتوژن های مولد سندرم خاص باید به صورت دقیق شناسایی شوند و فلوچارت ها بر اساس آن تنظیم شوند. پس از آن باید نظارت منظم بر ارگانیسم های مولد سندرم صورت گیرد تا پیشنهادات درمانی اعتبار پیدا کنند.
پیشگیری
موثرترین راه پیشگیری از ابتلا به عفونت های مقاربتی خودداری از برقراری رابطه جنسی (واژنی، مقعدی یا دهانی) با افراد ناشناس یا مقاربت طولانی مدت با یک شریک جنسی ثابت غیرمبتلا است. کاندوم لاتکس مردانه اگر همیشه و درست استفاده شود، تاثیر زیادی در پیشگیری از ابتلا به HIV و دیگر عفونت های مقاربتی مانند سوزاک، کلامیدیا و تریکومونیاز دارد.
پاسخ سازمان بهداشت جهانی
کنترل عفونت های مقاربتی یکی از اولویت های سازمان بهداشت جهانی (WHO) است. مجمع بهداشت جهانی، راهبرد جهانی پیشگیری و کنترل عفونت های مقاربتی را در می 2006 تایید کرد. اخیرا دبیرکل سازمان ملل متحد بر نیاز به یک بسته جامع و یکدست از مداخلات مهم و خدمات ضروری تاکید کرده است. این استراتژی از همکاران می خواهد تا اطمینان حاصل کنند که زنان و کودکان به بسته جهانی دارای مزایای تضمین شده ای مانند برنامه تنظیم خانواده، اطلاعات پیش و بعد از تولد نوزاد، مراقبت های اورژانس زنان و پیشگیری از ایدز و دیگر عفونت های مقاربتی، دسترسی دارند. چنین مجموعه ای می تواند پاسخی برای اهداف محقق نشده بهداشتی برنامه اهداف توسعه هزاره نیز باشد.
واقعیت های کلیدی
- سالانه 448 میلیون مورد عفونت مقاربتی قابل درمان (سیفلیس، سوزاک، کلامیدیا، کلامیدیازیس و تریکومونیازیس) بروز می کند.
- برخی از انواع عفونت های مقاربتی بدون علائم یا نشانه خاص هستند.
- 25% زایمان ها در زنان مبتلا به سیفلیس اولیه منجر به تولد نوزاد مرده و 14% با مرگ نوزاد پس از تولد ختم می شود.
- عفونت های مقاربتی اصلی ترین عامل قابل پیشگیری ناباروری به ویژه در زنان است.
- سازمان بهداشت جهانی اتخاذ یک رویکرد سندرومی به منظور تشخیص و مدیریت عفونت های مقاربتی پیشنهاد می دهد.
منبع:
Sexually transmitted
واژگان:
- Sexually transmitted infections
- Syphilis
- Gonorrhea
- Chlamydia
- Trichomoniasis
- Neisseria gonorrhoeae
- Chlamydia trachomatis
- Treponema pallidum
- Haemophilus ducreyi
- chancroid
- Klebsiella granulomatis
- Calymmatobacterium granulomatis
- granuloma inguinale
- Herpes simplex virus type 2
- genital herpes
- Human papillomavirus
- genital warts
- Cytomegalovirus
- Trichomonas vaginalis
- Candida albicans
- Vulvovaginitis
- urethral discharge
- scrotal swelling