تلخ و شیرین این هفته: از زلزله آذربایجان تا آزادی تعدادی از زندانیان سیاسی

 تا قانون خانواده برابر: در ابتدای هفته ای که گذشت سهمیه بندی جنسیتی در 600 کد رشته تحصیلی در صدر اخبار قرار داشت. اگرچه رئیس سازمان سنجش آموزش کشور در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: از میان ۶۰۰ هزار ظرفیت اعلام شده، ۵۴۰ هزار ظرفیت به رقابت میان زن و مرد گذاشته می شود که حدود ۹۰ درصد ظرفیتهای آموزش عالی را شامل می شود و تنها ۱۰ درصد ظرفیت به دانشگاههایی با شرایط خاص از جمله الزهرا، امام حسین (ع)، مالک اشتر، کوثر و چند دانشگاه دیگر که در سال تحصیلی جدید برای تک جنسیتی مجوز دریافت کرده اند، اختصاص دارد. البته ایشان اعلام کرد که از بین۲۲هزار و ۵۲۷ کد رشته محل در کنکور سراسری ۹۱ عدد و رقم اعلام شده برای حذف پذیرش دختران ( ۷۷ رشته) قابل توجه نیست و این تعداد حدود سه دهم درصد رشته محل ها می شود و مطالب عنوان شده در رسانه ها مبنی بر پذیرش جنسیتی آزمون سراسری سال ۹۱ صحیح نیست. به گفته خدایی یکی از مشکلات برای عدم پذیرش دختران در برخی رشته ها تامین امکانات خوابگاهی برای دختران بوده است و دوباره افزود که محدودیت پذیرش از سوی دانشگاهها در گروه ریاضی و فنی بیشتر بوده که حضور دختران در این رشته کمتر بوده است.[1]کمی بعد معاون منابع انسانی وزیر نفت عدم امکان فعالیت خانم‌ها در مناطق دورافتاده عملیاتی را یکی از دلایل مهم برای پذیرش نشدن دختران در دانشگاه صنعت نفت برشمرد و اضافه کرد جای خالی برای استخدام خانم‌های فارغ التحصیل دانشگاه نفت نداریم.[2] اما در همین شرایط رئیس کل سازمان نظام پرستاری به تصمیم حذف سهمیه مردان در رشته پرستاری اعتراض کرد. گویا تا 3 سال قبل سهمیه 20-80 جنسیتی در رشته پرستاری اعمال می شد اما این سهمیه به 40-60 تغییر کرد و نهایتا در کنکور امسال سهمیه مردان کاملا حذف شد[3]. اما در مقابل علاوه بر اعتراض بخشی از گروه های زنان از طریق وب سایت ها و شبکه های اجتماعی، ائتلاف اسلامی زنان نیز نشست خبری در اعتراض به تفکیک جنسیتی گسترده در دانشگاه ها برگزار کرد که طی آن سیاست های اعمال شده را مخالف با قانون اساسی، برنامه‌های توسعه و همچنین اهداف چشم انداز کشور اعلام کرد که موجب پایین آمدن سطح علمی ایران در منطقه و جهان می‌شود.[4]

نشست هم اندیشی زن از منظر حقوق بشر اسلامی هم در این هفته برگزار شد تا در آن اخوان فرد، رئیس بسیج حقوقدانان کشور، در ارتباط با محاکم خاص مرتبط با امنیت بانوان صحبت کند و از قوه قضائیه بخواهد از قضاتی استفاده کند که عدالت ویژه در این امر را داشته باشند. او در حالی از بالابودن مهریه ها و پرونده های مربوط به آن در دادگاه سخن می گفت که مشخص نشد منظورش از امنیت قضایی عادلانه و یا الگوی مهندسی و معماری حقوقی در بخش ضوابط مربوط به خانواده چیست[5]. در همین نشست فاطمه بداغی، معاون حقوقی رئیس جمهور، در حالی که بر تفاوت ذاتی زن و مرد تأکید می کرد اما از فهم نادرست و ناقص احکام اسلامی سخن گفت که در آن بیشتر، تکالیف زنان را مطرح می کنند نه حقوق آنها. فاطمه بداغی اظهار کرد که چرا زن در صورت نیاز به اعمال جراحی ضروری باید برای این کار اذن شوهر را بگیرد در حالی که در بیمارستان‌ها اذن همراه گرفته می شود و اظهار امیدواری کرد که سند جامع حقوق زنان در کشورهای اسلامی تدوین شود.[6] معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم از برگزاری نمایشگاه مد و لباس در آبان ماه به منظور ارائه مد و رنگ سال ۹۲ خبر داد. [7]

اما آنچه بیش از همه اخبار این هفته را تحت الشعاع قرار داد، وقوع زلزله در آذربایجان شرقی بود که جان صدها نفر را گرفت و افراد بسیاری را مجروح و بی خانمان کرد. در همان اولین ساعات زلزله، شبکه های اجتماعی از جمله فیس بوک در غیاب رسانه های دولتی اخبار زلزله را پوشش دادند و فراخوان های عمومی درخواست همیاری برای کمک به زلزله زده ها موجب شد که گروه های قابل توجهی از مردم جهت کمک به هموطنان خود بسیج شوند. دوباره خبرنگار- شهروندها در غیاب خبرگزاری های دولتی دست به کار شدند و گزارش ها و تصاویر دست اولی از آوار خانه ها و جسم های بی جانی دادند که زیر خروارها خاک برای همیشه ماندند. زلزله در آذربایجان یک بار دیگر قدرت رسانه های اجتماعی را در بسیج افکار عمومی نشان داد از جمله صفحه برابری زن- مرد که پیش از این برای اعتراض به حجاب اجباری فعالیت می کرد، بخش وسیعی از فعالیت خود را به انعکاس اخبار مربوط به زلزله و پوشش کمک های مردمی اختصاص داد. برای یک هفته ارسال تجربیات زنان از سیاست های حجاب اجباری جایش را به خاطرات مردم از اهدای خون و کمک های نقدی و غیرنقدی داد. زلزله آذربایجان این بار تصویری شد از قدرت شبکه های اجتماعی، قابلیت گروه های محلی در بسیج مردم و بیش از همه دیوار بلند بی اعتمادی ملت نسبت به دولت که روز به روز بر ارتفاع آن افزوده می شود. آنقدر مردم عادی برای کمک به طرف روستاها سرازیر شدند که بازهم مثل همیشه دولتمردان از ملت عقب ماندند و دوباره زنان و کودکان بیشترین آسیب دیدگان وقوع زمین لرزه بودند. هنوز آمار دقیقی از تعداد کشته شده ها در دست نیست اما طبق گزارش خبرگزاری مهر از اظهارات مرضیه وحید دستجردی وزیر بهداشت و درمان در مجلس تعداد کشته شده های حادثه زلزله 306 نفر گزارش شده است که بنا به گفته او 219 نفر از آنها را زنان و کودکان تشکیل می دهند. از تعداد کشته شده گان و آسیب دیده های در دست نیست اما گزارش شهروند- خبرنگاران حاضر در منطقه تاکنون حاکی از صحت این ادعاست ضمن این بر ضرورت تأمین نیازهای خاص زنان و توزیع برابر مواد غذایی و سایر کالاها را در میان افراد زلزله زده یادآور شده اند.

از سوی دیگر اعضای فراکسیون زنان و خانواده مجلس شورای اسلامی دو روز قبل، ضمن اظهار تسلیت و همدردی با زلزله زدگان از اقدامات مسئولان و مردم تقدیر و اعلام کردند که بخشی از حقوق خود را به زلزله زده ها اختصاص می دهند.[8]همراه با اخبار زلزله در آذربایجان شرقی، به گزارش خبرگزاری ایرنا، رئیس مرکز امور زنان و خانواده هم از تشکیل ستاد بحران زنان و کودکان در آذربایجان شرقی خبر داد. به گفته طبیب زاده وظیفه این کمیته شناسایی مشکلات زنان و کودکان در مناطق زلزله زده، همچنین توزیع مساوی امکانات، احداث کانکس هایی برای استحمام و سرویس های بهداشتی در این مناطق و انتقال زنان باردار به مراکز بهداشتی شهرها و…است.[9] جالب این که مریم مجتهدزاده، رییس مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری که تازه از اهر رسیده، می گوید: از ماجرای سهمیه بندی جنسیتی برخی کد رشته های دانشگاهی بی اطلاع هستم. وی در شرایطی اظهار بی اطلاعی می کند که تازه دیروز بعد از گذشت تقریبا یک هفته از زلزله به بازدید مناطق زلزله زده پرداخت و با این حال کاملا خود را بی خبر از اخبار گسترده سهمیه بندی جنسیتی نشان داد.[10]

در هیاهوی زلزله و تبعیض های جنسیتی در دانشگاه و بی اعتنایی دولت به رنج مردم زلزله زده اما اخبار آزادی زندانیان سیاسی توانست کمی رنج جانکاه غفلت ها و بی مسئولیتی دولت را تسکین دهد. در میان این زندانیان، نازنین خسروانی، صدف ثابتیان، مژگان محمدیان، شمیم زین العابدینی، اشرف علیخانی، معصومه یاوری و میترا عالی تاکنون آزاد شده اند.[11]

در تازه ترین خبر هم موسی قربانی شروط ۹ گانه برای ازدواج مجدد مردان را به نفع زنان دانست و البته اعلام کرد که این شروط توسط شورای نگهبان رد خواهد شد.[12]و نهایتا این که در همین روزهای پرهیاهو، نادیا دلدار گلچین بازیگر سینما و تئاتر که از بیماری نارسایی کلیه رنج می برد بعد از فرورفتن در کما صبح روز 25 مرداد در گذشت.