تا قانون خانواده برابر:عصر یک روز سرد زمستانی راهی گالری هفت ثمر می شویم تا دیداری داشته باشیم از نمایشگاه «تاپستری» روجا شعبانی با نام «تمام نشدنی های 2». تابلوی اول گیرایی خاصی دارد و ما را برای مصاحبه با هنرمند خوش ذوق مشتاق تر می کند. خانم شعبانی با روی باز ما را می پذیرد و همین که گالری خلوت تر می شود پاسخ گوی سوالات ما می شود.
<img934|center>
روجا شعبانی در 16 خرداد 1359 در شهر آبادان متولد شد. او که دانش آموخته رشته صنایع دستی از دانشگاه هنر تهران است تا کنون یک نمایشگاه انفرادی تاپستری (بافته های تجسمی) در گالری پاسارگاد (1385) و یک نمایشگاه گروهی در فرهنگسرای نیاوران (1386) برگزار کرده است. در این مجموعه 7 اثر به نمایش درآمده که نگاهی است زنانه به مفاهیم پایه بشری چون مرگ، رویا، آرزو و زندگی… که هر یک به تنهایی تداعی کننده چند مفهوم است که در کنار یکدیگر مفهوم اصلی را بازگو می‌کنند. این نمایشگاه که از 28 بهمن شروع شده تا 3 اسفند در گالری هفت ثمر از ساعت 4 تا 8 برپاست.
***
خانم شعبانی سابقه فعالیت های شما به چه زمانی باز می گردد؟
به جز دو مورد نمایشگاه تاپستری که در رزومه من ثبت شده، نمایشگاه های گروهی در طول دوران تحصیل در دانشگاه هنر تهران، نمایش آثار در کافه کهن در سال 88 و نمایش خصوصی طراحی لباس در سال 89 از جمله فعالیت های من محسوب می شود.
چرا نمایشگاه لباس را به صورت عمومی برگزار نکردید؟
نمایش عمومی آثار هنری در فضای فعلی منجر به خودسانسوری می شود. من اگر می خواستم نمایشگاه لباس را عمومی کنم باید حتما مخصوص خانم ها می بود و یا باید حتما حجاب در مدل ها رعایت می شد. من هم زیاد پیگیر نشدم و ترجیح دادم به جای پرداختن به این حواشی، کارم را ارائه دهم. مدل ها بسیار ساده بودند و تمرکز اصلی من روی جنس و رنگ بود.
تاپستری (بافته های تجسمی) چیست؟
تاپستری شاخه ای از هنرهای تجسمی است که به وسیله الیاف ساخته می شود. این الیاف می توانند از جنس پارچه، چوب، کاموا یا حتی فلز باشند. بافت های رایجی مانند گلیم، فرش، سوزن دوزی و گوبلن ها هرکدام یک تاپستری محسوب می شوند. در این نمایشگاه تاپستری تلفیقی از عکس و بافت است.
<img935|center>
اصل این رشته به کجا بر می گردد؟
تاپستری از فرانسه آمده و به صورت کلاسیک گوبلن های بزرگ و با ارتفاع زیاد است که در کاخ ها و کلیساهای دارای سقف بلند نصب می شود. این آثار به جز زیبایی، دارای کاربرد حفظ گرما و جلوگیری از انعکاس صدا نیز بوده اند. تاپستری هنر عام نبوده و فقط در مکان های خاص از آن استفاده می شده. نمونه هایی از تاپستری در کاخ نیاوران ایران نیز در معرض نمایش است که اتفاقا هدایای فرانسوی به حکومت سابق ایران بوده است.
برای خلق این آثار از چه تکنیکی استفاده شده است؟
از چاپ دیجیتال عکس سیلوئت رو پارچه استفاده شده تا با بافت کاموا متناسب باشد.
چرا در همه آثار از کاموا استفاده شده؟
کاموا از الیاف مورد علاقه من است. برای کاموا احترام زیادی قائلم چون ریشه در زندگی زنان گذشته دارد و برای من عنصری زنانه محسوب می شود. و بگویم که من دوست داشتم تصاویرم همه زن بودند اما چون فکر می کردم ممکن است محدودیت هایی برای نمایش آثار پیش بیاید ترجیح دادم، هم از تصاویر زن و هم مرد استفاده کنم.
ذهنیت پشت آثار این نمایشگاه چیست؟
پیچیدگی زندگی، ذهنیات و افکار. اینکه واقعا چیزی وجود دارد یا همه چیز مجازی است؟ ذهنیت پشت دست ها چیست؟ مرز بین خیال واقعیت و تلفیق آرزوها، رویاها، خیال ها و چیزی که آدم از خودش دارد.
یکی از آثار شما اثر شماره 6 که زنی را به تصویر کشیده که ادامه موهایش از تابلو بیرون زده از بقیه آثار زنانه تر و چشمگیرتر است، چه احساسی به این اثر دارید؟
<img936|center>
خودم هم فکر می کنم این کار با بقیه کارها فرق می کند. گمان می کردم دیگران این تفاوت را درک نکنند اما اشتباه می کردم. حتی فکر می کردم کسی از این اثر خوشش نیاید. این تاپستری شاید به نوعی نمایشی از خود من باشد. مو به عنوان عنصری زنانه و رنگ قرمز برای خلق مفهوم میوه ممنوعه سمبل هایی است که در این اثر استفاده شده اند.
قرمز برای به تصویر کشیدن هنجارشکنی است؟
بله. قرمز رنگ مورد علاقه جامعه نیست و اگر کسی قرمز بپوشد یک دفعه جلب توجه می کند اما من این اثر را از اول قرمز می دیدم. هر اثر از ابتدای خلق برای من رنگ خاص خودش را دارد و در نهایت به همان رنگ ساخته می شود. رنگی که شاید برای شما متفاوت باشد.
در همین اثر موهای زن از تابلو بیرون زده است آیا منظور نشان دادن مقاومت بود یا مفهوم دیگری برای شما داشت؟ همین طور در تابلوی دیگر شما، زنی را می بینیم که دست هایش را باز کرده و بالای سرش باز یک عالمه طناب می بینیم ممکن است درباره این دو توضیح دهید؟
بله برای من مقاومت بود که با وجود چارچوب ها باز این زن آرزوهای خودش را دارد حتی اگر نتواند به آن ها دست پیدا کند اما باز مقاومت می کند. در تابلویی دیگر من هم همین طور، آن زن هم علی رغم همه محدودیت ها باز به زندگی خود ادامه می دهد.
چه مفاهیمی در کارهای شما انتقال می یابد؟
امید، آرزو و مقاومت. آرزوها هیچوقت متوقف نمی شوند. تمام سوژه ها به دنبال رهایی هستند اما به هرحال هنوز به قاب چسبیده اند.
با سپاس از زمانی که در اختیار ما گذاشتید.