تا قانون خانواده برابر: طی سال های اخیر بارها در اخبار و مطبوعات با واژ ه ی اسید پاشی و روایت زندگی قربانیان آن برخورد کرده ایم. در واقع اسیدپاشی یکی از شدیترین انواع خشونت[1] است که بیشتر علیه زنان[2] صورت گرفته و در مواردی نیز منجر به مرگ[3] قربانی می شود.
در افغانستان، در دوران حکومت طالبان مدارس دخترانه تعطیل و اسیدپاشی بر صورت دختران مدرسه‌ای مرسوم شده بود. در بنگلادش اسیدپاشی معمولا شکلی از خشونت خانگی است و در ایران نیز تقریبا در حدود ۹۰درصد موارد اسیدپاشی، قربانیان زنان هستند. برخی از خواستگارانی که در روابط عاشقانه شکست می‌خورند با اسیدپاشی بر صورت زن مورد نظرشان (به قصد تخریب زیبایی وی) انتقام‌گیری می‌کنند. در کنار این موضوع برخی از کارشناسان قوانین مربوط به اسیدپاشی را به اندازه کافی بازدارنده نمی‌دانند.
در این راستا با دکتر رجبی جراح بیمارستان فارابی که سالانه با تعداد زیادی از قربانیان اسید پاشی روبرو می باشد، به گفتگو نشسته ایم:
- امسال با چند مورد اسیدپاشی مواجه شده اید و قربانیان بیشتر چه جنسیتی داشته اند؟
رجبی: امسال بیش از 20 مورد عمل جراحی در ارتباط با اسیدپاشی داشته ا م؛ که البته حدود 60 درصد آنها زنان و حدود 40 درصد آنها مردان بوده اند.
- علت این اسیدپاشی ها بیشتر چه بوده است؟
رجبی: بیشتر مواردی که با آن مواجه بوده ایم مربوط به مسائل خانوادگی بوده است و البته چند مورد نیز به علت مسائل اقتصادی پیش آمده است. به خاطر مسائل اقتصادی درگیری بوجود آمده و اسیدپاشی صورت گرفته است. ولی بیشتر موارد همان طور که گفته شد مربوط به مسائل خانوادگی می باشد. در تمامی مواردی که در ارتباط با موضوع اسیدپاشی با آن روبرو می شویم به طور متوسط مجبوریم بر هر بیمار چهار یا پنج عمل جراحی انجام دهیم . اگر سوختگی درجه دو یا بیشتر باشد مشکلات و سختی‌های جراحی نیز بیشتر خواهد بود . بیش از 90 درصد از قربانیان بعضاً دارای درجه سوختگی بالای دو هستند و عمدتا نیز پوست آنها از بین رفته و عمل پیوند بر روی آنها به سختی انجام می‌شود.
* آیا امکان دارد، نمونه هایی از از موارد اسیدپاشی که در امسال به شما مراجعه داشته اند را توضیح دهید؟
رجبی: قرار است مادر و دختری که حدود پنج ماه پیش از سوی پدر خانواده مورد اسیدپاشی قرار گرفته اند، تحت عمل جراحی قرار بگیرند. دختر سه ساله است و مادر 30 ساله و هر دو، چشم راستشان را کاملا در این حمله از دست داده‌اند. آن ها بعد از پنج ماه به ما مراجعه کرده اند. همان طور که گفتم اکثر موارد حمله‌های اسیدپاشی مربوط به دعواها و مشکلات خانوادگی می باشند. از جمله موارد دیگری که اخیرا با آن روبرو بودم مادر و دختری هستند که مورد حمله قرار گرفته اند. دختر 19 ساله جان خود را از دست داد و مادر نیز به شدت مجروح شده و یک چشم او کاملا از بین رفته و بدن او دچار سوختگی زیادی است.
*با توجه به این موضوع و مثال‌هایی که ذکر کردید آیا می‌توان این نتیجه را گرفت که اکثرا زنان از سوی مردان مورد حمله قرار گرفته‌اند و کمتر مردان مورد چنین حمله‌هایی قرار می‌گیرند؟
رجبی: من با مواردی نیز روبرو بوده ام که مردان مورد حمله قرار گرفته اند. بعضی از این حملات توسط زنان علیه مردان و زنان علیه زنان صورت گرفته است. مثلا یک نمونه آن زنی ساکن تهران که همسرش با زن دومی رابطه عاطفی برقرار کرده است و زن دوم با اسید به زن اول حمله می کند. یا در یکی از شهرستان ها موردی داشتیم که یک مرد مورد حمله قرار گرفته بود و هر دو چشم خود را از دست داده بود یا پیرمردی مورد حمله اسیدپاشی یک موتورسوار قرار گرفته بود. همچنین در حادثه ای دیگر زنی که به تازگی بچه دار شده بود، در درگیری که با شوهرش داشته مورد اسیدپاشی قرار گرفته است
کسانی که مورد چنین حمله‌های قرار می‌گیرند سال‌ها با آن درگیر میشوند و اگر درجه سوختگی آنها بالاتراز 2 باشد با مشکلات عدیده‌ای روبرو میشوند و کسانی که اقدام به چنین کارهایی می‌کنند بعضا با مشکلات ناشی از این موضوع و عاقبت این امر آشنایی ندارند.
* باتوجه به این که شما در مورد این پدیده در کشورهای دیگر نیز تحقیق کرده‌اید آیا می‌توانید مثال‌هایی را نیز از کشورهای دیگر ذکر کنید؟
رجبی: تنها کشوری که من غیر از ایران در تحقیقات متوجه اسیدپاشی در آن شدم، کشور برزیل بود که البته شدت آن از ایران کمتر است. در حالیکه ما در ایران با تعداد زیادی از این مورد روبرو هستیم.
* آیا فردی که مورد اینگونه حملات قرار می گیرد، در هنگام مراجعه برای درمان از سوی سازمانهای خاصی حمایت می شود؟
رجبی: سازمانهای خیریه و ان.جی.اوهایی حمایت‌هایی از این بیماران را انجام می‌دهند. البته این بیماران از سوی بیمارستان و کادر پزشکی نیز حمایت میشوند. و وقتی با چنین مراجعینی روبرو شوند به صورت اورژانسی کار را انجام می‌دهند و تلاش می‌کنند که به قربانی کمک کنند.
* مردم در هنگام مواجهه با این حوادث، بهتر است چه اقداماتی را برای کمک به فرد قربانی انجام دهند؟
رجبی: البته قبل از پاسخگویی این توضیح ضروری است که تمامی موارد اسیدپاشی به صورت حمله نیست و بعضا به صورت سهوی نیز صورت می گیرد. مثلا در باز کردن لوله‌های فاضلاب از اسید استفاده می شود و ممکن است در هنگام استفاده از اسید اشتباهی صورت بگیرد و اتفاقی رخ دهد. بهترین کاری که مردم هنگام مواجه با چنین موضوعی می توانند انجام دهند این است که بلافاصله محله سوختگی را با آب سرد بشورند تا غلظت اسید پایین بیاید ودر ادامه از وازلین استفاده کنند. بر محل سوختگی وازلین مالیده شود و از پانسمان خشک خودداری کنند. پس از آن بلافاصله بیمار را به بیمارستان‌هایی که مختص این موضوع می باشند، منتقل کنند. مثلا بیمارستان شهید مطهری یا اگر مربوط به چشم باشد به بیمارستان فارابی منتقل کنند و اکیدا تاکید می‌کنم به بیمارستان‌هایی که تخصصی در این مورد ندارند مراجعه نکنند چرا که باعث می‌شود درمان یا ناقص صورت بگیرد و یا این که روند آن بسیار طولانی باشد.
* از وقتی که در اختیار ما قرار دادید، متشکرم.
[1] – [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA->http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA]
[2] – [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86->http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86]
[3] – [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86->http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86]