بیدارزنی: آزار جنسی و تجاوز جغرافیا ندارد و در همه جای جهان و در همه جای ایران و در میان تمام اقوام و مناطق اتفاق افتاده و می‌افتد.
اشکال آن از آزار زبانی و خشونت کلامی تا دست‌درازی در معابر عمومی و خشونت جنسی و تجاوز به شکل فردی و گروهی در مکان‌های عمومی و خصوصی و آسیب به پسران از خرد تا نوجوانان را در برمی‌گیرد. گفته می‌شود در هر ۳ دقیقه یک زن مورد تجاوز و در هر ۱۸ ثانیه یک زن مورد ضرب و شتم قرار می‌گیرد. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی، ۳۵ درصد زنان تجاوز یا خشونت فیزیکی و جنسی از سوی یکی از افراد نزدیک از جمله همسر را تجربه کرده‌اند. ۳۵ درصد، یعنی یک نفر از سه زن.
چگونگی جنبش #من_هم (#Me_too):
جنبش #من_هم یا #Me_too یک جنبش اینترنتی بود که در سال ۲۰۱۷ با هدف افشا و محکوم کردن آزار و تجاوز جنسی در محیط کار توسط تارانابورک فعال حقوق اجتماعی و حقوق شهروندی که آن را قبلا برای توانمندسازی از طریق ایجاد همدلی در میان زنان سیاه‌پوست به کار گرفته بود، با فراخوان جهت نوشتن این تجربه تلخ در توییتر آغاز به کار کرد. تارا تلاش کرد تا با به اشتراک گذاشتن تجربه آزار و اذیت و تجاوز جنسی فارغ از هرگونه تمایز در گام نخست گستردگی آزار و تجاوز در سطح جهان را به نمایش گذارد، در ثانی به ایجاد نوعی زنجیره انسانی در ایجاد همدلی در میان قربانیان این نوع از خشونت بپردازد.
با اوج‌یابی این حرکت در کشورهای مختلف از طریق شبکه‌های اجتماعی آرام‌آرام افکار عمومی نسبت به مسئله حساس و برانگیخته شد. این جنبش که به یک شکل نبوده و در کشورهای مختلف از اشکال مختلف برخوردار شده قاعدتا دستاوردهای مشابهی را نیز در برنداشته است. برخورد با آزار جنسی و تجاوز نیز از جامعه‌ای به جامعه دیگر متفاوت بوده و هست.
اهداف جنبش #Me_too:
- توانمندسازی زنان
- القای خودباوری و شجاعت در برابر چرخه ترس همیشگی که در حقیقت میراث فرهنگ تجاوز است.
- شکستن تابوهای کلیشه‌ای در حوزه تجاوز و جنسیت
- شناسایی و آموزش‌های گام‌به‌گام قربانیان و مقابله با احساس گناه یا عدم امنیت یا از دست‌دهی اعتماد و ترس و تنفر و عدم امنیت و تنهایی و حقارت و بی‌پناهی بزه‌دیدگان.
- آگاه‌سازی زنان در خود مراقبتی
- ایجاد همدلی میان قربانیان
- به وجود آوردن تجربه نوعی از سازماندهی
- همبستگی و انسجام مطالبات گروه‌های فرودست
- ایجاد پل ارتباطی میان گروه‌های مختلف و… .
جنبش #Me_too در ایران
در ایران نیز دو ماهی است که شاهد موج افشاگری در رسانه‌های اجتماعی پیرامون مسئله تجاوز هستیم که خود نقطه عطفی در جنبش‌های اجتماعی و نیز جنبش زنان ایران به شمار می‌رود.
در ایران تا قبل از جنبش #من_هم (#Me_too) سه روش برای برخورد با این پدیده وجود داشت:
۱- سکوت که شکل غالب برخورد با این مسئله را از سوی قربانی و خانواده و حتی جامعه تشکیل داده و می‌دهد
۲- انتقام شخصی
۳ – پیگیری قانونی
مشابه همه نقاط جهان جدا از این که سخن گفتن از تجاوز جنسی در فرهنگ مردم و جامعه یک تابو بشمار می‌رود تعریف از آن نیز دارای ابهام است.
هم‌چنین اثبات جرم در نظام دادرسی ایران به علت آگاهی نداشتن بزه‌دیده و از بین رفتن مدارک و آثار جرم توسط قربانی در همان ساعات اولیه یکی از پیچیده‌ترین پرونده‌های کیفری است که در نتیجه اگر خانواده‌ای و یا فردی جسارت ثبت شکایت از مجرمین را داشته و بخواهد به پیگیری قانونی آن بپردازد به سختی و یا شاید نیز غیرممکن خواهد بود تا بتواند ادله خود را اثبات نماید. فقدان تعاریف مشخص و کامل از خشونت علیه زنان در قوانین ایران و لاجرم عدم برخورد قانونی لازم به‌واسطه خلاء قانونی و فقدان ضمانت اجرایی مؤثر از علل افزایش خشونت حقوقی علیه زنان است.
با پیوستن به جنبش #Me_too می‌توان از چهارمین شکل از نوع مواجهه با این شکل از خشونت علیه زنان در ایران نام برد.
در شکل چهارم با عمومی کردن روایت خشونت و تبدیل آن به یک الگوی اعتراضی و آگاهی‌بخشی به مقابله با وضعیت انفعالی، انزوا، ترس و ناامیدی، آگاهی‌بخشی و تقویت امکانات تغییر آن را تبدیل به یک کنش جمعی و اجتماعی می‌نماید.
نقش شبکه‌های اجتماعی در جنبش #Me_too
در واقع میان جنبش‌های جدید اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی یک رابطه مستقیم وجود دارد. رشد تکنولوژی و ارتباطات موجبات افزون‌تر شدن اشکال مختلف و فراگیر شبکه‌های اجتماعی به مثابه ابزار جدید جنبش‌ها برای عمومی کردن اهداف خود گردیده است. امروزه رسانه‌های جمعی نقش مهمی در اطلاع‌رسانی، ارتباط، رواج گفتمان، به چالش کشیدن گفتمان قدرت و تقویت روح و هویت جمعی و سازماندهی دارند.
آنجلاجی آگوآیو در دانشنامه رسانه‌های جنبش «کنشگری را مفهومی برآمده از رسانه‌های جدید» تعریف کرده است.
در یک روایت کنشگری در مصادیق خود از رسانه‌های اجتماعی پرطرفدار مانند فیس‌بوک و توییتر تا وبلاگ‌های شخصی، سویه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و غیره را در برمی‌گیرد. به همین دلیل اینترنت و به‌ویژه رسانه‌های مجازی مانند فیس‌بوک، توییتر، یوتیوب، مای اسپیس و حتی وبلاگ‌ها، پادکست‌ها، فروم‌ها و جماعت‌های محتوایی نیز می‌توانند شیوه‌هایی از کنشگری را دنبال کنند. این امر باعث تسریع حرکت‌های شهروندی و بسیج اجتماعی افراد یا کاربران این سایت‌ها می‌شود. به‌این‌ترتیب کنشگری اینترنتی نوعی کنشگری اجتماعی است که در فضای واقعی نیز امکان انعکاس می‌یابد. (خانیکی و جهرمی، ۱۳۹۲: ۵۱)
در انعکاس این آسیب اجتماعی نیز نقش شبکه‌های اجتماعی بی‌بدیل بوده است. در شرایطی که در ایران امکان مراجعه به قانون و اثبات این امر سخت و یا امکان‌ناپذیر است، ضمن محفوظ نگاه داشتن هویت زنان قربانی و نیز مدافعان آن‌ها در صورت ضرورت و نیز آسیب کمتر زنان، جامعه زنان کمترین نتیجه‌ای که از این روش به دست می‌آورد ترساندن مردانی است که از قدرت و پیچیدگی جامعه مردسالار برای مکتوم ماندن آن سوءاستفاده می‌کنند.
در ایران نیز عواملی چون حفظ آبرو، حفظ موقعیت، حفظ شغل، ترس از قضاوت دیگران، عدم اطمینان از به نتیجه رسیدن افشاگری و برعکس ترس از متهم شدن قربانی به فساد و بی‌آبرویی و ده‌ها دلیل پیدا و پنهان موجب نشکستن سکوت زنان که در یک توافقی پنهان در تلاش برای سخن نگفتن از این موضوع بوده و هستند، مانع از انعکاس بیرونی این آسیب اجتماعی بوده است.
اما این بار به کمک شبکه‌های اجتماعی به کارزار #سکوت_نمی‌کنم #متجاوز_را_رسوا_کن #من_هم پیوستند که خود نقطه عطفی در جنبش اجتماعی و حقوقی زنان به شمار می‌رود. جنبش #Me_too با استفاده از این هشتگ، به افشاگری درباره آزار جنسی پرداخته و چهره‌‌های مشهور زیادی، در مظان اتهام قرار گرفتند.
با طرح این مسئله در فضای عمومی گام بلندی در شکستن تابوها و قبح آن در نزد افکار عمومی برداشته شد. تلاش شد در خلاء قوانین بازدارنده و ناامیدی از سیستم قضایی برای کمک حقوقی به آزاردیدگان به ضرورتِ آگاهی و هشدار با ایجاد کنش اجتماعی به نقد مناسبات نابرابر قدرت در ساختار خانواده ایرانی و نیز مناسبات اجتماعی و اقتصادی و سیاسی بپردازد، هم‌چنین ضرورت حمایت از قربانیانی که از طبقات پایین اجتماعی‌اند را مورد توجه قرار دهد و یک بار دیگر بحث ضرورت تغییر قوانین مربوط به مجازات علیه خشونت‌های جنسی و تصویب قوانین بازدارنده و ایجاد ضمانت‌های اجرایی را به پیش کشد. هر چند می‌داند تغییر قانون نخستین قدم است و باید رفتارها و فرهنگ تغییر یابد که قاعدتا تغییر رفتار بسیار سخت‌تر است.
درباره‌ی نتایج جنبش #Me_too هنوز زود است که چیزی بیان شود زیرا همان‌گونه که در کشورهای مختلف به گونه متناسب با آن جامعه عمل شده، نتایج متفاوت هم به همراه داشته است. در بعضی کشورها و سرزمین‌ها این اعتراضات به تغییر در قوانین منجر شده و در برخی دیگر ـحتی در قلب اروپای متمدنـ تغییری ایجاد نکرده است. هم‌چنین مانند تمام پدیده‌ها از مشکلات و آسیب‌های خاص خود نیز برخوردار بوده است!
اما چیزی که جالب است سکوت محافل روشنفکری داخل و خارج ایران در برابر این کنش اجتماعی علیه بی‌عدالتی اجتماعی و ستم جنسی است. سکوتی که به هیچ وجه از دید جامعه زنان به دور نخواهد ماند! اما آن چیزی که در آن به هیچ وجه نمی‌توان تردید داشت آن‌که جنبش#من _هم (#Me_too) از آن تمام زنانی است که خشونت را به هر شکل تجربه کرده‌اند!
#سکوت_نمی‌کنم
#متجاوز_را_رسوا_کن
#من_هم
#Me_too