بیدارزنی: حالا که ویروس کرونا آمده، داریم به راه‌های تازه‌ای برای زندگی‌کردن خو می‌گیریم. داریم معنای خودقرنطینگی، دورکاری، تحصیل کودکان در خانه، از دست دادن شغل یا عزیزانمان را یاد می‌گیریم. شرایط هر فرد با دیگری متفاوت است، اما بدون تردید ویروس کرونا پرده از تفاوت‌های میان زنان و مردان برمی‌دارد.
کادر درمان در خط مقدم مقابله با ویروس همه‌گیر کرونا شبانه‌روز کار می‌کنند و جان خود را برای مراقبت از بیماران به خطر می‌اندازند. اغلب پرستاران و کادر درمان در اروپا زن هستند. حجم کار آنها بسیار توان‌فرساست و خسارت روانی زیادی را متحمل می‌شوند. با این حال، به تخصص این افراد بهای چندانی داده نمی‌شود و مشاغلی کم‌درآمد در اروپا محسوب می‌شوند.
نرخ مرگ‌ومیر مردان بالاتر از زنان است
آمار ابتدایی حاکی از آن است که میزان ابتلا به کرونا میان زنان و مردان تقریباً برابر اما نرخ مرگ‌ومیر مردان بالاتر از زنان بوده است.[۱] سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند که سلامت بدن را با غذای سالم و عادات ورزشی حفظ کنیم تا سیستم ایمنی بدن تقویت شود و در مقابل از کشیدن سیگار و مصرف بی‌رویه‌ی الکل بپرهیزیم. مردان بیشتری در قیاس با زنان سیگار می‌کشند، بنابراین بیشتر در خطر بیماری‌های حاد در صورت ابتلا به کرونا قرار دارند.
دردسر مضاعف برای استفاده‌کنندگان از وسایل حمل‌ونقل عمومی
شاخص برابری جنسیتی[۲] در اروپا حاکی از آن است که زنان بیش از مردان از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنند. این موضوع زنان را بیشتر در معرض تماس با ویروس قرار می‌دهد، چون هم برای رفتن به محل کار، هم برای مراجعه به پزشک و هم خرید مواد غذایی ناچارند از حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند. این معضل برای والدین مجردی پررنگ‌تر است که به دلایل مالی نمی‌توانند خودرو شخصی داشته باشند. ۱۸درصد والدین مجرد در اروپا ادعا می‌کنند که فقط با وسایل نقلیه‌ی عمومی رفت‌وآمد می‌کنند. در کشورهایی که محدودیت تردد جدی‌تر اِعمال می‌شود، تعداد وسایل نقلیه‌ی عمومی کم شده یا به‌طور کامل تعطیل شده‌اند. چنین قوانینی زندگی را برای افرادی که برای رفتن به محل کار، مراجعه به پزشک و خرید مواد غذایی متکی به سرویس حمل‌ونقل عمومی هستند دشوار می‌کند.
نگرانی از دست دادن شغل برای زنان
تعطیلی کامل یا نیمه‌تعطیل شدن بسیاری از کسب‌وکارها تأثیر زیادی بر مشاغلی دارد که بیشتر در دست زنان است. مهمانداران هواپیما، مجریان تورهای گردشگری، نظافتچی‌های هتل و آرایشگرها مشاغل پرمخاطره‌ای دارند که در شرایط کنونی نه دستمزدی دریافت می‌کنند نه از حقوق استعلاجی بهره‌ای می‌برند. احتمال زیادی وجود دارد که این قشر در پرداخت هزینه برای نیازهای اولیه‌ی خود با مشکل مواجه شوند؛ نیازهایی مثل مواد غذایی، هزینه‌ی اجاره‌خانه و قبوضی که پشت سر هم می‌آیند. مطابق بررسی‌های مؤسسه‌ی برابری جنسیتی اتحادیه‌ی اروپا، یک‌چهارم کارمندان زن در سراسر اروپا مشاغل پرخطر دارند. این شرایط برای مهاجران به‌مراتب سخت‌تر است. تقریباً یک نفر از هر سه زن غیراروپایی (۳۵ درصد) و یک نفر از هر چهار مرد غیراروپایی (۲۴ درصد) مشاغل پرخطر دارند.
افزایش مشاغل مراقبتی بدون دستمزد
حتا در زمانی به‌غیر از زمان بحران، مسئولیت‌های مراقبتی اغلب بر دوش زنان سنگینی می‌کند. حالا با تعطیلی مدارس و محل کارها حجم کار بی‌مزد زنان افزون شده است. اگر افراد مسن خانواده بیمار شوند نیاز به مراقبت دارند، که بر مسئولیت زنان می‌افزاید. باز هم این موقعیت برای والدین مجرد سخت‌تر است، به‌خصوص در زمانی که گزینه‌ای برای مراقبت از فرزندان، ولو غیررسمی، نیز موجود نباشد.
فاصله‌گذاری فیزیکی؛ گزینه‌ای که برای همه امکان‌پذیر نیست
در اتحادیه‌ی اروپا، تقریباً یک چهارم خانواده‌ها از مراقبت‌های غیررسمی از سوی بستگان یا دوستان برای فرزندانشان بهره می‌برند. با تبدیل شدن فاصله‌ی فیزیکی به هنجار، دریافت این نوع خدمات مراقبتی برای خانواده، دوستان و همسایگان دشوار خواهد بود.
افراد زیادی هم در جامعه وجود دارند که ایجاد فاصله‌ی فیزیکی برایشان امکان‌پذیر نیست؛ ۶۱ میلیون زن و ۴۷میلیون مرد معلول در کشورهای اتحادیه‌ی اروپا. بسیاری از آنها برای خوردن، پوشیدن و حمام‌کردن وابسته به دیگران‌اند، بنابراین امکان ایجاد فاصله‌ی فیزیکی وجود ندارد. در سراسر اتحادیه‌ی اروپا، اغلب افرادی که مشاغل مراقبتی در رابطه با معلولان دارند زن هستند (۸۳ درصد).
خشونت خانگی در زمان بحران افزایش می‌یابد
قرنطینه‌ی اجتماعی این دوران خطر خشونت خانگی را افزایش می‌دهد. زنانی که در روابط خشونت‌آمیز به سر می‌برند در خانه گیر افتاده‌اند و مدت طولانی‌تری در معرض آسیب‌های افراد خشونت‌گر خانواده قرار می‌گیرند. تماس‌گرفتن با مراکز راهنما کار دشواری است چون فرد خشونت‌گر همواره حضور دارد. همچنین به سبب ناامنی اقتصادی پس از پایان یافتن بحران، ترک‌کردن فرد خشونت‌گر برای زنان بسیار دشوار خواهد بود.
همسایگان و بستگان در شرایطی که احساس کنند خشونتی در حال رخ‌دادن است می‌توانند نقش مهمی را ایفا کنند و با پلیس تماس بگیرند، به‌خصوص در زمانی که فرد قربانی خشونت نمی‌تواند تماس بگیرد و کمک بخواهد.
تصمیم‌گیرندگان زن کجا هستند؟
در حالی که پرستاران در پشت صحنه‌ی بیمارستان‌ها بی‌وقفه مشغول کارند تا از بیماران مراقبت کنند، در عرصه‌ی عمومی مردان بیشتر به چشم می‌آیند و خبرساز می‌شوند. آنها همان‌هایی هستند که اغلب مناصب قدرت را از آن خود کرده‌اند. در این بحران نیز، مردان هستند که همه‌ی تصمیمات مهم را می‌گیرند؛ تصمیماتی که زندگی روزمره‌ی همه‌ی شهروندان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نابرابری در قدرت تصمیم‌گیری به این معناست که زنان در شکل‌گیری تصمیماتی که در زندگی خود آنها اثرگذار است جایی ندارند.
در نظر گرفتن نیازهای متفاوت زنان و مردان در سیاست‌گذاری‌ها
سیاست‌گذاران باید تجربیات متفاوت زنان و مردان را در طول دوران بیماری همه‌گیر در نظر بگیرند تا اطمینان حاصل کنند که همه از دریافت کمک بهره می‌برند. نیاز به اطلاعاتی داریم که از لحاظ جنسیتی تفکیک شده باشند تا درک درستی از چگونگی اثرگذاشتن این ویروس بر زنان و مردان داشته باشیم؛ نه فقط میزان ابتلا، بلکه اثرات اقتصادی، نرخ توزیع مشاغل مراقبتی و میزان خشونت خانگی. اکنون زمان مناسبی برای مدیران و مسئولان است تا ارزش بیشتری برای مشاغل بااهمیت آن دسته از افرادی قائل شوند که در خط مقدم بحران سلامت بشر مشغول به کارند، مثل کادر درمان، پرستاران خانگی و خدمه‌ی کار خانگی.
منبع: https://eige.europa.eu/news/coronavirus-puts-women-frontline
ارجاعات:
[۱] https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30526-2/fulltext#%20
[۲] Gender Equality Index