در ۱۵ سال گذشته جمعیت زندانیان زن هندی ۶۱ درصد افزایش داشته و رشد ۳۳ درصدی زندانیان مرد را پشت سر گذاشته است.
بیدارزنی: سال ۱۳۹۸ برای زنان کنشگر ایرانی در عرصه‌های گوناگون اجتماعی، سیاسی، حقوق بشری و … سالی سخت و جانکاه بوده است. فعالان زن ایرانی با انواع متعددی از اتهام، بازجویی، بازداشت، شکنجه و تهدید برای گرفتن اعتراف و حکم‌های ناعادلانه و نامتناسب دست به گریبان بوده‌‌اند. به همین مناسبت هیئت تحریریه‌ی تارنمای بیدارزنی بر آن شده که در آستانه‌ی ۸ مارس، روز جهانی زن، پرونده‌ای را با موضوع بررسی وضعیت زنان زندانی در ایران و برخی کشورهای دیگر منتشر کند. در همین راستا در ادامه، مطلبی از این پرونده را می‌خوانید.
پدرسالاری و زندان‌های هند: فلاکت زندانیان زن هندی
«مجرمیت» عنوانی است که با بدن زنان هندی در ارتباط است اگرچه ممکن است در نگاه اول چنین به نظر نرسد. مجرمیت شکلی از کجروی مردانه است که به نظر نمی‌آید زنان مطیع هندی مستعد ابتلا به آن باشند. اگر زنی دارای این کجروی مردانه باشد تحقیر و طرد می‌شود.
این موضوع زنان زندانی در هند است.
در ۱۵ سال گذشته جمعیت زندانیان زن هندی ۶۱ درصد افزایش داشته و رشد ۳۳ درصدی زندانیان مرد را پشت سر گذاشته است. با این وجود زیرساخت‌های درون نظام زندان‌ها با این میزان رشد زنانه جمعیت آن‌ها هم‌خوانی ندارد و همین مسئله منجر به رفتار غیرانسانی با زندانیان می‌شود. برای فهم این مسئله دو موضوع را باید تحلیل کرد: ۱)چرا تعداد زندانیان زن چنین افزایش یافته است؟ ۲) زنان زندانی هندی با چه نابرابری‌های زیرساختی‌ای مواجه هستند؟
پژوهشی که بر روی شرایط زنان در زندان‌های راجستان، بزرگترین ایالت هند، انجام شده حاکی از آن است که زنان در این سیستم معمولاً به بخش‌های محروم جامعه به لحاظ اقتصادی و اجتماعی تعلق دارند و عمدتاً به دلیل ناتوانی در پرداخت جریمه یا وثیقه به زندان می‌افتند. آن‌ها غالباً جوان، بیکار و دارای سطح تحصیلات پایین هستند و فرزندانی تحت تکفل دارند. چنین جایگاه اقتصادی‌ای عامل بسیار مهمی در بازداشت و نگهداری زنان در زندان‌های هند است.
بیایید به وضعیت تولسی، متولد نپال، نگاهی بیندازیم. تولسی ظاهراً به جرم قتل همسرش با همکاری خواهرزاده‌اش زندانی شده بود. هیچ مدرکی علیه او که مادر سه فرزند است وجود نداشت به جز اعترافی که بعد از شکنجه‌ای وحشیانه نوشته بود. در واقع مشکلات مالی و تحصیلات پایین تولسی را به زندان انداخته بود. او می‌گفت از حقش برای گرفتن مشاوره‌ی حقوقی رایگان هیچ اطلاعی نداشت و پس از آن‌که مشاوره رایگان از سوی دولت دریافت کرد تبرئه شد.
آمار و ارقام نشان می‌دهند که زنان متعدد دیگری مانند تولسی وجود داشته‌اند که به حق مشاوره‌ی حقوقی رایگان آگاه نبودند و همچنین زیر فشار پلیس اعتراف کرده بودند. در همان پژوهش با موضوع زندان‌های راجستان ۲۶ نفر از مصاحبه‌شوندگان گفته‌اند که زیر فشار پلیس به اتهام وارده اعتراف کرده‌اند اما تعداد بیشتر مصاحبه‌شوندگان عنوان کرده بودند که به اتهامشان اعتراف نکردند.
این پژوهش همچنین می‌گوید که بیشتر زندانیان زن هندی از خانوارهای با وضع اقتصادی پایین بودند. آمارها نشان می‌دهند از ۱۵۰ زن، ۱۲۸ نفر آن‌ها فقیر بودند و درآمد خانوار آن‌ها کمتر از ۵۰۰۰ روپیه در ماه بود. تنها ۹ نفر به طبقه‌ی بالای جامعه با حقوق خانوار بیشتر از ۱۵۰۰۰ روپیه تعلق داشتند؛ بنابراین بسیار مهم است که به موانع اقتصادی‌ای توجه کنیم که این زنان با آن‌ها مواجه هستند و به دلیل کمبود اطلاعات نمی‌توانند به درستی از خود دفاع کنند. «اطلاعات شخصی مصاحبه‌شوندگان نشان می‌دهد که آن‌ها عمدتاً زنان جوان یا میان‌سال، هندو، از کاسْت‌های پایین، بی‌سواد و فقیر هستند که زندگی آنان بیرون از زندان نبردی هرروزه برای بقا است».
این موانع اقتصادی و اجتماعی وضعیتی را برای زندانیان زن هندی ایجاد می‌کنند که پرداخت پول برای گرفتن وکیل یا حتی پرداخت وثیقه تقریباً غیر ممکن می‌شود. ملاقات با اعضای خانواده نیز سخت است. هنجارهای اجتماعی حکم می‌کنند که وقتی مردی به زندان رفت زن خانواده پول جمع می‌کند تا او را از زندان آزاد کند اما این رویه برای زنان اجرا نمی‌شود و پس از محکومیت بیشتر مورد بی‌احترامی قرار می‌گیرند. از ۱۵۰ نفر از مصاحبه‌شوندگان، خانواده ۱۱۱ نفر همان موقع از دستگیری آگاه شده بودند اما خانواده ۲۷ نفر مطلع نشده بودند. چنین مسائلی باعث می‌شود که زنان دستگیر شوند و در زندان بمانند.
دومین عاملی که باید تحلیل شود این است که زندانیان زن هندی درون این نظام زندان‌ها با موانع و مشکلات بیشتری مواجه هستند. زندانیان مرد به منابع مشخصی درون نظام زندان‌ها دسترسی دارند که زنان از آن‌ها محروم هستند. به عنوان مثال زنان تنها در یکی از زندان‌ها، زندان تیهار، به تازگی و بعد از تلاش طولانی‌مدت فعالان از مزایای «زندان باز» برخوردار شده‌اند. علاوه بر این به دلیل تعداد اندک زندان‌های زنان در هند ازدحام بیش از حد جمعیت در آن‌ها مسئله‌ای جدی است. در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۵ شمار زندانیان زندان مرکزی هند با ظرفیت ۱ میلیون و ۵۹ هزار و ۱۵۸ نفر، ۱ میلیون و ۸۵ هزار و ۱۸۲ نفر بود. همین امر باعث می‌شود که زنان غالباً در مکان‌هایی باشند که از امکانات به‌طور اشتراکی با مردان استفاده کنند که همین امر وضعیت زنان را بسیار پرخطر می‌کند. یکی از تبعات تعداد کم زندان‌ها این است که زنان در مکان‌هایی بسیار دور از خانه‌ها و اجتماعاتشان زندانی می‌شوند و همین امر ملاقات داشتن و ارتباط با اجتماعات و دریافت کمک‌های مالی ضروری را برای این زنان دشوار می‌کند.
تولسی روایت می‌کرد که بزرگترین نگرانی او در زندان این بوده که دو دخترش را با عمویشان رها کرده است. زنان عمدتاً مراقبت‌کننده‌ی اصلی فرزندان هستند و وقتی به زندان می‌روند شرایط نه تنها برای آن‌ها بلکه برای فرزندانشان هم بسیار حاد می‌شود.
در هند کودکان زیر ۶ سال مجاز هستند که درون محدوده‌ی زندان بمانند تا به مادران خود نزدیک باشند. اگرچه در زندان‌ها واحد کودکان وجود دارد اما از آنجا که تعداد آن‌ها بسیار اندک است تمام زنان زندانی و کودکانشان نمی‌توانند از آن‌ها بهره‌مند شوند. علاوه بر این از تغذیه‌ی کودک از شیرمادر جلوگیری می‌شود زیرا ممکن است با فعالیت‌های زندان معارض باشد.
مطالعه‌ای که بر روی زنان زندانی و فرزندانشان در شهر اوتار پرادش هند انجام شده بود گزارش کرد که کودکانی که با مادرانشان در زندان‌ها می‌مانند آسیب‌پذیرتر هستند و در مراحل بعدی زندگی بیشتر در معرض انجام رفتارهای مجرمانه با هدف بقا قرار می‌گیرند. در پایان سال ۲۰۱۴، ۱۸۰۰ کودک در زندان در حال بزرگ شدن بودند.
به گزارش ایندیا اسپند «۱۳۲۰ کودک (۷۰٪) با مادران تحت محاکمه زندگی می‌کنند. کودکان با بزرگ شدن در فضاهای بسته بعضی اوقات فرصت تحصیل کردن را از دست می‌دهند و قادر نیستند چیزهایی را تشخیص دهند که برای بقیه کوکان روشن است. مثلاً به گزارش بی. بی.سی. در سال ۲۰۰۵ این کودکان تفاوت بین گونه‌های فیل‌ها را درک نمی‌کنند یا فرق بین سوزن و تراکتور را نمی‌فهمند».
جنبه اخلاقی مجاز دانستن زندگی کردن این کودکان در محدوده زندان همچنان مورد مناقشه است. با وجود این‌که ان‌جی‌اوهای بسیاری در تلاش هستند که این کودکان اجازه تحصیل داشته باشند اما سؤال این است که ما چه چیزی را برای کودکانی که مادرانشان را مجرم می‌بینند عادی‌سازی می‌کنیم؟ جابجایی این کودکان بعد از شش سالگی نگرانی دیگر مادران زندانی است. همچنین باید به خاطر داشته باشیم که تعداد بسیار زیادی از این زنان که کودکانشان آن‌ها را در زندان می‌بینند هنوز محکوم نشده‌اند و صرفاً در حال محاکمه شدن هستند.
در چنین محیطی که کودکان در حال گذراندن دوره اصلی شکل‌گیری زندگی خود هستند اتهامات سوء‌استفاده جنسی در محیط زندان هم مطرح شده است. متأسفانه این تجربه رایج زنان درون حصارهای محیط غیرانسانی زندان است.
در سال ۲۰۱۷ در زندان زنان بمبئی که زنان زندانی و کودکان آن‌ها را در خود جای داده به دلیل مرگ یکی از زندانیان شورش بزرگی رخ داد. «او به‌شدت مضروب و مجروح شده و ریه‌هایش آسیب دیده بود. طبق گزارش پلیس یکی از شاهدان گفته بود که صدای جیغ‌های آن زن را شنیده در حالی‌که زندانبانان زن به‌زور سعی می‌کردند پاهای او را باز کنند و چوبی را وارد واژن او کنند. بنا بر این گزارش زن کتک خورده زیرا اعتراض کرده که غذای زندانیان کافی نیست».
درحالی‌که سیاست‌هایی برای تأمین امکانات ضروری زنان در زندان‌های هند در دست اجرا است اما نوعی کم‌کاری و بی‌تجربگی و عدم آگاهی در این نظام تنبیهی وجود دارد. این نظام اگرچه در تلاش است تا اصلاحاتی ایجاد کند، باید شرایط غیرانسانی‌ای را که باعث بروز قانون‌شکنی می‌شوند از بین ببرد.
کلام آخر این‌که جرم را نباید در وضعیت سیاه و سفید دید بلکه باید آن را در یک محدوده خاکستری و با یک رویکرد جنسیتی و با در نظر گرفتن درهم‌تنیدگی‌های اجتماعی بررسی کرد.
منبع:
https://feminisminindia.com/2018/09/05/patriarchy-female-prisoners-india/