قانونی کردن و نظارت بر کار جنسی در سنگال بر کنترل میزان اچ‌آی‌وی سنگال تأثیر چشمگیری داشت. شیوع ۰٫۴ درصدی اچ‌آی‌وی در کشور به‌طور قابل توجهی پایین‌تر از بسیاری از کشورهای غربی و همسایگان آفریقای مرکزی است.
بیدارزنی: در بعدازظهری گرم در حومه داکار، «بینتا» در میان گروهی از زنان در کلینیک دولتی سنگال منتظر است تا معاینه شود. اسمش را صدا می‌زنند، به اتاق چکاپ هدایت می‌شود تا از نظر بیماری‌های جنسی قابل انتقال بررسی شود و کاندوم دریافت کند. در پایان پرستار کارت شناسایی او را مهر می‌زند و این یعنی او آماده است تا به‌عنوان کارگر جنسی قانونی و ثبت‌شده فعالیت کند.
این مادر مجرد بیست و چهارساله، با تاکسی یک ساعت‌ونیم راه آمده تا به اینجا برسد و در مسیر خیابان‌های پر ترافیک داکار عکس‌های پسر چهارساله‌اش را در گوشی نگاه می‌کند. او نخستین بار پاییز گذشته به این کلینیک آمد؛ پس از این‌که در طرح دولتی کنترل صنعت جنسی در سنگال ثبت‌نام کرد. بر اساس این برنامه کارگران جنسی می‌بایست در اداره پلیس نام‌نویسی کنند، غربال اجباری سلامتی را ماهانه انجام دهند، از نظر منفی بودن بیماری‌های مقاربتی بررسی شوند و کارت شناسایی معتبر داشته باشند که وضعیت سلامتی‌شان را تائید کند. چنانچه یک کارگر جنسی به اچ‌آی‌وی مبتلا باشد، قبل از هر چیز باید درمان ضد ویروسی را آغاز کند.
همچنین بخوانید: توانمندسازی به جای عقیم سازی
بینتا در پیوستن به این برنامه تردید نکرد چون متقاعد شد که این طرح می‌تواند از او در برابر بیماری‌های جنسی و سوءاستفاده محافظت کند.
قانونی کردن و نظارت بر کار جنسی در کنترل میزان اچ‌آی‌وی سنگال تأثیر چشمگیری داشت. شیوع ۰٫۴ درصدی اچ‌آی‌وی در کشور به‌طور قابل توجهی پایین‌تر از بسیاری از کشورهای غربی و همسایگان آفریقای مرکزی است. بر اساس برنامه UNAIDS، متوسط منطقه ۱٫۵ درصد است. این رقم در آفریقای شرقی و جنوبی از این هم بالاتر و شیوع اچ‌آی‌وی در این مناطق ۷٫۱ درصد است. اما همچنان درباره اثربخشی این سیاست در کنترل شیوع اچ‌ای‌وی/ایدز تردیدهایی وجود دارد.
بااین‌که کار جنسی هنوز برای گروهی که ثبت‌نام نکرده‌اند غیرقانونی تلقی می‌شود، ثبت‌نام کردن در این طرح قانونی هم چندان انتخاب ساده‌ای نیست زیرا ۹۶ درصد جمعیت این کشور مسلمان هستند و کارگران جنسی با برچسب‌های اجتماعی و تبعیض‌های فراوانی مواجه می‌شوند. علاوه‌براین سیستم صرفاً زنان بالای ۲۱ سال را پوشش می‌دهد و از کارگران جنسی مرد هیچ حمایتی نمی‌کند زیرا بر اساس قوانین سنگال همجنس‌گرایی غیرقانونی است.
محققان از این فاکتورها به عنوان عواملی که موجب ثبت‌نام پایین می‌شود یاد می‌کنند ـ تنها ۲۰ درصد کارگران جنسی در سنگال و ۴۳ درصد در داکار برای دریافت کارت شناسایی ثبت‌نام کرده‌اند.
وزارت بهداشت سنگال و گروه‌های فعال اجتماعی امیدوارند در این برنامه تغییراتی ایجاد کنند مخصوصاً به این دلیل که کارگران جنسی همچنان مهم‌ترین و اصلی‌ترین عامل شیوع اچ‌آی‌وی هستند و با شیوع ۶٫۶ درصدی، احتمال ابتلای آن‌ها به این ویروس شانزده برابر جمعیت کلی است.
مشکلی به نام کارت
نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که نام‌نویسی در این طرح بر سلامت روحی کارگران جنسی تأثیر چندانی نداشته است. نام‌نویسی در این طرح سیاستی خوب در زمینه سلامت عمومی است اما مشکل اصلی، کارت شناسایی است. بنابراین فقط خودِ سیاست مطرح نیست، راه و روش تحقق آن نیز اهمیت دارد. زنان پس از نام‌نویسی همواره با این ترس زندگی می‌کنند که اعضای خانواده از وجود این کارت‌ها باخبر شوند یا به طریقی اسم آن‌ها را در پایگاه داده‌های اسامی مشاهده کنند.
آوا، زن بیست‌وهشت‌ساله‌ای که پس از معاینه در کلینیک با خبرنگار سی‌ان‌ان مصاحبه کرد، همیشه نگران است که پسر یازده ساله‌اش کارت شناسایی او را پیدا کند. او کارت را در تشک خود مخفی کرده است و می‌گوید: «نام‌نویسی از یک جهت به من کمک کرده. از نظر سلامت هیچ مشکلی ندارم و اگر به دارو نیاز داشته باشم می‌توانم دریافت کنم اما از برخی جهات به من کمکی نکرده است.»
نام‌نویسی و دریافت کارت خطر دیگری هم دارد. ممکن است مأموران پلیس سراغ آن زن بروند و از او پول تقاضا کنند و تهدید کنند اگر این پول را پرداخت نکند واقعیت را به خانواده‌شان می‌گویند. با این همه کارت شناسایی برای کارگران جنسی مزیت مهمی دارد. اگر مشتری آن‌ها را اذیت کند یا مشکلی پیش بیاید می‌توانند با همین کارت سراغ پلیس بروند و از حمایت قانون برخوردار شوند.
وضع قانون و اجرای چنین طرح‌هایی برای کارگران جنسی سنگال، موجب شده شیوع اچ‌آی‌وی در این کشور کنترل شود اما واقعیت صرفاً بخش سلامت نیست. جامعه و مذهب را هم باید در نظر گرفت. واقعیت برای زنان نام‌نویسی کرده و نام‌نویسی نکرده یکی است: شغل سخت، نگهداری از فرزندان به تنهایی، حمایت از والدین سالخورده، شب را بیرون خانه سپری کردن، دیدار با مشتریان جدید و کوشش برای ایمن ماندن.
بینتا می‌گوید: «اگر می‌توانستم یک چیز را تغییر دهم، عکس و محل سکونتم را از روی کارت برمی‌داشتم.» بینتا که دارد برای باز کردن یک فروشگاه تعمیر کامپیوتر پول جمع می‌کند، می‌گوید نمی‌خواهد این کارت نشان دهد او کیست.
منبع: CNN، سپتامبر ۲۰۱۹