تشکل یابی زنان: تاریخچه و چشم‌اندازها

0
21

بیدارزنی:‌با نزدیک شدن به ۸ مارس، مراسم گرامی داشتی در رشت به این مناسبت برگزار شد. در دعوت‌نامه این مراسم که با محوریت تشکل یابی زنان: تاریخچه و چشم‌اندازها» برگزار شد، آمده است:

«به یاد می‌آوریم ۹۵ سال پیش مادرانمان در جمعیت پیک سعادت نسوان برای اولین بار در رشت، روز جهانی زن را گرامی داشتند و سنت گرامیداشت این روز، با تمام اوج و فرودهایش همواره در این سال‌ها حفظ شد.»

در ابتدای مراسم، مجری برنامه با خواندن شعری از نیما به میهمانان خیر مقدم گفت و پس از آن فیلمی درباره‌ی تاریخچه ۸ مارس پخش شد.

زهره اسدپور، اولین سخنران این مراسم، مقاله خود با عنوان «نگاهی به تجربه‌ی جهانی تشکل یابی زنان کارگر» ارائه کرده و با اشاره‌ای مختصر به موانع حضور زنان در اتحادیه‌های سنتی کارگری، موانع پیش روی کارگران زن را به دو دسته خارجی و داخلی تقسیم کرد و گفت:‌موانع داخلی به عدم تجربه‌ی زنان در تشکل یابی و بیم از دست رفتن امنیت شغلی یا تحت‌الشعاع قرار گرفتن فردیت آنان مربوط می‌شود و موانع خارجی عبارت‌اند از ساختار مردانه‌ی اتحادیه‌ها و در نظر نگرفتن شرایط زنان در اولویت‌بندی اتحادیه‌ها.

اسدپور ضمن تعریف مشاغل غیر رسمی، به مسئله تشکل یابی در این مشاغل پرداخته و مانع اصلی در این مسیر را معضل هویت‌یابی کارگری دانست. او پیشنهاد کرد که سازمان‌های زنان برای هویت‌یابی کارگران به عنوان پیش‌شرط متشکل شدن آنان، تمهیدی بیندیشند. او به ضرورت توجه به تفاوت میان مشاغل رسمی و غیر رسمی که اغلب در آن کارفرمای مشخصی وجود ندارد، اشاره کرده و تأکید داشت که توجه به این تفاوت‌ها، تشکل‌های زنان را به مبارزه برای تغییر قوانین و سیاست‌های دولت در جهت بهبود شرایط کارگران یاری می‌کند. او در انتها به توضیح و اهمیت اقداماتی برای جلب اعتماد کارگران نسبت به تشکل‌های زنان پرداخت.

پس از سخنرانی، نمایش «مصاحبه» نوشته‌ی محمد رحمانیان با اجرای افسانه کریمی و شقایق وحیدی به روی صحنه رفت. مصاحبه، حول تجربه‌ی زنی است که تجربه‌ی سال‌ها حبس و شکنجه در زندان‌های استعمار فرانسه در الجزایر را داشته است.

ستاره لعل دومین سخنرانی این مراسم را با عنوان «بررسی موانع تشکل یابی زنان در بازار کار ایران» ارائه داد. او با نگاهی به تاریخچه‌ی تشکل‌های کارگری پس از انقلاب، ایجاد تشکل‌های کارگری موازی از سمت حکومت را راهی برای مقابله با تشکل‌های کارگری/ سندیکایی و پاسخی به دوره‌ی برون تابی نظام و سیاست پرولتاریا زدایی دانست و در ادامه به شرح موانع معطوف به عاملیت و ساختار پرداخت. در بحث عاملیت، لعل ضمن نقد آن دسته از رویکردهای توسعه‌گرا که عاملیت را به تعریف فردی منحصر می‌کنند و با اشاره به روند جامعه‌پذیری دختران، معتقد بود این شکل از جامعه‌پذیری، منطبق با نیازهای حضور در بازار کار نیست. او در اشاره به عوامل ساختاری، از موانع قانونی نام برد و گفت:‌ یکی از این موانع، حضور الزامی حداقل ۳۵ کارگر برای تشکیل شوراهای کارگری است که طبعا شامل زنان که اغلب در کارگاه‌های کوچک کار می‌کنند، نخواهد شد. دومین مانع، شرط استخدام تمام وقت برای تشکل کارگری است که پیشاپیش زنانی با مشاغل پاره‌وقت را از شمول خود خارج می‌کند. لعل سخنرانی خود را با اشاره به وضعیت زنان در مشاغل غیررسمی به پایان رساند.

پس از دومین سخنرانی، مراسم با دو نوازی سه‌تار و دف توسط میترا یزدانی و نگین نادری و پخش مستندی از یک پروژه‌ی عکاسی از زنان کارگر ادامه یافت.

پایان‌بخش این مراسم پرسش و پاسخ مدعوین و سخنرانان بود.