بیدارزنی: روز یکشنبه، همزمان با بیست و پنج نوامبر، روز جهانی منع خشونت علیه زنان، مراسمی در شهر رشت به بهانه یکسالگی کارزار منع خشونت خانوادگی برگزار شد.
این برنامه با با تیزری از فعالیت‌های کارزار آغاز شد. سپس مجری برنامه ضمن اشاره به علت نامگذاری ۲۵ نوامبر به عنوان روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان، گزارش کوتاهی از فعالیت‌های کارزار منع خشونت خانگی ارایه کرد.
به گفته وی طی یک سال گذشته، فعالین کارزار توانستند ۲۵ کارگاه آموزشی-ترویجیِ مربوط به اهداف کارزار را در شهرهای رشت، انزلی، کرج و تهران برگزار کنند که مخاطبان ۲۲ کارگاه زنان و ۲ کارگاه مردان و ۵ کارگاه مادران و پدران افغانستانی‌های مهاجر در ایران بودند. آنها توانسته‌اند علاوه بر برگزاری کارگاه، از طریق گفتگوی چهره به چهره با مردم و معرفی در شبکه های مجازی، ۲۰۲ روایت خشونت از استان‌های گیلان، البرز، تهران، کردستان و ۱۳ استان دیگر جمع‌آوری کنند. به علاوه در بخش رسانه، بیش از ۴۰ فیلم کوتاه دوبله و فیلم‌هایی از روایت‌ها ساخته شد.
صحرانوردفرد: ۵۹ درصد راویان خشونت، از طرف مسئولین حمایت نشدند
پس از ارایه گزارش توسط مجری برنامه، اولین سخنران مراسم سارا سارا صحرانوردفرد، از اعضای کارزار منع خشونت خانوادگی در کرج، خلاصه‌ای از نتایج «تحلیل محتوای روایت‌های رسیده به کارزار منع خشونت خانوادگی» که تحقیق مشترک وی با مریم رحمانی بود را ارایه داد. صحرانوردفرد یکی از اهداف کارزار را مستندسازی تجربه‌های زیسته زنان از خشونت‌های خانگی از طریق برگزاری کارگاه برشمرد و افزود: روش تحلیل محتوای کمی و کیفی روایت‌ها انجام شد تا ابعاد خشونت‌ها و پیامدهای آن مورد بررسی قرار گیرد. روایت‌های دریافت شده از شهرها و استان‌های مختلف از جمله، گیلان، کرج، تهران، کردستان، آذربیایجان و … به دست آمده است.
این فعال حقوق زنان در ادامه سخنان خود به ارائه نتایج به دست آمده از تحلیل روایت‌ها پرداخت و اظهار داشت: براساس تحلیل‌های انجام شده ۸۲ درصد از افراد در روایت‌های دریافتی در ازدواج اول خود تحت خشونت بوده‌اند. بیشترین میزان خشونت‌ها مربوط به خشونت کلامی و روانی بوده است. به طوری که از هر ۴ روایت ۳ روایت حاوی این نوع خشونت است (۷۴.۵ درصد).
صحرانورد در خصوص آمار سایر خشونت‌های به دست آمده گفت: از هر ۵ روایت ۲ روایت مربوط به خشونت جسمی بوده است. ۳۴ درصد از افراد خشونت اجتماعی، ۲۲ درصد خشونت اقتصادی و ۱۱.۴ درصد خشونت جنسی پنهان‌ترین نوع خشونت را تجربه کرده‌اند. ۳۴.۲ درصد روایت‌ها تنها شامل یک نوع خشونت بوده‌اند اما ۴۳.۵ درصد روایت‌ها دو نوع خشونت و ۲۲.۳ درصد روایت‌ها بین ۳ تا ۵ نوع خشونت را بازگو کرده‌اند.
این عضو کارزار منع خشونت خانوادگی ۷۶ درصد از خشونت‌گران را همسر افراد خشونت دیده برشمرد و گفت: در بررسی روایت‌های رسیده به کارزار منع خشونت خانوادگی ۷۳ درصد از خشونت دیده‌ها همسران و در رتبه بعدی کودکان قرار داشتند. در برخی از روایت‌ها زن هم در خانواده پدری دچار خشونت‌های مختلف بوده و هم در خانواده همسر. برخی از دختران برای خروج از خشونت ازدواج کرده‌اند که این ازدواج‌ها هم آنها را در چرخه خشونت دیگری انداخته است. همچنین عدم حمایت خانواده زنان سبب شده که همسرانشان بتوانند به خشونت علیه آنان ادامه دهند.
به گفته وی زنانی که در بین روایت‌ها، ۴۳.۸ درصد از خشونت‌دیدگان به زندگی در شرایط خشونت‌آمیز ادامه داده‌اند و ۱۴٫۶ درصدشان سکوت کرده‌اند. برخی اقدامات دیگر طلاق، رفتن به مشاوره، شکایت، فرار از خانه و … بوده است. صحرانورد در خصوص آمار به دست آمده از چگونگی حمایت خانواده و مسئولین قضایی اظهار داشت تنها ۱۳.۹ درصد توسط خانواده حمایت شده‌اند و در روایت‌هایی که مراجعه به مسئولان قضایی صورت گرفته، ۵۹ درصد هیچ حمایتی نشده‌اند.
رئیسیان: هزینه‌های مالیاتی بدون واسطه‌ی دولت برای خود زنان صرف شود
سخنران بعدی امیر رئیسیان وکیل دادگستری بود که به بررسی فرصت‌های حقوقی در چگونگی منع خشونت خانگی پرداخت. رئیسیان با مهم دانستن اصلاح قوانین مربوط به خانواده گفت: در ارتباط با حقوق خانواده بحث‌های زیادی وجود دارد که عمدتاً ریشه در اصلاح قوانین دارند. قوانینی که پیش از ازدواج، زمان ازدواج و بعد از ازدواج را شامل می‌شوند.
این وکیل دادگستری در ادامه با بررسی پیش‌نویس قانون منع خشونت خانگی که از سوی تعدادی حقوقدان ارائه شده است گفت: در پیش‌نویس قانون ارائه شده بسیاری از خشونت‌ها که در حال حاضر خشونت محسوب نمی‌شوند جرم‌انگاری شدند. همچنین تمهیداتی اندیشیده شده است که سرعت عمل شیوه دادرسی به پرونده‌های مربوط به خشونت را بیشتر کند.
رئیسیان در ادامه سخنان خود افزود: در پیش‌نویس قانون منع خشونت خانگی مجازات‌های خشونت‌های اعمال‌شده در محیط خانواده که باید رویکرد ترمیمی و اصلاحی داشته باشند لحاظ شده‌اند. همچنین در این پیش‌نویس بر لزوم تأسیس خانه‌های امن در تمامی شهرها تأکید شده است.
وی با اشاره به نیاز حداقل به ۱۱۵۰ خانه امن (هر شهر حداقل یک خانه) به مسئله چگونگی تامین هزینه برای این خانه‌ها پرداخت. به گفته وی تجهیز و احداث خانه‌های امن علاوه بر زمین، نیاز به هزینه‌هایی دارد که با وضعیتی که در بودجه کشور، کسر درآمدها و امکانات اختصاص یافته به موارد مشابه مشاهده می‌کنیم، شانس وقوع این اتفاق بسیار پایین است.
این حقوقدان با مهم دانستن عزم عمومی در بالفعل کردن فرصت‌های حقوقی پیشنهاد داد: زنان به‌عنوان بخش عمده مالیات‌دهندگان در کشور این حق را دارند که خواهان صرف درصدی از مالیاتی که می‌پردازند در حوزه مسائل مرتبط با خود از جمله تأسیس خانه‌های امن برای زنان خشونت دیده باشند. البته این بدان معنا نیست که مردان نمی باید در این زمینه مشارکت داشته باشند. به گفته وی گرچه تحقق این امر چیزی شبیه به یک رؤیاست اما مهم‌ترین شیوه‌ی دموکراسی مستقیم است و نشان می‌دهد که مردم تمایل دارند در چه موقعیت‌هایی هزینه کنند و در چه موقعیت‌هایی هزینه نکنند.
هویدا: مهم‌ترین موانع طلاق، خلأ قوانین حمایتی و عدم حمایت‌های اقتصادی از زنان
سخنران بعدی شهلا هویدا عضو کارزار منع خشونت خانوادگی در گیلان بود که به ارائه پژوهشی در خصوص تجربه‌های موفق زنان بعد از طلاق عقلانی پرداخت و گفت: هدف این مطالعه بررسی موقعیت زنان بعد از طلاق عقلانی و پیامدهای آن بود.
هویدا با ارائه شرح کوتاهی از زندگی زنانی که موفق به جدایی شده‌اند و بعد از جدایی به فعالیت‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی پرداخته‌اند گفت: نبود قوانین حمایتی از زنان در هنگام جدایی و پس از آن باعث می‌شود زنان به خانواده‌های خود پناه ببرند و در صورت عدم حمایت خانواده این زنان چاره‌ای جز باقی ماندن در چرخه خشونت ندارند.
وی به طور نمونه به تجربه موفق زنی ۵۰ ساله بعد از طلاق اشاره کرد که در ۱۷ سالگی با مردی چندین سال بزرگ‌تر از خود برای فرار از خانه‌ای که مادری سختگیر داشت، ازدواج کرد. اما به دلیل اختلافات شدید جدا شد و پس از جدایی کارش را که خیاطی بوده گسترش داد و امروز ۸ نفر با او کار می‌کنند.
به گفته وی، مصاحبه‌شوندگان کاملاً فاعلانه تمایل به درخواست طلاق داشتند و طلاق را کنشی عقلانی و روبه‌جلو می‌دانستند. به همین دلیل طلاق با سهولت بیشتری برایشان رخ داده بود.
این فعال حقوق زنان در آخر، خلأ قوانین حمایتی و عدم حمایت‌های اقتصادی از زنان پس از جدایی را از جمله مهم‌ترین موانع جدایی زنان در روابط پرخشونت دانست.
مداحی: ایجاد فضایی با کارآمدی بالا جهت توانمندسازی زنان خشونت‌دیده
سخنران آخر ملاحت مداحی یکی دیگر از اعضای کارزار منع خشونت خانوادگی در گیلان بود که به بررسی معماری خانه‌های امن پرداخت و گفت: در ایران به دلیل آمار بالای خشونت خانگی در سال‌های اخیر بهزیستی اقدام به تأسیس خانه‌های امن کرده است.
این فعال حقوق زنان مکان‌یابی، طراحی و نفوذپذیری فضا را از جمله عوامل تأثیرگذار کالبدی در طراحی خانه‌های امن دانست و گفت: مکان‌یابیِ مجموعه به‌گونه‌ای باید دور از ازدحام و محلات شلوغ شهری با تراکم پایین اما نزدیک به مراکزی مانند بیمارستان و درمانگاه‌ها پلیس و… باشد و همچنین نزدیک به ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی در نظر گرفته شود. این ویژگی‌ها کمک می‌کند به ایجاد فضایی با کارآمدی بالا جهت توانمندسازی زنان خشونت‌دیده که منجر به پویش و فعالیت بیشترشان شود.
وی در نهایت به این نکته اشاره کرد که خانه امن یک فضای موقتی است از دو ماه تا هر وقت که نیاز به حضور افراد در مجموعه است و هدفش کمک به این قشر از زنان در راستای درمان و توان‌بخشی‌شان تا یک زندگی جدید را شروع کنند و این عوامل معماری کمک‌کننده هستند که این روند بهتر طی شود.
در طول برنامه دو فیلم کوتاه از روایت‌های کارزار و پرفرمونسی توسط ستاره لعل از فعالان کارزار درباره خشونت علیه زنان به نمایش درآمد. در این پرفورمنس وی در آکواریومی پر از مفتول که رنگ قرمز پاشیده بر آن نماینگر خشونت بود گرفتار بود تا در نهایت فردی او را از آن فضا بیرون کشید. یکی از فیلم‌ها بازگوکننده روایت خودکشی یک دختر روستایی به زبان گیلکی و فیلم دیگر با عنوان «روایت بیتا» ساخته فروغ عزیزی، گفتگویی بود با یکی از نجات‌یافتگان خشونت خانگی که هم اکنون خود به زنان خشونت‌دیده مشاوره می‌دهد و در کارزار منع خشونت خانوادگی نیز فعالیت دارد.
