بیدارزنی: تقریبا هیچ آماری درباره میزان آزار جنسی زنان در محیط‌های کاری در ایران وجود ندارد. تنها در جزوه ای که در سال ۱۳۸۲ به کوشش کمیته جمع‌آوری اسناد و گزارش‌های ستاد مبارزه با خشونت علیه زنان با عنوان «خشونت کاری، اعمال سلطه کارفرمایان» منتشر شد، به رواج گسترده آزار جنسی زنان در محیط‌های کاری ایران اشاره شده است. پاسخگویان در این گزارش نه‌تنها منکر وجود آزار جنسی در محیط‌های کاری نشدند، بلکه یا خود گرفتار چنین رفتارهایی شده بودند یا از نزدیک شاهد آن بودند. آنچه باعث پنهان ماندن آزارهای جنسی در محیط کار در حوزه خصوصی است این ادعاست که در میان تعداد زیاد جامعه آماری مورد بحث فقط سه نفر از مصاحبه شوندگان حاضر به صحبت درباره تجربه‌های خود برای گزارش پیش رو شدند . در متن پیش رو، با یکی از زنان شاغل درباره مواجهه وی با آزار جنسی، استراتژی‌های برخورد او با آن، میزان آگاهی در این زمینه در میان زنان شاغل و راهکارهای مقابله با این مسئله گفت وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
یک معرفی کوتاه از خودتان و وضعیت شغلی خود بدهید، اینکه چند سالتان است و چند سال است که کار می‌کنید و تخصصتان چیست و چه جاهایی کار کرده‌اید؟
فارغ‌التحصیل رشته فناوری اطلاعات با ۲۴سال سن، حدود ۳سال در پارک علم و فناوری و شرکت‌های خصوصی کار کردم.
آیا تاکنون در محل کار با آزار جنسی روبرو شده‌اید؟ به چه صورت؟
بعد از مدتی که مشغول به کار بودم از طریق نگاه یا برخوردهای فیزیکی غرض ورزانه احساس ناامنی در محیط را به من القا می‌کردند. که به‌ناچار بدون درخواست حقوق دیگر به محل کار نمی‌رفتم و استعفا می‌دادم و نهایتا به‌صورت پروژه‌ای و دورکاری بدون نیاز به حضور فیزیکی در محل کار قبول می‌کردم.
واکنشتان در برابر این آزارها چگونه بوده؟ آیا در مورد آن با بقیه همکاران و افراد خانواده صحبت کرده‌اید؟
در ابتدا با مادرم در میان می‌گذاشتم و با گریه و از دست دادن اعتماد به نفسم برای کار کردن و احساس ضعیف بودن همراه بود.
هیچ‌گاه با همکارانم در میان نگذاشتم چون احساس می‌کردم قطعا درباره من اشتباه قضاوت خواهند کرد و به تنها کسی که فکر می‌کنم من را می‌شناسد یعنی مادرم می‌گفتم اما مادرم هم احساس می‌کرد شاید من زیادی حساس هستم و واقعیت اونطوری که من می‌گفتم نباشد.
درنهایت در برابر این آزار چه راه‌حلی انتخاب کرده‌اید؟
ترک محل کار.
فکر می‌کنید در این موقعیت چه چیزی یا اقدامی می‌توانست شرایط را تغییر دهد و یا به شما کمک کند؟
نمی‌دانم.
منشا آزار جنسیتی در محیط کار چیست؟ شما دلیل آن را چه می‌دانید؟
تربیت غلط فرزندان ، عدم داشتن اعتقاد قلبی و اینکه حتما باید نیرویی قویتر از آن‌ها چه قانون چه رابطه وجود داشته باشد تا مانع رفتارهای بی‌شرمانه‌شان شود که البته به‌راحتی با نسبت دادن اینکه خود خانم اگر نمی‌خواست اتفاقی نمی‌افتاد خود را تبرئه می‌کنند.
آیا در بین زنان شاغل آگاهی لازم در مورد این نوع خشونت و چگونگی مقابله با آن وجود دارد؟ نسبت به آن با توجه به تجربه‌هایی که داشتید چه دیدگاهی دارند؟
تا جایی که من در جریان هستم تا زمانی که آسیب‌ها خیلی حاد نباشد صبر و تحمل می‌کنند و بعد از آن مثل من از محل کار می‌روند و حاضرند از حقوقشان بگذرند.
به نظر شما در حال حاضر زنان شاغل در ایران، از چه استراتژی‌هایی برای مقابله با این آزارها در محیط کار استفاده می‌کنند و این استراتژی‌ها به چه میزان کارآمد است؟
ترک محل کار، منزوی شدن زنان و عدم امکان کار برای زنان. کارآمدی این روش‌ها به این صورت است که کارهایی که فقط بانوان در انجام آن دخیل هستند به وجود آمده است. اما در برابر افرادی که آزار می‌رسانند نه‌تنها کارآمد نیست بلکه آن‌ها شجاع‌تر می‌شوند.
چرا تعداد زیادی از قربانیان آزار جنسی در محل کار، از گزارش و اعلام کردن این نوع آزارها خودداری می‌کنند و در برابر آن سکوت می‌کنند؟
ازآنجاکه این مشکل همه‌گیر شده تا جایی که امکان آن باشد نادیده گرفته می‌شود و بیان نمی‌گردد همچنین وقتی با بیان آن، اتفاق خاصی صورت نمی‌پذیرد بلکه علاوه بر بار روانی که آزارها رسیده بار قضاوت‌های غلط و نابجا نیز گاها باید تحمل شود بهتر است عرصه را ترک کنیم و صحبتی در این باره مطرح نشود.
آیا آگاهی دارید که در ایران چه قوانینی برای حمایت از زنان در محیط کار نسبت به سوءاستفاده همکاران یا روسا وجود دارد؟ فکر می‌کنید چطور قانون می‌تواند از زنان در برابر آزار جنسی در محیط کار حمایت کند؟ اگر شما بودید چه چیز را در قانون مدنظر قرار می‌دادید و اصولا چقدر قانون می‌تواند در این ارتباط بازدارنده باشد؟
خیر. وجود قانون باید به شکلی باشد که تبعات این نوع آزارها به شکل جدی و زیاد باشد تا بتواند حمایت درستی انجام دهد.
آموزش به زنان و مردان در محیط کار به چه میزان می‌تواند منجر به کاهش آزارها و ایجاد فضایی امن برای زنان در محیط کار شود؟
به نظرم تأثیر زیادی دارد. هم از نظر خانم‌ها که احساس پشتیبانی بیشتری خواهند کرد و توانایی بیشتری برای عکس‌العمل در برابر رفتار نادرست خواهند داشت. و هم مردان که ممکن است متوجه نشوند با شوخی‌های مسخره یا روشنفکری‌های احمقانه درواقع آزار می‌رسانند
برای اینکه زنان چنین مواردی را گزارش بدهند به جز قانون نیاز به چه سازوکارها و حمایت‌های دیگری است؟
فرهنگ‌سازی‌های لازم در جهت عدم قضاوت نادرست، در کنار قانون می‌تواند تاثیر گذار باشد.
تهیه و تنظیم: جلوه جواهری
آدرس تلگرام بیدارزنی: https://telegram.me/bidarzani