بیدارزنی: تا چند دهه پیش، اشتغال زنان در خارج از خانه با محدودیت‌های زیادی مواجه بود اما با گذشت زمان و افزایش حضور زنان در عرصه فعالیت‌های اجتماعی و آموزشی، آن‌ها به تدریج وارد بازار کار شدند. اگرچه حضور فعالانه زنان در عرصه اشتغال، پیشرفت مهم و ارزشمندی محسوب می‌شود اما افزایش شمار زنان شاغل، امنیت روانی و جسمی زنان در محیط کار را ارتقا نداده است.
زنان شاغل در محیط کار نه تنها درگیر تبعیض جنسیتی مانند دریافت دستمزد نابرابر برای کار یکسان (نسبت به همکاران مرد)، نبود فرصت ارتقای شغلی به‌ویژه در پست‌های مدیریتی میانه و کلان، نبود امکانات نگهداری فرزند در محل کار و … هستند، بلکه «آزار جنسی» را نیز در این محیط تجربه می‌کنند.
بر اساس اعلامیه سازمان بین‌المللی کار (ILO)، آزار جنسی در محیط کار بارزترین نمود تبعیض جنسیتی است و مصداق نقض حقوق بشر است. طبق گزارش‌های این سازمان، بین ۴۰ تا ۵۰ درصد از زنان در کشورهای اتحادیه اروپا، در محیط کار خود دارای تجربیات ناخواسته و اجباری درباره آزار و اذیت جنسی، برقراری روابط جنسی و دیگر اشکال خشونت جنسی هستند. در کشورهای آسیا-اقیانوسیه نیز، تجربه اشکالی از اذیت و آزار کلامی، جسمی یا جنسی برای ۳۰ تا ۴۰ درصد زنان کارگر، گزارش شده است. در تحقیقاتی که در ۱۱ کشور اروپایی انجام شده بود، ۳۰ تا ۵۰ درصد زنان در محل کار مورد آزار قرار می‌گیرند در حالی که این آمار برای مردان ۱۰ درصد است. از میان کشورها در اتریش ۸۱ درصد زنان در محیط کار مورد آزار قرار گرفته‌اند و کم‌ترین آزار در محیط کار در اروپای شمالی مربوط به کشور سوئد است که رقم آن ۲ درصد است. در انگلیس این آمار ۵۴ درصد و در آمریکا ۴۴ درصد است (ILO,2013).
تقریبا هیچ آماری درباره میزان آزار جنسی زنان در محیط‌های کاری در ایران وجود ندارد. تنها در جزوه ای که در سال ۱۳۸۲ به کوشش کمیته جمع‌آوری اسناد و گزارش‌های ستاد مبارزه با خشونت علیه زنان با عنوان «خشونت کاری، اعمال سلطه کارفرمایان» منتشر شد، به رواج گسترده آزار جنسی زنان در محیط‌های کاری ایران اشاره شده است. پاسخگویان در این گزارش نه‌تنها منکر وجود آزار جنسی در محیط‌های کاری نشدند، بلکه یا خود گرفتار چنین رفتارهایی شده بودند یا از نزدیک شاهد آن بودند. آنچه باعث پنهان ماندن آزارهای جنسی در محیط کار در حوزه خصوصی است این ادعاست که در میان تعداد زیاد جامعه آماری مورد بحث فقط سه نفر از مصاحبه شوندگان حاضر به صحبت درباره تجربه‌های خود برای گزارش پیش رو شدند (گزارش وبسایت مهرخانه، ۱۱/۲/۱۳۹۲)
آزار جنسی در محیط کار می‌تواند برای همه زنان شاغل در سطوح مختلف شغلی و اجتماعی روی دهد. گرچه فراوانی، نوع و شدت این آزارها بسته به پایگاه اجتماعی و اقتصادی زنان و هم‌چنین محیطی که در آن مشغول به کار هستند، متفاوت است.
با توجه به فقدان آمار شفاف و به روز، نبود قوانین پیش‌گیرانه، فقدان آموزش اجتماعی برای مقابله و حتی به رسمیت شناختن مسئله «آزارجنسی در محیط کار»، نیاز به اقدام جمعی برای طرح این موضوع به شدت احساس می‌شود. از این رو ما با تدوین و انتشار این کتابچه بر آن شدیم تا راهکارهای فردی و جمعی ساده‌ای را برای پیشگیری و کاهش آزار جنسی علیه زنان در محیط کار معرفی کنیم تا شاید کسانی که با این نوع خشونت روبرو می‌شوند یا شاهد آن هستند، بتوانند با آگاهی قدم‌های موثری برای مقابله با آن بردارند. در این کتابچه که با همکاری گروه زنان «خشونت بس» و «بیدارزنی» تهیه شده است، از یافته‌ها و تجربیات سایر فعالان و گروه‌های اجتماعی نیز استفاده کرده‌ایم. شما نیز می‌توانید با بازنشر و پخش این دفترچه، به گسترش آگاهی برای مقابله با آزار جنسی در محیط کار یاری رسانید.
کتابچه آموزشی محیط کار باید امن باشد به همراه جلد آن را می توانید از لینک زیر دریافت کنید:
نسخه پی دی اف کتابچه آموزشی «محیط کار باید امن باشد»
هرگونه نظر و پیشنهاد شما می تواند به بهتر شدن محتوای کتابچه در آینده کمک کند. برای ارائه نظر و دریافت اطلاعات بیشتر، با ما در ارتباط باشید.
تالیف: گروه زنان «خشونت بس» و «بیدارزنی»
آدرس های تماس با گروه خشونت بس:
تارنما: www.basast.com
آدرس ایمیل: [email protected]
کانال تلگرام: @basast
صفحه فیس بوک: facebook.com/basast
آدرس های تماس با گروه بیدارزنی:
تارنما: www.bidarzani.com
آدرس ایمیل: [email protected]
کانال تلگرام: @bidarzani
صفحه فیس بوک: facebook.com/bidarzani
صفحه اینستاگرام: instagram.com/bidarzani