تا قانون خانواده برابر: خشونت خانوادگی نباید هرگز در مورد کسی اتفاق بیفتد؛ اما گاهی روی می‌دهد. شاید شما به زندگی توأم با سوءاستفاده و بدرفتاری عادت کرده باشید. شاید تنها یکبار آن را تجربه کرده باشید. شاید شما هم اکنون همکار یا هم‌خانه کسی هستید که مورد سوءاستفاده قرار گرفته است. هرجا که هستید، این متن می‌تواند شما را یاری دهد و نکاتی را یادآوری کند که می‌تواند امنیت شما را ارتقا دهد. این مجموعه با این هدف تهیه شده که دو نکته را همواره به‌خاطر داشته باشید:
۱- مورد سوءاستفاده واقع‌شدن هرگز خوب نیست.
۲- اگر خشونتی روی داد، شما تنها نیستید. همیشه راهی برای کمک‌گرفتن هست. اگر شما همکار، هم‌کلاسی، دوست، مشتری یا آشنایی دارید که می‌دانید تحت خشونت است، این مجموعه را حتماً در اختیارش قرار دهید.
تعریف
خشونت خانگی و سوءاستفاده عاطفی رفتارهایی هستند که در یک رابطه برای کنترل شخص مقابل اعمال می‌شوند. این روابط می‌تواند شامل دوستی، نامزدی، ازدواج، همکاری و… باشد. تحقیر افراد، دادن القاب نامناسب با دیگران، جلوگیری فرد از ملاقات با خانواده‌اش، منع افراد از یافتن یا ادامه شغل، تهدیدها و سوءاستفاده‌های جنسی، رساندن آسیب‌های فیزیکی یا تهدید به اعمال آنها و حرکاتی نظیر هل دادن و پرت کردن از مصادیق خشونت خانگی هستند. گرچه سوءاستفاده‌های عاطفی، روانی و مالی بعضا کیفر قانونی در پی ندارند؛ اما معمولا به خشونت‌های مجرمانه منتهی می‌شوند.
خشونت می‌تواند به اشکال گوناگون و در تمام زمان‌ها اتفاق بیفتد. مهم‌ترین گام برای جلوگیری از مورد خشونت واقع شدن خود یا اطرافیان، این است که نشانه‌های آغاز آن را شناسایی کنید. قربانیان خشونت می‌توانند از هر سن، نژاد، فرهنگ، مذهب، تحصیلات، شغل یا وضعیت تأهلی باشند. گرچه هر دو جنس مورد خشونت واقع می‌شوند، اما اکثر قربانیان زنان هستند. کودکانی که فضای خشونت خانگی رشد می‌کنند حتی اگر آسیب فیزیکی نبینند، دچار صدمات روانی و رفتاری بسیاری می‌شوند.
افسانه‌های رایج درباره خشونت و دلایل نادرستی آنها
– خشونت خانگی در مورد زنان فقیر یا اقلیت نژادی رخ می‌دهد: خشونت خانگی در تمامی خانواده‌ها و روابط ممکن از اتفاق بیفتد. افرادی از هر طبقه، فرهنگ، مذهب، گرایش جنسی، سن و جنس می‌توانند قربانیان بالقوه خشونت خانگی باشند.
– برخی افراد، لایق آسیب دیدن هستند: هیچ‌کس لایق آسیب‌دیدن نیست و تنها فرد مسئول در مورد سوءاستفاده و بدرفتاری، فرد اعمال‌کننده آن است. همچنین خشونت فیزیکی حتی بین اعضای یک خانواده و در محیط خصوصی، اشتباه و غیرقانونی است.
– همیشه الکل، مصرف مواد مخدر، استرس و بیماری‌های روانی عوامل خشونت خانگی هستند: اکثر اعمال‌کنندگان خشونت‌های خانگی اعتراف می‌کنند که خشونت‌های ایشان همواره با مصرف مواد یا الکل یا استرس هم‌زمان نبوده و بیشتر اوقات این کارها را بهانه‌ای برای توجیه روی‌دادن خشونت قرار می‌دهند. آمار نشان می‌دهد خشونت‌های خانگی به‌ندرت توسط بیماران روانی روی می‌دهد؛ اما همواره در زمره دلایل فرضی خشونت ذکر می‌شود.
– خشونت خانگی، مشکل شخصی زن و شوهر است: خشونت خانگی تمام افراد را درگیر می‌کند. از هر سه زن آمریکایی، یک زن مورد بدرفتاری فیزیکی یا سوءاستفاده جنسی همسر یا دوست‌پسر خود قرار گرفته است[1]. در ۱۹۹۶، ۳۰ درصد زنانی قربانی جنایت، توسط همسر یا دوست‌پسر خود کشته شده‌اند[2]. ۴۰ تا ۶۰ درصد مردانی که زنان را مورد خشونت قرار می‌دهند، رفتاری مشابه با کودکان دارند. [3]
– اگر وضعیت بد بود، زن زودتر از اینها خانه را ترک کرده بود: دلایل بسیاری برای عدم ترک خانه توسط زنان وجود دارد و عدم ترک خانه به این معنا نیست که اوضاع خوب است یا زن دلش می‌خواهد مورد خشونت واقع شود. شواهد نشان می‌دهد ترک منزل خطرات خود را دارد و مخاطره‌آمیزترین شرایط برای زن تحت خشونت، زمانی است که تلاش می‌کند منزل را ترک کند[4]. بااین‌حال بسیاری از قربانیان موفق به ترک خانه می‌شوند و در نهایت زندگی بدون خشونت را تجربه می‌کنند.
قربانیان چه کسانی هستند؟
ازآنجاکه خشونت می‌تواند در مورد همه روی دهد، افراد به فراخور وضعیت خود، دغدغه‌های گوناگونی در این زمینه دارند:
– اگر شما اقلیت نژادی هستید: باید از تعصبات رایج بترسید. ممکن است شما برای اینکه از خارج از حلقه نژادی خویش طلب کمک کردید، مورد بازخواست قرار بگیرید.
– اگر شما گرایش جنسی متفاوتی دارید: باید در مورد آگاه شدن مردم از این مسئله احتیاط کنید.
– اگر شما مرد قربانی سوءاستفاده هستید: ممکن است از آگاه شدن دیگران در مورد خشونتی که روی داده، شرمسار یا هراسان باشید.
– اگر شما مهاجر هستید: شاید از طردشدن بترسید.
– اگر مذهب شما کمک‌گرفتن در این زمینه را دشوار می‌سازد: ممکن از خیال کنید مجبور هستید بمانید تا خانواده از هم نپاشد.
– اگر شما دارای مشکلات ذهنی یا جسمی هستید: ممکن است شخصی که از شما نگهداری می‌کند، همان شخص سوءاستفاده‌کننده باشد و شما نتوانید از دیگران کمک دریافت کنید.
– اگر شما نوجوان هستید: شما می‌توانید قربانی خشونت یا در معرض آن باشید اگر با فردی قرار می‌گذارید که انحصارطلب یا حسود است، اجازه پایان‌گرفتن رابطه را نمی‌دهد، به شما صدمه می‌زند یا در مورد صدمه‌زدن به دیگران رجز می‌خواند، شما را ناراحت می‌کند، شما را وادار به برقراری رابطه جنسی می‌کند یا شما را از “نه” گفتن به شروع رابطه جنسی می‌ترساند، شما را وادار به مصرف مواد یا الکل می‌کند، تجربه روابط ناموفقی دارد که همیشه دیگران مقصر بوده‌اند. برای نوجوانان پایان‌دادن به خشونت‌هایی ازاین‌دست بسیار دشوار است؛ زیرا توانایی پنهان‌شدن در محیط مدرسه را ندارند. نوجوانان همجنس‌گرا دچار ترس شدیدی هستند از اینکه مجبور شوند گرایش جنسی خود را آشکار کنند. اگر شما فکر می‌کنید مورد خشونت واقع شده‌اید، به فکر کمک‌گرفتن باشید. اگر خانواده یا دوستان در مورد روابط شخصی شما هشدار می‌دهند، به آن فکر کنید. با دوستان، اعضای خانواده و هرکس که مورد اطمینان شماست، مشورت کنید.
– اگر شما یک کودک ساکن در محیط خشونت‌آمیز هستید: اکثر والدین فکر می‌کنند این قبیل کودکان چیزی در مورد خشونت نمی‌دانند درحالی‌که این کاملاً نادرست است. کودکان اکثر اوقات درک می‌کنند که چه اتفاقی رخ‌داده است. آنها احساس بی‌پناهی، ترس و ناراحتی می‌کنند. همچنین اغلب فکر می‌کنند که خشونت تقصیر آنها است. کودکان در خانه‌های ناآرام با داد کشیدن، کتک زدن و صداهای ناهنجار مواجهند و این بسیار خطرناک است. آنها برای خود و والدینشان نگران هستند و از اینکه توانایی اصلاح وضعیت را ندارند، احساس ناتوانی می‌کنند. گرچه آن ها در معرض آسیب دیدن توسط ابزار یا اشیا پرت شده هستند اما تنها دیدن و شنیدن خشونت نیز به آنها لطمه می زند. کودکان در این خانه ها توجه لازم را دریافت نمی کنند و غالبا مشکلات متعددی دارند مثلا نمی توانند به راحتی بخوابند، در مدرسه و در ارتباط گرفتن با دیگران مشکل دارند، اکثرا احساس ترس و ناراحتی و عذاب وجدان می‌کنند و این دشواری ها به خودی خود از بین نخواهند رفت و می توانند با کودک بزرگ شوند.
– اگر کسی دائما شما را تعقیب می‌کند: این نوع رفتار می‌تواند شما را بترساند یا ناراحت کند. مزاحم می‌تواند غریبه یا آشنا باشد. آنها معمولا با توجه کردن زیاد به افراد ایشان را معذب می‌کنند. این رفتار می‌تواند شامل تلفن های ناخواسته، هدیه و یا رفتن مدام به محل کار و زندگی قربانی باشد. مردم فکر می‌کنند این کار خطرناک نیست چون صدمه جانی در پی ندارد اما این موضوع جدی و خلاف قانون است و معمولا به صدمات جانی منتهی می‌شود. اگر دچار این نوع خشونت هستید: به پلیس اطلاع دهید، اطلاعات مزاحم را از قبیل طرز رفتار، نگاه، مدل و پلاک اتومبیل یادداشت کنید. پیامک ها، نامه ها یا هدایایش را حتما نگه دارید.
سوءاستفاده کنندگان چه کسانی هستند؟
این افراد به راحتی شناسایی نمی شوند و برای آنها یک تعریف کلی وجود ندارد. عموما آنها می توانند در ارتباط با خانواده خود، دوست داشتنی و مهربان به نظر برسند. آنها غالبا بدرفتاری را پشت درهای بسته و به نحوی اعمال می‌کنند که نیاز به پزشک نباشد.
سوءاستفاده یک رویداد تصادفی نیست و معمولا به این خاطر رخ نمی دهد که افراد مواد مخدر یا الکل مصرف کرده اند. بلکه عملی آگاهانه است که فرد در یک رابطه، برای کنترل طرف مقابل اعمال می‌کند. فرد بدرفتار آموخته است که با سوءاستفاده به چیزی که می خواهد برسد. این سوءاستفاده می‌تواند جسمی، روحی، جنسی و روانشناختی باشد. اینگونه افراد معمولا عزت نفس پایینی دارند. مسئولیت کارهای خود را نمی پذیرند و حتی ممکن است قربانی را مقصر جلوه دهند. در اکثر موارد، مردان از قربانیان زن سوءاستفاده می‌کنند. گرچه برعکس این قضیه هم ممکن است.
سوءاستفاده یا بدرفتاری چیست؟
بسیاری افراد تحت خشونت، خود را قربانی نمی‌دانند. افراد همیشه خشونت خانگی را مساوی خشونت فیزیکی و اعمالی از قبیل کتک زدن می دانند. با این حال، خشونت خانگی اشکال دیگری را شامل می‌شود که از آن جمله سوءاستفاده جنسی، عاطفی و روانشناختی است. خشونت خانگی به این معنا است که فردی در یک رابطه الگو های کنترلی را اعمال کند. این می‌تواند در مورد تمام افراد اتفاق بیفتد.
اگر دوست شما یکی از راه های زیر را برای کنترل شما استفاده می‌کند، شما تحت خشونت و سوءاستفاده هستید:
– هل دادن، کتک‌زدن، خفه کردن، سیلی زدن، لگد زدن یا گاز گرفتن
– تهدید کردن شما، کودکتان، اعضای خانواده یا حیوان خانگی شما
– گرفتن درآمد شما
– ناراحت کردن یا غمگین کردن شما
– وادار کردن شما به رابطه جنسی یا رفتار جنسی که مورد علاقه شما نیست.
– منع کردن شما از ملاقات دوستان، خانواده خود یا انتخاب شغل
چرخه خشونت
روی دادن هرگونه سوءاستفاده اعم از فیزیکی، جنسی، عاطفی
ساختمان کشمکش
– شروع عصبانیت سوءاستفاده‌کننده
– امکان شروع خشونت
– شکست در ارتباط
– احساس نیاز قربانی به آرام کردن سوءاستفاده‌کننده
– افزایش کشمکش
– تجربه استرس فراوان برای قربانی
آشتی
– امکان عذرخواهی سوءاستفاده‌کننده
– قول دادن برای عدم تکرار دوباره اینگونه رفتارها
– امکان انکار وقوع خشونت توسط سوءاستفاده‌کننده یا کوچک‌نمایی آن
آرامش
– رفتار به نحوی که گویی خشونتی روی نداده
– عمل به وعده‌های داده شده در مرحله آشتی
– امید قربانی به روی‌ندادن مجدد خشونت
– گرفتن هدیه برای قربانی
این چرخه ممکن صدها بار در یک رابطه ناسالم رخ دهد. هر مرحله مدت زمان متفاوتی دارد. مدت زمان تکمیل این چرخه می‌تواند از یک ساعت تا یک سال جریان داشته باشد. ضروری است به خاطر داشته باشیم تمام خشونت‌های خانگی همیشه این روند را طی نمی‌کنند. در صورت تکرار مکرر خشونت، مرحله آشتی و آرامش به تدریج حذف می‌شود.
چه کنم که در امان باشم؟
– از خانواده و دوستان کمک بگیرید: به خانواده، دوستان یا همکاران حمایت‌گر خود بگویید چه اتفاقی افتاده است.
– یک مکان امن پیدا کنید: این عادلانه نیست که شما خانه را به خاطر مزاحمت‌های دیگری ترک کنید؛ اما گاهی این تنها راه برای حفظ امنیت شماست.
– به دنبال درمان باشید: اگر آسیب جسمی دیده‌اید، به بیمارستان یا پزشک مراجعه کنید. مدارک پزشکی می‌تواند برای دادگاه شما مهم باشد. پروسه درمان را کامل کنید. گاهی شما حتی نمی‌فهمید که صدمه دیده‌اید؛ درحالی‌که یک جراحت کوچک، می‌تواند بسیار مهم باشد. اگر باردار هستید و به شکمتان ضربه خورده، حتما دکتر را در جریان قرار دهید. خشونت‌های خانگی می‌توانند به جراحت‌های جدی در ناحیه سر منجر شوند. اگر احساس سرگیجه، تاری دید، سر درد طولانی و فراموشی می‌کنید، به‌سرعت به پزشک مراجعه کنید.
برنامه امنیت شخصی
امنیت شما مهم‌ترین مسئله است. موارد زیر در مورد امنیت شماست:
اگر در یک رابطه خشونت‌آمیز هستید…
– شماره تلفن های ضروری را برای خود و فرزندتان به همراه داشته باشید.
– دوستان یا همسایگان خود را در جریان خشونت قرار دهید تا در صورت شنیدن صدای درگیری، با پلیس تماس بگیرند. این مورد را به فرزندان خود نیز بیاموزید. یک کلمه رمز را برای واژه «کمک» تعیین و موقع لزوم از آن استفاده کنید.
– تمرین کنید چگونه با امنیت از خانه خارج شوید.
– مکان‌های امنی در خانه هستند که ابزار خطرناک در آنها وجود ندارد. در صورت بروز درگیری، بحث را به این مکان‌ها بکشانید.
– به خارج کردن ابزار خطرناک از خانه فکر کنید.
– حتی اگر قصد ترک منزل را ندارید، فکر کنید کجا و چگونه می‌توانید بروید. به راه‌های خروج از منزل فکر کنید مثل بیرون بردن زباله، بیرون بردن حیوانات خانگی یا رفتن خرید. یک ساک از وسایلی که روزانه استفاده می‌کنید، تهیه کرده و آن را در محلی قرار دهید که دسترسی به آن آسان باشد.
اگر به ترک رابطه خشونت‌آمیز فکر می‌کنید…
– محل‌هایی را که در صورت ترک خانه می‌توانید به آنها مراجعه کنید، به خاطر بسپارید.
– به افرادی فکر کنید که می‌توانند به شما کمک کنند، ساک را برایتان نگه دارند، یا به شما پول قرض دهند.
– به راه امنی برای بردن کودکان خود بیندیشید. گاهی همراه شدن با آنها زندگی همه را به خطر می اندازد. شما باید اول از خود حفاظت کنید تا بتوانید از کودکان مراقبت کنید.
– وسایلی را که باید همراه داشته باشید: کودکان، پول، کلید اتومبیل و خانه و محل کار، لباس اضافه، دارو، اسناد ضروری، شناسنامه و کارت ملی، مدارک تحصیلی، کارت‌های اعتباری، گواهینامه، پاسپورت، کارت اتومبیل، مجوز کار، مدارک بیمه، دفترچه آدرس، عکس و هر وسیله مهم و خاطره انگیز، جواهر و وسایل مهم برای کودکان (اسباب بازی، پتو و…)
اگر رابطه خشونت‌آمیز را ترک کرده‌اید…
– قفل‌های خانه را عوض کنید. به فکر یک سیستم امنیتی مناسب برای منزل باشید.
– به دوستان و همسایگان خود بگویید که رابطه را تمام کرده‌اید و از آنها بخواهید اگر پارتنر بدرفتار شما را نزدیک خانه یا کودکانتان دیدند، با پلیس تماس بگیرند.
– به کسانی‌که از فرزندانتان نگهداری می‌کنند یادآوری کنید که چه افرادی مجاز هستند بچه ها را با خود ببرند.
– همکاران و رئیس خود در محل کار را در جریان بگذارید.
– در صورت لزوم برقراری رابطه با پارتنر بدرفتار خود، شرایط امنی فراهم کنید.
– با دوستان خود از استرس‌هایتان صحبت کنید.
هشدار: افراد بدرفتار همواره در تلاش هستند زندگی قربانی خود را کنترل کنند و زمانی‌که احساس کنند کنترل را از دست داده‌اند، شرایط بدتر خواهد شد. در زمان ترک رابطه و پس از آن از خود خیلی مراقبت کنید.
پرسش‌های رایج در مورد ترک خانه
می‌توانم بچه ها را با خود بیاورم؟
– بله. اگر می‌توانید این کار با حفظ امنیت حتما انجام دهید چون بعدا به مشکل برمی‌خورید.
– پارتنر شما می‌تواند به تهدید، آدم‌ربایی یا صدمه‌زدن به کودکان برای بازگرداندن شما اقدام کند.
کجا بروم؟
– پیش خانواده یا اقوام بمانید.
– اگر زن هستید، پیش یک مرد اقامت نکنید مگر از اقوام شما باشد. این موضوع می‌تواند سبب درگیری بیشتر با پارتنرتان شود.
– به خانه‌های امن بروید یا از پلیس و مشاور کمک بگیرید.
زندگی و امنیت شما، مهم‌ترین چیز است. تلاش برای آوردن فرزندان نیز اهمیت فراوان دارد. بقیه امور در درجه دوم قرار دارند.[5]
منبع: domesticviolence.org
پانوشت:
[1] Commonwealth Fund, Health Concerns Across a Woman’s Lifespan: the Commonwealth Fund ۱۹۹۸ Survey of Women’s Health, ۱۹۹۹.
[2] Federal Bureau of Investigation, ۱۹۹۷
[3] American Psychological Association, Violence and the Family, ۱۹۹۶
[4] United States Department of Justice, National Crime Victim Survey, ۱۹۹۵
[5] توصیه هایی که در این متن قرار گرفته اند در برخی موارد در ایران کاربردی ندارد مثلا در ایران خانه امن به آن معنا وجود ندارد. در ایران می توان به توصیه‌های مندرج در «دفترچه خانه باید امن باشد» توجه کرد:
اگر شما در خانه مورد خشونت قرار می گیرید و برای جلوگیری و رفع آن، همه راه های ممکن و معمول را پیموده اید ولی باز هم مورد ضرب و شتم قرار می گیرید ناگزیر هستید این شماره تلفن ها را به خاطر بسپارید و به فرزندان خود نیز نحوه استفاده از آن را آموزش دهید. این خطوط ۲۴ ساعت شبانه روز در دسترس است.
شماره تلفن: ۱۱۰ فوریتهای پلیسی (پلیس ۱۱۰)
شماره تلفن: ۱۱۵ اورژانس بیمارستانی
شماره تلفن: ۱۲۹ خدمات قوه قضاییه (مشاوره حقوقی)
شماره تلفن: ۱۲۳ اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی
خط تلفن ۱۲۳ اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی، طبق قانون موظف است به همه افرادی که نیازمند حمایت های فوری هستند به خصوص کودکان و زنانی که در خانه مورد آزار و اذیت قرار می گیرند خدمات رسانی کند.
اورژانس اجتماعی شامل مراکز مداخله در بحران است که ماموریت آن رسیدگی به معضلات و آسیب های فردی، خانوادگی و اجتماعی است.
مراکز مداخله در بحران سازمان بهزیستی طبق قانون موظفند دختران و زنان در معرض آسیب و یا آسیب دیده را نگهداری کنند و یا تحت حمایت های خود که شامل ارائه خدمات مددکاری، روان شناسی، تامین حداقل نیازهای اقتصادی فرد آسیب دیده، ایجاد اشتغال، تشکیل خانواده و…. قرار دهند.
«طرح اسکان موقت بهزیستی»، این سازمان را موظف می کند تا کلیه زنان و دختران بی سرپناه که در معرض خشونت بوده و یا خشونت دیده اند، در محلی مناسب و امن، اسکان دهد.
اگر شما در معرض خشونت خانوادگی قرار دارید و علی رغم تلاش های خود موفق به حل مشکلات نشده اید یا زنی را می شناسید که نمی تواند از موقعیت خطرناک در زندگی خود رها شود با خط ۱۲۳ تماس بگیرید و یا با توجه به محل سکونت خود به یکی از مراکز مداخله در بحران (سازمان بهزیستی) رجوع کنید.
آدرس مراکز مداخله در بحران تهران
آدرس های زیر، مراکز مداخله در بحران تهران است. اگر شما در شهری دیگر زندگی می کنید، برای یافتن مراکز مداخله در بحران شهر خود، می-توانید به مرکز بهزیستی همان شهر مراجعه کنید.
– مرکز مداخله در بحران شهید نواب صفوی: میدان شهید محلاتی، ابتدای بزرگراه آهنگ، جنب درمانگاه غیاثی. تلفن: ۳۳۷۱۷۶۷۵، ۳۳۷۰۰۰۸۸، ۳۳۷۰۴۰۰۴
– مرکز مداخله در بحران شهید ذوالفقاری: سه راه آذری، ابتدای جاده ساوه، تولید دارو، خیابان تختی، میدان معلم. تلفن: ۶۶۶۲۸۴۰۴، ۶۶۶۳۳۴۰۸، ۶۶۶۹۲۸۰۰
– مرکز مداخله در بحران هاجر: میدان قدس، خیابان دربند، خیابان شهید احمد زمانی، کوچه نشاط. تلفن: ۲۲۷۰۱۲۶۶، ۲۲۷۰۹۲۸۰، ۲۲۷۱۳۷۸۷
– مرکز مداخله در بحران دولت آباد: دولت آباد، نرسیده به فلکه سوم، کوچه بهمن، جنب مدرسه شهید مطهری. تلفن: ۳۳۷۴۰۷۳۵، ۳۳۷۴۱۶۹۷
– مرکز مداخله در بحران شهید ارشاد: کرج، چهارصد دستگاه، روبروی هنرستان شهید صدوقی. تلفن: ۲۷۰۹۲۷۳، ۲۷۰۹۴۳۳
– مرکز مداخله در بحران اسلام شهر: اسلام شهر، چهاردانگه، میدان گلشهر، ساختمان المهدی. تلفن: ۵۲۷۶۰۱۱، ۵۷۲۷۷۶۰۰، ۵۷۲۷۶۰۱
– مرکز مداخله در بحران رباط¬کریم: رباط¬کریم، بلوار امام‌خمینی، کوچه چمران ۳. تلفن: ۴۴۴۳۰۴۰، ۴۲۲۳۰۳۰
– صدای یارا: صدای یارا برای کودکان زیر ۱۸ سال در معرض خشونت و خشونت دیده، از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعد از ظهر، مشاوره تلفنی ارائه می دهد. تلفن: ۸۸۵۰۱۴۱۴، ۸۸۵۰۱۴۱۵، ۸۸۵۳۱۱۱۳، ۸۸۵۳۱۱۰۹