تا قانون خانواده برابر:
مقدمه
· بهبود وضعیت سلامت نوجوانان از مهم ترین اولویت های بهداشت عمومی در تمامی کشورها است. توجه به بهداشت جنسی نوجوانان می تواند بر روند توسعه در کشورهای درحال توسعه به خصوص در حوزه بهبود وضعیت زندگی زنان و کاهش فقر در میان خانواده ها اثر قابل توجهی داشته باشد .
· در اکثر کشورهای در حال توسعه، ازدواج و بارداری در سنین پائین در میان زنان به خصوص زنان طبقه فقیر امری متداول است[۱]. فقر و سطح سواد پائین دو عاملی است که با ازدواج زنان در سنین کم رابطه مستقیم دارد.
· در کشورهای درحال توسعه دختران نوجوان چه آنها که مجردند و چه آنها که مجبور به ازدواج شده اند غالباً به دلیل نداشتن درآمد شخصی از لحاظ اقتصادی در سطح پایین تری نسبت به مردان قرار دارند. آنها غالباً با اینکه مجبور به انجام کارهای خانه هستند اما در مقابل انجام این کارها مزدی دریافت نمی کنند.
· عدم آگاهی در خصوص راه های پیشگیری از بارداری، چگونگی دسترسی به خدمات بهداشتی، داشتن روابط جنسی پرخطر[۲] و عدم استقلال و قدرت تصمیم گیری در ارتباط با بارداری و پیشگیری[۳] از آن از جمله معضلاتی است که دختران نوجوان در کشورهای درحال توسعه غالباً با آن مواجه هستند.
· از سوی دیگر، در بسیاری از کشورهای درحال توسعه به دلیل نگاه سنتی در این جوامع، داشتن روابط جنسی پیش از ازدواج برای دختران امری ناپسند و غیرقابل پذیرش است. [۴] [5]
محل زندگی دختران نوجوان
· به طور تخمینی ۲۶۰ میلیون زن و ۲۸۰ میلیون مرد در سنین ۱۹-۱۵ سال در کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند. [۶]
· 70 درصد این دختران نوجوان در کشورهای جنوب صحرای افریقا (۴۵ میلیون)، جنوب مرکزی و جنوب شرق آسیا (۱۱۳ میلیون)، آمریکای لاتین و کارائیب (۴۵ میلیون) زندگی می کنند. این مقاله با تمرکز بر این مناطق نوشته شده است.
· دختران نوجوان یک پنجم زنان در سنین باروری (۴۹-۱۵) در این مناطق را تشکیل می دهند. ۲۳ درصد ساکن کشورهای جنوب صحرای آفریقا، ۱۹ درصد جنوب مرکزی و جنوب شرق آسیا و ۱۷ درصد آمریکای لاتین و کارائیب هستند.
· بسیاری از زنان در سنین ۱۹-۱۵ سال (حدود ۸۳ درصد) ساکن کشورهای جنوب صحرای آفریقا دارای درآمد پائین، ۷۱ درصد از زنان ساکن کشورهای جنوب مرکزی و جنوب شرقی آسیا دارای درآمد پائین و متوسط و حدود ۷۰ درصد زنان ساکن کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب دارای درآمد متوسط رو به بالا هستند.
· الگوی ازدواج، استفاده از راه های جلوگیری از بارداری و میزان بارداری های ناخواسته میان نوجوانان به محل زندگی، فقر و سطح اقتصادی آنها مرتبط است.
ازدواج و رابطه جنسی
· 29 درصد دختران نوجوان در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، ۲۲ درصد در کشورهای جنوب مرکزی و جنوب شرقی آسیا و ۱۵ درصد در کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب ازدواج کرده اند.
· تعداد دختران نوجوانی که در سنین پائین در مناطق و کشورهای فقیر مجبور به ازدواج می شوند بسیار بیشتر از سایر مناطق است. طبق آمار به دست آمده تعداد دختران نوجوان متاهل بین سنین ۱۹- ۱۵ سال در مناطق کم درآمد ۳۹ درصد، در کشورهای با درآمد متوسط ۲۷ درصد و در کشورهایی با درآمد متوسط رو به بالا ۱۳ درصد گزارش شده است.
· از هر ده دختر نوجوان در کشورهای جنوب صحرای آسیا سه دختر و در کشورهای آمریکای جنوبی چهار دختر رابطه جنسی را تجربه نکرده اند.[۷] (تعداد این دختران در کشورهای آسیایی بسیار بیشتر است.)
زاد و ولد دختران نوجوان
· در سال ۲۰۰۸، چهارده میلیون و سیصد هزار زاد و ولد توسط دختران نوجوان در کشورهای درحال توسعه گزارش شده است.
· 91 درصد از این زاد و ولدها در مناطق زیر اتفاق افتاده است: 5 میلیون در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، ۶ میلیون در کشورهای جنوب مرکزی و جنوب شرقی آسیا و ۲ میلیون در کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب.
· هر ساله به طور متوسط ۱۶ درصد از زاد و ولدها در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، ۱۲ درصد در کشورهای جنوب مرکزی و جنوب شرقی آسیا و ۱۸ درصد در کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب به دختران نوجوان تعلق دارد.
· در تمامی مناطق یاد شده نرخ زاد و ولد نسبت به ۳۰ سال گذشته کاهش پیدا کرده است اما این روند کاهشی در مناطق مختلف بسته به شرایط متفاوت است. بیشترین روند کاهشی مربوط به کشورهای جنوب مرکزی آسیا بوده است. بدین ترتیب که تعداد زاد و ولد توسط زنان بین سن ۱۹-۱۵ سال از ۹۰ در ۱۰۰۰ در سال ۱۹۷۵ به ۷۳ در ۱۰۰۰ در سال ۲۰۰۵ رسیده است. در سایر مناطق روند کاهشی بدین صورت بوده است: ۱۳۳ به ۱۲۸ در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، ۸۶ به ۸۰ در کشورهای امریکای لاتین و کارائیب و ۴۳ به ۳۹ جن%NC/BB/D8� شرق آسیا[۸].
شکل شماره ۱
تمایل به بارداری و استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری
تمایل و عدم تمایل به بارداری
· تمایل به بارداری در میان دختران نوجوان در دو سال اول ازدواج در مناطق مختلف متفاوت است. این تمایل در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، بیشتر از کشورهای مرکزی جنوب شرق آسیا و آمریکای لاتین است. ( ۶۷، ۵۴و ۲۰ درصد مطابق با شکل ۱)
· زنان نوجوان باقیمانده تمایل به بارداری در دو سال اول زندگی خود ندارند. ۳۳ درصد در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، ۴۶درصد کشورهای جنوب مرکزی و جنوب شرق آسیا و ۸۰ درصد آمریک%:.-۷–DB� لاتین و کارائیب.
· معمولا زنانی که در مناطق فقیر و کم درآمد زندگی می کنند شانس کمتری نسبت به زنانی که در مناطق با درآمد بالا زندگی می کنند برای پیشگیری از بارداری دارند (۴۰ تا ۷۴ درصد). زنان فقیر شانس کمتری برای پیشگیری از بارداری دارند.
· 50درصد دختران نوجوان در کشورهای جنوب صحرای آفریقا و ۱۱ درصد در کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب دارای رابطه جنسی هستند و از راه های پیشگیری از بارداری استفاده می کنند. در حقیقت، نیمی از زنانی که در این مناطق دارای رابطه جنسی هستند و تمایل به جلوگیری از بارداری دارند زنان مجرد هستند.
دسترسی به وسایل پیشگیری از بارداری
شکل شماره ۲: دسترسی به وسایل پیشگیری از بارداری
توضیح: سه ستون سمت راست مربوط به بارداری های ناخواسته و سه ستون سمت چپ مربوط به زوج هایی است که تمایل به بچه دار شدن ندارند.
پیشگیری از بارداری
· 54 درصد زنان در آمریکای لاتین و کارائیب از روش های مدرن جهت جلوگیری از بارداری استفاده می کنند*. این مقدار برای کشورهای جنوب صحرای آفریقا ۲۱ درصد و برای کشورهای جنوب مرکزی و جنوب شرقی آسیا ۳۲ درصد است.
· 67 درصد زنان در کشورهای جنوب صحرای آفریقا که نمی خواهند در دو ساله اول زندگی زناشویی بچه دار شوند از هیچ گونه روش برای جلوگیری از بارداری استفاده نمی کنند و ۱۲ درصد از روش های سنتی استفاده می کنند. این آمار برای کشورهای جنوب مرکزی و جنوب شرقی آسیا ۵۴ درصد (۱۴ درصد از روش های سنتی استفاده می کنند) و برای کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب ۳۶ درصد ( ۱۰ درصد روش های سنتی استفاده می کنند) است.
· به طور متوسط، یک سوم زنان با درآمد پائین می توانند برای جلوگیری از بارداری از روش های مدرن استفاده نمایند. این مقدار برای زنان با درآمد متوسط و متوسط رو به بالا در همان منطقه ۵۸ درصد است.
· تعداد زنان مجردی که برای پیشگیری از بارداری از روش های مدرن استفاده می کنند در کشورهای جنوب صحرای آفریقا ۴۱ درصد و در کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب ۵۰ درصد است. تعداد زنانی که از روش های سنتی برای جلوگیری از بارداری استفاده می کنند به ترتیب ۱۷ و ۸ درصد و زنانی که از هیچ روشی برای پیشگیری از بارداری استفاده نمی کنند ۴۲ و ۴۳ درصد است.
· اکثر افرادی که در کشورهای جنوب مرکزی و جنوب شرقی آسیا و کشورهای جنوب صحرای آفریقا دارای رابطه جنسی هستند، دسترسی مناسب به روش های مدرن جهت پیشگیری از بارداری ندارند (حدود ۶۸ درصد). این نسبت برای کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب کمتر است (۴۸ درصد شکل ۲).
· در کشورهای جنوب مرکزی، جنوب شرقی و آمریکای لاتین و کارائیب زنانی ک-:/-.- نمی خواهند بیش از دو بچه داشته باشند در رده سنی ۴۹- ۲۰ سال دسترسی مناسب به روش های پیشگیری از بارداری ندارند. (۶۸ و ۳۱، ۴۸ و ۲۲ درصد). در کشورهای جنوب صحرای آسیا، درصد زنانی که دسترسی به روش های پیشگیری از بارداری ندارند بسیار بیشتر است. این میزان در بین دختران نوجوان در مقایسه با زنان مسن تر افزایش می یابد (۶۸ به ۶۰ درصد).
· عدم آگاهی همچنان بزرگترین آفت برای دختران نوجوان است: طبق مطالعات صورت گرفته در کشورهای جنوب صحرای آفریقا بیش از 60 درصد زنان و مردان به راه های متداول و سنتی پیشگیری از بارداری اعتقاد دارند و یا به طور کلی اطلاعات درستی در رابطه با روش های پیشگیری از بارداری و ایدز ندارند. یک سوم این افراد از منابع دسترسی به روش های پیشگیری از بارداری آگاهی ندارند[۹].
بارداری های ناخواسته و سقط جنین
· هر ساله به طور متوسط حدود ۲٫۷ میلیون بارداری ناخواسته در میان زنان ساکن کشورهای جنوب مرکزی و جنوب شرقی آسیا، ۲٫۲ میلیون کشورهای جنوب صحرای آفریقا، ۱٫۲ میلیون کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب اتفاق می افتد.
· اکثر بارداری های ناخواسته در میان زنان ساکن کشورهای جنوب مرکزی و جنوب شرقی آسیا در بین زنان مجرد مشاهده می شود. این تعداد در کشورهای جنوب صحرای آسیا ۵۴ درصد و در کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب ۵۱ درصد است.
· اکثر بارداری های ناخواسته در میان زنانی رخ می دهد که یا از هیچ روشی برای جلوگیری از بارداری استفاده نمی کنند و یا از روش های سنتی برای جلوگیری از بارداری استفاده می کنند: ۹۲ درصد زنان کشورهای جنوب صحرای آفریقا، ۹۳ درصد کشورهای جنوب مرکزی و جنوب شرقی آسیا و ۸۳ درصد کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب.
· بر طبق آمار ۲٫۵ میلیون از ۱۹ میلیون سقط جنین های غیر ایمن سالانه در کشورهای درحال توسعه اتفاق می افتد[۱۰].
· بر طبق آمار ۱۴ درصد از سقط جنین های غیرایمن در کشورهای در حال توسعه مشاهده می شوند که ۲۵ درصد از آنها در کشورهای جنوب صحرای آفریقا اتفاق می افتد[۱۱].
· تعداد سقط جنین های قانونی و ایمن در کشورهای درحال توسعه مشخص نیست. سقط جنین در تعداد محدودی از کشورهای درحال توسعه و غالباً در کشورهای جنوب مرکزی و جنوب شرقی آسیا قانونی است[۱۲].
دسترسی به روش ها و وسایل پیشگیری از بارداری
· در زمانی که زوج ها تمایل به بچه دار شدن ندارند استفاده از راه های مدرن پیشگیری از بارداری احتمال خطا و بارداری ناخواسته را نسبت به استفاده از روش های سنتی کاهش می دهد.
· استفاده از روش های مدرن پیشگیری از بارداری سالانه از ۳٫۹ میلیون بارداری ناخواسته جلوگیری می کند. ۰٫۹ میلیون در کشورهای صحرای جنوب آفریقا، ۱٫۱ میلیون در کشورهای جنوب مرکزی و جنوب شرقی آسیا و ۱٫۱ میلیون در کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب.
· به طور متوسط سالانه زنان بین سنین ۱۹-۱۵ سال برای استفاده از وسایل و راه های مدرن پیشگیری از بارداری (زنان متأهل و مجرد) در کشورهای جنوب صحرای آفریقا ۳۰ میلیون دلار، کشورهای جنوب مرکزی و جنوب شرقی آسیا ۴۰ میلیون و کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب ۴۱ میلیون دلار هزینه می کنند.
· هزینه ارائه وسایل و راه های مدرن پیشگیری از بارداری به طور کامل -باتوجه به زیرساخت های بهداشتی ناکارآمد و روش های متداولی که امروزه برای پیشگیری از بارداری- به کار برده می شود در کشورهای جنوب صحرای آفریقا ۲۹۶ میلیون دلار، جنوب مرکزی و جن%:/-..-D8� شرقی آسیا ۱۳۲ میلیون و آمریکای لاتین و کارائیب ۸۲ میلیون است. (جدول شماره ۱)
· در مقابل به علت استفاده از روش های سنتی پیشگیری از بارداری سالانه ۷٫۴ میلیون بارداری ناخواسته اتفاق می افتد: ۲٫۵ میلیون در جنوب صحرای آفریقا، ۳ میلیون در جنوب مرکزی و جنوب شرقی، ۱٫۹ میلیون در آمریکا و کارائیب.
· کمک های بین المللی در کنار بودجه دولتی می تواند به شدت موجب کاهش هزینه استفاده از وسایل و روش های پیشگیری از بارداری گردد.
· هزینه استفاده از روش های پیشگیری از بارداری در کشورهای فقیر و کم درآمد به دلیل زیر ساخت های ناکارمد بهداشتی و ارائه خدمات بهداشتی به شدت افزایش می یابد (۲۷۱ میلیون دلار). این هزینه برای کشورهای با درآمد متوسط و رو به بالا ۱۰۴ میلیون دلار است.
· پیشگیری از بارداری می تواند به میزان قابل توجهی از به دنیا آمدن نوزادان مرده و یا مرگ و میر مادران جلوگیری نماید.
· 16 درصد از مرگ و میر در هنگام زایمان و مرگ و میر نوزادان در بین زنان سن ۲۹-۱۵ در کشورهای درحال توسعه رخ می دهد.
· کاهش تعداد بارداری های ناخواسته می تواند منجر به افزایش شانس تحصیل و اشتغال در میان زنان گردد. و به دنبال آن با افزایش درآمد خانواده ها منجر به کاهش فقر و افزایش رشد اقتصادی در سطح جامعه گردد.
مفاهیم
· زنان جوان در کشورهای در حال توسعه برای بهره مندی از آموزش و اشتغال و ارتقاء آمادگی برای فرزندآوری قبل از ازدواج و زاد و ولد نیازمند دسترسی و آموزش درخصوص راه های پیشگیری از بارداری و بهره مندی از خدمات بهداشتی مرتبط که موجب بهبود وضعیت سلامت و اجتناب از بارداری های ناخواسته می گردد، هستند.
· آموزش درخصوص راه های پیشگیری از بارداری در میان متاهلین و افراد غیر متاهلی که دارای روابط جنسی هستند موجب کاهش بارداری های ناخواسته، سقط جنین های غیرایمن، مرگ و میر در هنگام زایمان و بیماری های مرتبط با بارداری می گردد.
· ارائه آگاهی و آموزش به جوانان، نیازمند بهره گیری از راه های مختلف نظیر آموزش به خانواده ها، آموزش از طریق مدارس و دسترسی و آموزش به جوانانی که به مدرسه نمی روند است.
[۱] – Lloyd CB, ed., Growing Up Global: The Changing Transitions to Adulthood in Developing Countries, Washington, DC: National, Academies Press, 2005
[۲] – Jejeebhoy SJ, Shah I and Thapa S, Sex Without Consent: Young People in Developing Countries,New York: Zed Books, 2005
[۳] United Nations Population Fund (UNFPA), State of World Population 2003—Making 1 Billion Count: Investing In Adolescents’ Health And Rights, New York: UNFPA, 2003
[۴] Biddlecom AE et al., Protecting The Next Generation: Learning from Adolescents to Prevent HIV and Unintended Pregnancy, New York: Guttmacher Institute, 2007
[۵] Blum RW and Mmari KN, Risk and Protective Factors Affecting Adolescent Reproductive Health in Developing Countries, Geneva: World Health Organization, 2006
[۶] – Population Division, United Nations, World population prospects: the 2008 revision, 2009, <http://esa.un.org/unpp>,
accessed Jan. 27, 2010.
[۷] – Lloyd CB, ed., Growing Up Global: The Changing Transitions to Adulthood in Developing Countries, Washington, DC: National, Academies Press, 2005
[۸] – Population Division, United Nations, World population prospects: the 2008 revision, 2009, <http://esa.un.org/unpp>-(9-)9/p>
Accessed Jan. 27, 2010.
[۹] – Biddlecom AE et al., Protecting The Next Generation: Learning from Adolescents to Prevent HIV and Unintended Pregnancy, New York: Guttmacher Institute, 2007
[۱۰] Lule E et al., Adolescent health programs, in: Jamison DT et al., eds., Disease Control Priorities in Developing Countries, New York: Oxford University Press; and Washington, DC: World Bank, 2006, pp. 1109–۱۱۲۵٫
[۱۱] Singh S et al, Abortion Worldwide: A Decade of Uneven Progress, New York: Guttmacher Institute, 2009
[۱۲]Shah I and Ahman E, Age patterns of unsafe abortion in developing country regions, Reproductive Health Matters, 2004, 12(24 suppl.):9–۱۷٫