بیدارزنی: سال ۱۳۹۸ برای زنان کنشگر ایرانی در عرصه‌های گوناگون اجتماعی، سیاسی، حقوق بشری و … سالی سخت و جانکاه بوده است. فعالان زن ایرانی با انواع متعددی از اتهام، بازجویی، بازداشت، شکنجه و تهدید برای گرفتن اعتراف و حکم‌های ناعادلانه و نامتناسب دست به گریبان بودهاند. به همین مناسبت هیئت تحریریه‌ی تارنمای بیدارزنی بر آن شده که در آستانه‌ی ۸ مارس، روز جهانی زن، پرونده‌ای را با موضوع بررسی وضعیت زنان زندانی در ایران و برخی کشورهای دیگر منتشر کند. در همین راستا در ادامه، مطلبی از این پرونده را می‌خوانید.
گزارشی از زنان زندانی در زندان‌های ایران
در دو سال اخیر شمار زنان زندانی سیاسی افزایش چشمگیری داشته است. زنانی که دوران محکومیت و بازداشت موقت خود را می‌گذرانند و تعدادی نیز با پرونده‌های باز و با قرار وثیقه بیرون از زندان هستند و برخی با محکومیت قطعی در انتظار اجرای حکم هستند.
زنان زندانی فعالین کارگری، دانشجویی، بهایی، متهمان جاسوسی، هواداری از سازمان مجاهدین، فعالین محیط زیست، روزنامه‌نگاران، معترضان علیه حجاب اجباری و زنان عرب، کرد، ترک، همسران مردان متهم داعشی را شامل می‌شود.
در سال نودوهشت در پی اعتراضات آبان و دی‌ماه سازمان‌های حقوق بشری تعداد بازداشتی‌ها را بیش از هفت هزار نفر عنوان کردند اما متأسفانه از اسامی و محل نگهداری آنها اطلاع دقیقی در دست نیست. فقط در روزهای اخیر برخی احکام زنان زندانی رسانه‌ای شده است.
این گزارش زنان زندانی سیاسی با توجه به آمار و اطلاعاتی تهیه شده که در دسترس بودهاند. متأسفانه از زندان‌های شهرهای دیگر کمتر اطلاعاتی در دسترس است.
فعالان سیاسی و فعالان حقوق بشر که از طریق فعالیت‌های سیاسی و فعالیت در فضای مجازی به زندان محکوم شده‌اند
۱- زینب جلالیان فعال سیاسی کرد به اتهام محاربه از طریق عضویت در گروه پژاک با محکومیت حبس ابد از سال ٩٠ در زندان خوی زندانی است. امسال سیزدهمین سالی است که زینب جلالیان در زندان از حق مرخصی و درمان محروم است.
۲- نرگس محمدی فعال حقوق بشر و نایب‌رئیس کانون مدافعان حقوق بشر به اتهام تبلیغ علیه نظام و اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور از طریق عضویت در کانون مدافعان حقوق بشر به ١۶ سال زندان محکوم شده است. دی‌ماه نرگس محمدی را با خشونت به زندان زنجان منتقل کردند. در اسفندماه سال ۹۸ پرونده جدیدی در زندان برای نرگس محمدی تشکیل شد. فرزندان نرگس محمدی در خارج از کشور زندگی می‌کنند و او شش ماه است که از حق تماس با فرزندانش محروم شده است.
۳- نسرین ستوده وکیل و فعال حقوق بشر با موارد اتهامی اجتماع و تبانی به‌قصد برهم زدن امنیت کشور، عضویت در کمپین لگام، فعالیت تبلیغی علیه نظام، تشویق به فساد و فحشا، نشر اکاذیب به‌قصد تشویش علیه اذهان عمومی و اخلال در نظم و آسایش عمومی محاکمه شده است که بر این اساس به سی‌وسه سال و شش ماه زندان و ۱۴۸ ضربه شده محکوم شده است که دوازده سال آن قابل اجراست. نسرین ستوده در زندان اوین زندانی است.
۴- نازنین زاغری زندانی سیاسی دو تابعیتی ایرانی انگلیسی فروردین‌ماه سال ۹۵ در فرودگاه بازداشت شد و در دادگاه به ریاست قاضی صلواتی به پنج سال زندان محکوم شده است نازنین زاغری در زندان اوین زندانی است.
۵- ارس امیری فعال فرهنگی دانشجوی ایرانی دانشگاه کینگستون و کارمند شورای فرهنگی بریتانیا از شهریورماه سال ۹۷ در زندان اوین است. در اردیبهشت‌ماه قاضی صلواتی امیری را به اتهام اداره‌ی شبکه براندازی در دادگاهی به ده سال حبس تعزیری و دو سال ممنوع‌الخروجی و ممنوع‌الکاری محکوم کرده است.
۶- حدیث صبوری در مردادماه ٩٧ در تجمعات اعتراضی نسبت به گرانی بازداشت شده است. او توسط قاضی احمدزاده در دادگاه انقلاب به اتهام اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور و نشر اکاذیب به دو سال حبس تعزیری محکوم شده است. خانم صبوری از آبان ماه در زندان اوین دوره‌ی محکومیت خود را می‌گذراند.
۷- الهام برمکی دارای تابعیت کشور قبرس به اتهام جاسوسی در دادگاه انقلاب به ده سال حبس تعزیری محکوم شده است و دوران محکومیت خود را می‌گذراند.
۸- سمانه نوروز مرادی در دادگاه انقلاب به سه سال و نه ماه زندان محکوم شده است و از اردیبهشت‌ماه سال ۹۸ در زندان اوین زندانی است و با وجود مشکلات جسمی، مقامات زندان از اعزام وی به بیمارستان خودداری می‌کنند.
۹- حکیمه بهمانی به خاطر فعالیت در گروه‌های تلگرامی در زندان اوین زندانی است.
۱۰- سهیلا حجاب سال ۹۷ در شیراز بازداشت شده و در زندان عادل‌آباد زندانی بوده است. ده روز بعد از آزادی توسط اطلاعات سپاه به اتهام هواداری از سازمانی مخالف نظام بازداشت و به اوین منتقل شده است.
۱۱- آتنا دائمی سال ۹۴ به اتهام توهین به رهبری و اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور و تبلیغ علیه نظام محاکمه و به هفت سال زندان محکوم شد که پنج سال آن قابل اجراست. وی در حالی در زندان اوین دوران محکومیت خود را می‌گذراند که پرونده‌های جدیدی برایش گشوده شده است. آتنا دائمی به دستور مقامات زندان از ملاقات حضوری با اعضای خانواده خود محروم است.
۱۲- گلرخ ایرایی در دوران حبس با پرونده‌ی جدیدی به سه سال و هفت ماه زندان و دو سال محرومیت از عضویت در گروه‌ها و احزاب محکوم شد و در آبان ماه چند ماه بعد از آزادی برای گذراندن محکومیت جدید به زندان قرچک منتقل شد. آرش صادقی همسر گلرخ ایرایی در زندان رجایی‌شهر زندانی است از زمان بازداشت مجدد گلرخ از تماس و ملاقات با یکدیگر محروم هستند.
۱۳- فریبا عادل‌خواه پژوهشگر ایرانی فرانسوی از تیرماه در بازداشت است. اسفندماه تاریخ برگزاری دادگاه اعلام شده است. این پژوهشگر در زندان اوین زندانی است.
۱۴- مژده نگهدار به دلیل فعالیت در گروه تلگرامی و توهین به رهبری و تبلیغ علیه نظام در تیرماه بازداشت و بدون محاکمه در زندان اوین زندانی است.
۱۵-زهرا صادقی کارمند سازمان ملل به اتهام جاسوسی به ده سال زندان محکوم شده است. وی در زندان قرچک زندانی است.
۱۶-زهرا زارع سراجی به اتهام تشکیل گروه غیرقانونی و نشر اکاذیب در فضای مجازی و تبلیغ علیه نظام به هشت سال زندان محکوم شده است و از مهرماه دوران محکومیت خود را در زندان قرچک می‌گذراند.
۱۷-مریم ابراهیم‌وند از تیرماه ۹۷ توسط اطلاعات سپاه بازداشت و در زندان قرچک زندانی است.
۱۸- مرجان داوری محقق و مترجم در دادگاه کیفری به اتهام معاونت در سه فقره زنای عنف به ٧۵ سال زندان محکوم شده است که ٢۵ سال آن قابل اجراست. داوری از سال ۹۴ بازداشت شده است و در دادگاه بدوی در رابطه با پرونده‌ی افساد فی‌الارض، رابطه‌ی نامشروع، اجتماع و تبانی علیه نظام و عضویت در فرقه‌ی عرفانی «اِکِنکار» به اعدام محکوم شده بود که درنهایت تبرئه شد. وی در زندان قرچک زندانی است.
۱۹- فاطمه سپهری از امضاکنندگان نامه‌ی درخواست استعفا از آیت‌الله خامنه‌ای به اتهام توهین به مقدسات، توهین به رهبری و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، تشویش اذهان عمومی، همکاری با رسانه‌های خارجی، شرکت در تجمعات غیرقانونی در دادگاه انقلاب مشهد به شش سال حبس تعزیری محکوم شده است. فاطمه سپهری در زندان مشهد زندانی است.
متهمان به هواداری از سازمان مجاهدین که با حکم‌های طولانی در زندان هستند
۲۰- مریم اکبری منفرد از دی‌ماه پس از حوادث عاشورای ٨٨ بدون حتی یک روز مرخصی به اتهام محاربه از طریق عضویت در سازمان مجاهدین به پانزده سال حبس محکوم شد. وی در زندان اوین زندانی است.
۲۱- فاطمه مثنی به اتهام بغی و محاربه از طریق هواداری سازمان مجاهدین در دادگاه انقلاب ١۵ سال حکم قطعی محکوم شده است وی از مهرماه ٩۴ در زندان اوین است. حسن صادقی همسر فاطمه مثنی هم در زندان رجایی‌شهر زندانی است این زوج یک سال است که از ملاقات یکدیگر محروم هستند.
۲۲- زهرا زهتابچی به اتهام بغی و محاربه از طریق هواداری سازمان مجاهدین در شعبه‌ی ١۵ دادگاه انقلاب به ده سال زندان محکوم شده است و از سال ٩٢ در اوین زندانی است.
فعالان مدنی معترض به حجاب اجباری
۲۳- رها احمدی به اتهام اجتماع و تبانی به دو سال زندان محکوم شده است. رها احمدی در زندان قرچک زندانی است.
۲۴- لیلا میرغفاری به اتهام اجتماع و تبانی به پنج سال زندان محکوم شده است. وی در زندان قرچک زندانی است.
۲۵- صبا کرد افشاری به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام و اجتماع و تبانی به‌قصد ارتکاب جرم علیه امنیت کشور محاکمه و به نه سال حبس تعزیری محکوم شده است که هفت سال و شش ماه آن قابل اجراست. وی در زندان اوین زندانی است.
۲۶- راحله احمدی مادر صبا کردافشاری به اتهام اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور از طریق همکاری با رسانه‌های معاند به چهار سال و دو ماه زندان محکوم شده است که سه سال و شش ماه قابل اجراست. خانم احمدی بهمن‌ماه برای گذراندن دوره‌ی محکومیت به زندان اوین رفت.
۲۷۷- مژگان کشاورز از اردیبهشت‌ماه ۹۸ بازداشت و در دادگاه به اتهام اجتماع و تبانی به‌قصد اقدام علیه امنیت ملی تبلیغ علیه نظام و تشویق و فراهم نمودن موجبات فساد و فحشا مجموعاً دوازده سال و هفت ماه زندان محکوم شد که بر اساس ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی پنج سال آن قابل اجراست. مژگان کشاورز در زندان اوین زندانی است.
۲۸- یاسمن آریانی به اتهام اجتماع و تبانی به‌قصد اقدام علیه امنیت ملی و تبلیغ علیه نظام به نه سال و هفت ماه زندان محکوم شده است و در زندان اوین زندانی است.
۲۹- منیره عربشاهی به اتهام اجتماع و تبانی به‌قصد اقدام علیه امنیت ملی و تبلیغ علیه نظام به نه سال و هفت ماه حبس محکوم شده است و در زندان اوین زندانی است.
۳۰- یاسمن آریانی و مادرش منیره عربشاهی فروردین ۹۸ بازداشت شدند.
روزنامه‌نگار
۳۱- هنگامه شهیدی روزنامه‌نگار از تیرماه ٩٧ در بازداشت است. شهیدی به اتهام فعالیت تبلیغی و اقدام علیه نظام و افترا و توهین و نشر اکاذیب محاکمه شده و به دوازده سال و نه ماه زندان و دو سال محرومیت از عضویت در گروه‌ها و فعالیت اجتماعی محکوم شده است. هنگامه شهیدی در زندان اوین زندانی است.
فعالان دانشجویی/صنفی
۳۲- لیلا حسین‌زاده دانشجوی دانشگاه تهران به سی ماه زندان محکوم شده و در زندان اوین دوران محکومیت خود را می‌گذراند و
در زندان پرونده‌ی جدیدی با اتهام اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی برای او گشوده شده است.
۳۳- سپیده فرهان در اعتراضات دی‌ماه ۹۶ بازداشت شد و در دادگاه انقلاب به اتهام اخلال در نظم عمومی به دو سال زندان محکوم شد و در دی‌ماه نودوهشت برای اجرای حکم به زندان منتقل شده است.
۳۴- زینب همرنگ معلم از دی‌ماه در بازداشت است.
فعالان محیط‌زیست
۳۵- نیلوفر بیانی در پرونده‌ای به موسوم به فعالان محیط‌زیست از سال ۹۶ در بازداشت موقت به سر می‌برد در پی برگزاری دادگاه حکم ده سال زندان به وی ابلاغ شده است.
۳۶- سپیده کاشانی از دیگر فعالین محیط‌زیست در دادگاه انقلاب به شش سال حبس تعزیری محکوم شده است و از سال ۹۶ در زندان اوین زندانی است.
نیلوفر بیانی و سپیده کاشانی در بهمن‌ماه امسال طی نامه‌هایی جداگانه در مورد روند بازجویی و شکنجه‌ها و تهدیدهایی که شده بودند افشاگری کردند.
شهروندان بهایی
۳۷- فیروزه شفیع‌زاده شهروند بهایی از پنجم بهمن‌ماه در تالش بازداشت شده است.
۳۸- نگین قدمیان شهروند بهایی دوره محکومیت پنج‌ساله خود را در زندان اوین می‌گذراند.
۳۹- یلدا فیروزیان شهروند بهایی ساکن سمنان در اردیبهشت‌ماه بازداشت و به اتهام مباشرت در تشکیل گروه غیرقانونی در داخل
کشور با هدف برهم زدن امنیت کشور به دو سال و نیم زندان محکوم شد.
۴۰- شیدا عابدی با محکومیت سه سال زندان.
۴۱-ساغر محمدی با محکومیت چهار سال زندان.
۴۲- سیمین محمدی و مریم مختاری هر کدام دو سال است که در زندان بیرجند زندانی هستند.
۴۳- مینو ریاضتی، فریده جابری، فرخ‌لقا فرامرزی و پونه ناشری هر کدام بابت اتهام عضویت در فرقه بهاییت به‌قصد برهم زدن امنیت کشور به سه سال حبس تعزیری و دو سال ممنوعیت خروج از کشور محکوم شده‌اند و از پنجم بهمن‌ماه سال جاری برای اجرای حکم به زندان بوشهر مراجعه کرده‌اند.
اعتراضات آبان ۹۸
در آبان ماه با افزایش قیمت بنزین در شهرهای مختلف اعتراضاتی صورت گرفت که آمار دقیقی از کشته‌شدگان و دستگیرشدگان این اعتراضات موجود نیست. منابع مختلف حقوق بشری از آمار سیصد تن تا یک هزار و پانصد تن کشته‌شدگان و بازداشتی‌ها را بیش از هفت هزار نفر تخمین می‌زنند. با گذشت سه ماه از اعتراضات آبان ماه از سرنوشت تعداد کمی از بازداشتی‌ها اطلاعاتی در دسترس است.
۴۴- رضوانه احمدخان بیگی از بازداشتی‌های اعتراضات آبان ماه به اتهام اجتماع و تبانی به شش سال زندان محکوم شده که پنج سال آن قابل اجرا است.
۴۵- گیتا حر در زندان قرچک زندانی است. از بازداشتی‌های اعتراضات آبان ماه است و به اتهام اجتماع و تبانی بر ضد امنیت داخلی و خارجی محاکمه شده و به شش سال حبس تعزیری محکوم شده است.
۴۶- نازنین بانی طوسی از بازداشتی‌های آبان ماه به دو سال زندان محکوم شده و در زندان اوین زندانی است.
۴۷- مریم علیشاهی از بازداشتی‌های اعتراضات آبان ماه به اتهام اجتماع و تبانی، توهین به رهبری و تبلیغ علیه نظم به نه سال زندان محکوم شده است. وی در زندان قرچک زندانی است.
۴۸- سمیرا هادیان از بازداشتی‌های اعتراضات آبان ماه در دادگاه به اتهام اجتماع و تبانی، تمرد از دستورات مأموران دولتی و توهین به مأموران به هشت سال زندان محکوم شده است. هادیان هم اکنون در زندان قرچک زندانی است.
۴۹-مژگان اسکندری از دیگر بازداشتی‌های آبان به اتهام اجتماع و تبانی محاکمه و به سه سال زندان محکوم شده است و در زندان قرچک زندانی است.
۵۰-زری توکلی در اعتراضات آبان بازداشت شده است و به دلیل عدم توانایی مالی در تأمین وثیقه ۳٠٠ میلیون تومانی در زندان کرمان زندانی است.
فعالین قومی/ ملی
۵۱- سحر کاظمی فعال مدنی و محیط‌زیست از آذرماه سال ۹۷ در زندان سنندج زندانی است. او در دادگاه اولیه به پنج سال زندان محکوم شد که در دادگاه تجدیدنظر به بیست ماه زندان کاهش پیدا کرد.
۵۲- زینب اسماعیلی از اعضای مادران آشتی روز هشتم اسفندماه در شهر دهگلان بازداشت شده است.
۵۳-حکیمه احمدی فعال ترک از مهرماه ٩٧ در زندان مراغه بازداشت است و در دادگاه انقلاب مراغه به اتهام اقدام علیه امنیت ملی و فعالیت‌های تبلیغی علیه نظام به شانزده ماه حبس محکوم شده است.
زنان عرب زندانی در زندان سپیدار اهواز
۵۴- مریم (صهباء) حمادی ۲۳ ساله فرزند زیدان، متأهل، دارای فرزند از اهالی شهر سوسنگرد، نویسنده و کاربر فضای مجازی از اوایل مهرماه در بازداشت است.
۵۵- زهرا حسینی (صرخه) ۲۴ ساله، متأهل، فرزند سعد دارای دو دختر (اسرا و سنا) از اهالی حصیرآباد شهر اهواز در ۲۶ آبان ۹۷ در منزل بازداشت شد. شوهر زهرا، صادق حمیداوی از اهل سنت، در شهریور ۹۷ به تهران می‌رود و بعد از چند روز در منزل دیگر دوستانش بازداشت می‌شوند (هم اکنون همگی در زندان شیبان). ابتدا اداره اطلاعات گفته که صادق بازداشت و نزد آنهاست اما پس از آن به خانواده گفته شده که نزد اداره اطلاعات نیست و اطلاعی از آن ندارد.
۵۶- وفا حیدری اهل اهواز، شوهر وفا در سوئد پناهنده شده است و هنگامی که وفا خواسته به شوهرش ملحق شود، در فرودگاه بازداشت و تا کنون در زندان سپیدار است.
۵۷- فاطمه تونیت‌زاده مادر مریم حمادی از مهرماه ۹۷ در بازداشت موقت در زندان سپیدار بسر می‌برد.
۵۸- خلود سبهانی، ۲٠ساله، از اهالی شهر سوسنگرد، قبل از هجوم به رژه بازداشت شده بود.
۵۹- معصومه سعیداوی، ۴۸ ساله، متأهل، همراه تمام خانواده‌اش از اوایل مهرماه در بازداشت موقت بسر می‌برد (خانواده فواد، احمد وایاد منصوری).
۶۰- سکینه صگوری ۳۴ ساله، فرزند جاسم ساکن اهواز منطقه کیان، متأهل دارای یک فرزند. صگوری همسر مهدی منصوری که همسرش با پیوستن به نیروهای مردمی مسلح در سوریه کشته شده بود و بعد از کشته شدن شوهرش به اهواز برگشت و بازداشت شد. سکینه صگوری چندین ماه قبل از حادثه رژه اهواز در زندان اوین در حبس بود و سپس با قرار وثیقه آزاد شد اما هنگام حادثه رژه دوباره او را بازداشت کردند.
۶۱-الهه درویشی، ۱۹ ساله، اهل شوشتر دارای یک فرزند ۷ ماهه، الهه از اوایل مهرماه ۹۷ بازداشت شد. او در آن زمان حامله بود و ۶ ماه در اطلاعات اهواز نگهداری و سپس شبانه به تهران منتقل شد. الهه همسر حسن درویشی یکی از افرادی است که جمهوری اسلامی او را متهم به حمله به رژه اهواز است.
۶۲- زهرا شجیرات، ۳۷ ساله، متأهل، دارای سه فرزند از آذرماه ۹۷ در بازداشت موقت بسر می‌برد.
۶۳- سمیه حردانی همسر فواد منصوری که در حمله به رژه اهواز کشته شد. سمیه حردانی متولد اسفندماه ۱۳۷۳ است و در ۳۱ شهریور ۹۷ به دلیل شرکت کردن همسرش در حمله به رژه اهواز به همراه مادرش سوسن سعیداوی بازداشت شد.
۶۴- مریم افضلی ۲۶ ساله آبان ماه امسال در خیابان نادری اهواز به خاطر اینکه چفیه قرمز به سر داشته بازداشت و همچنان در بازداشت است.
۶۵- آمنه ظاهری ساری دانشجوی رشته حسابداری در آبان ماه توسط نیروهای اطلاعات سپاه بازداشت و به زندان سپیدار اهواز منتقل شده است. پدر و برادر آمنه نیز در زندان شیبان اهواز بازداشت هستند.
۱۶ تن از زنان به همراه ۸ کودک خود که همسرانشان متهم به همکاری با داعش هستند در بند جداگانه‌ای در زندان اوین زندانی هستند. قاضی صلواتی این زنان را با اتهام معاونت در افساد فی‌الارض به سه سال حبس تعزیری محکوم کرده است.
۶۶- فاطمه خویشوند با نام مستعار سحر تبر متولد ۲۶ خرداد ۱۳۸٠ اینفلوینسر اینستاگرامی از مهرماه در بازداشت شده و دی ماه در شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی مقیسه محاکمه شده است.
۶۷- الناز پاکروان بهمن‌ماه در تجمع هوادران تتلو بازداشت و در زندان قرچک زندانی است.