بیدارزنی: امروزه روز جهانی زن به رویدادی بیش از یک حادثه تاریخی که مبدا آن به مبارزه زنان برای بهبود شرایط کاری‌شان برمیگردد، تبدیل گشته است. این روز در حقیقت بزرگداشتی است برای مبارزات زنانی که برای بهبود شرایط زندگی خود جنگیده‌اند. اگرچه این روز یادآور تلاشها و مبارزه زنان برای خاتمهدادن به شرایط کاری نامناسب خود نیز هست.
در اوایل قرن بیستم، تعداد زیادی از زنان در کشورهای صنعتی و درحال‌توسعه با دستمزد اندک، شرایط بد کاری و نداشتن شانس برای ارتقای شغلی وارد بازار کار شدند. این شرایط نابرابر منجر به اعتراضهای صنفی زنان کارگر به‌صورت سازمان‌یافته و غیرسازمانی شد. این مبارزهها در حقیقت تبدیل به سرمنشا پیدایش روز جهانی زن گردید.
امروزه، روز جهانی زن در حقیقت گرامیداشتی است برای تمامی تلاشهایی که زنان انجام دادهاند و دستآوردهایی که به دست آوردهاند. زنان و مردان در کنار هم این روز را برای بزرگداشت کسانی که این مبارزه را شروع کردند و کسانی که راه آن‌ها را برای بهبود وضعیت زندگی و کاری زنان چه در سطح ملی و چه در سطح جهانی ادامه دادند، جشن می‌گیرند.
تاریخچه روز جهانی زن:
1789: در طول انقلاب فرانسه، زنان پاریسی خواستار آزادی، برابری و حق رای زنان در راهپیماییهای اعتراضی خود شدند.
1857: اولین اعتراضهای سازمان‌یافته زنان کارگر در سراسر جهان در هشتم مارس 1857 در نیویورک رقم خورد، هنگامی‌که صدها زن از کارخانههای نساجی و پوشاک علیه دستمزد پایین، ساعتهای کاری طولانی، دستمزد ناکافی، شرایط کاری غیرانسانی و نداشتن حق رأی در نیویورک دست به اعتصاب زدند.
1866: اولین کنگره بین‌المللی کارگران خواستار وضع قوانین کار تخصصی برای زنان شد این اولین چالش جدی نسبت به نگاه سنتی که جایگاه زنان را در خانه میدانست، بود.
1889: در نوزدهم جولای، کلارا زتکین در کنگره «انترناسیونال سوسیالیستی» در پاریس اولین سخنرانی خود را به مشکلهای زنان اختصاص داد. او از حق اشتغال زنان، حمایت از مادران و کودکان و حق مشارکت در فعالیتهای ملی و بین‌المللی آنان دفاع کرد.
1899: کنفرانس زنان علیه جنگ در هلند تبدیل به نفطه شروع جنبش ضدجنگ طلبی در قرن بیستم گشت.
1907: روز جهانی زن از ایالات‌متحده آمریکا الهام گرفته است. اولین روز زن توسط زنان سوسیالیست آمریکا در بیست و هشتم فوریه 1907 که در آن خواستار حقوق سیاسی برای کار زنان بودند پایه‌گذاری و برای اولین بار در نیویورک جشن گرفته شد. این روز، گرامیداشت یاد هزاران زنی بود که در اعتصابهای متعدد کارگری در قرن بیستم در شهرهای بزرگی چون مونترال، شیکاگو، فیلادلفیا و نیویورک شرکت داشتند. اعتراضهای این زنان برای به دست آوردن حق رأی، دستمزد عادلانه و خاتمه دادن به کار کودکان بود.
1908: زنان سوسیالیست در آمریکا حزب خود را برای حمایت از برگزاری تظاهرات جهت دفاع از حق رأی زنان در آخرین یکشنبه ماه فوریه هرسال و نامیدن این روز به نام «روز ملی زن» متقاعد کردند.
1910: در دومین کنفرانس بین‌المللی زنان سوسیالیست در کپنهاگ، کلارا زتکین (1933-1857) پیشنهاد نام‌گذاری روزی به نام «روز زن» را در سطح جهانی برای گرامیداشت یاد زنان مبارزی که برای برابری جنگیدند، مطرح نمود. تمامی زنان 17 کشور شرکت‌کننده در این کنفرانس پیشنهاد زتکین را جهت نام‌گذاری روزی جهانی به نام زنان پذیرفتند.
1911: به دنبال پیشنهاد مطرح‌شده در کنفرانس کپنهاگ برای اولین بار روز جهانی زن در مارس 1911 در اتریش، دانمارک، آلمان و سویس با حضور بیش از یک‌میلیون زن و مرد برگزار شد. زنان شرکت‌کننده در این راهپیمایی علاوه بر حق رأی و تصدی مشاغل دولتی، خواستار حق اشتغال و آموزشهای تخصصی و خاتمه دادن به تبعیضات شغلی شدند.
1912: برگزاری مراسم روز جهانی زن به کشورهای فرانسه، هلند و سوئد گسترش پیدا کرد.
1915-1913: در 1913، تاریخ روز جهانی زن جهت بزرگداشت اعتصاب زنان کارگر کارخانجات نساجی در 1880 در نیویورک به هشتم مارس تغییر پیدا کرد. اولین راهپیمایی بزرگ روز جهانی زن علی‌رغم تهدیدات پلیس در سن‌پترزبورگ روسیه برگزار شد.
در سال 1914، انقلاب روسیه که «شورش نان» نام گرفت در هشتم مارس به رهبری زنان شروع شد. در سال 1914 روز جهانی زن با شعار صلح و علیه جنگ در اروپا برگزار شد.
در بین سالهای 1913 تا 1915 تقریبا تمامی راهپیماییهای انجام گرفته در روز جهانی زن به رهبری سوسیالیستها و در اکثر شهرهای اروپایی برگزار شد.
1965-1916: بعد از سال 1915 روز جهانی زن در کشورهایی مانند چین و اسپانیا برگزار شد. همچنین روز جهانی زن بین سالهای 1916 تا 1930 و در بخش‌هایی از آمریکا و اغلب توسط زنان سوسیالیست برگزار شد.
در بیست و سوم 1917 (مطابق با هشتم مارس تقویم قدیمی روسی) زنان در پتروگراد روز جهانی زن را مستقل از خواستههای رهبری جنبش کارگری آن زمان برگزار کردند. این راهپیمایی جرقهای بود که به انقلاب فوریه و سپس به انقلاب اکتبر منجر گردید. بعد از انقلاب، اتحاد جماهیر شوروی روز جهانی زن را همانند چین تعطیل رسمی اعلام کرد.
بعد از اتمام جنگ جهانی دوم برگزاری مراسم روز جهانی زن در آمریکا متوقف شد اگرچه همچنان در اروپا این روز جشن گرفته می‌شد. آمریکای شمالی برگزاری روز جهانی زن را از اواخر 1960 دوباره از سر گرفت و با شکوفایی فمینیسم روز جهانی زن فرصتی شد برای جشنها و راهپیماییهای عمومی در سراسر جهان.
به‌هرحال احیای دوباره روز جهانی زن با وضعیت تاریخی زنان طبقه کارگر گره خورده است.
در اوایل 1970 روز جهانی زن به‌صورت گسترده و به‌عنوان جنبش فراگیر زنان در انگلستان گرامی داشته شد.
1977: مشارکت سازمان ملل در این خصوص در سال 1977 آغاز گردید زمانی که این سازمان قطعنامه‌ای را به تصویب رساند که به‌موجب آن از تمامی کشورهای عضو خواسته شد روزی را مطابق با رسوم ملی و تاریخی خود برای بزرگداشت حقوق زنان و صلح جهانی تعیین کنند.
علی‌رغم اینکه در این قطعنامه هشتم مارس به‌عنوان روز پیشنهادی معرفی نشده بود اما اکثر کشورها این روز را به‌عنوان روز زن به رسمیت شناختند.
2000 و پس‌ازآن: در این سال، موضوع نفوذ سیاسی زنان (که اولین نماد آن حق رأی زنان بود) و برابری اقتصادی در کنار اعتراض به مسائلی چون نژادپرستی، مخالفت با همجنسگرایی و دیگر اشکال تبعیض مطرح گردید. برای زنان در سراسر جهان، روز جهانی زن معنای گسترده‌تری پیدا کرد. این روز در حقیقت روزی است برای ارزیابی زنان، که با نگاهی به وضعیت فعلی‌شان ببینند تا چه اندازه با برابری، صلح و توسعه‌ای که به دنبالش بوده‌اند، فاصله دارند.
امروزه روز جهانی زن در کشورهایی چون افغانستان، ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، بورکینافاسو، چین (تعطیل برای زنان)، کوبا، گرجستان، اریتره، قزاقستان، قرقیزستان، لائوس، ماداگاسکار (تعطیل برای زنان)، مولداوی، مغولستان، نپال (تعطیل برای زنان)، روسیه، تاجیکستان، ترکمنستان، اوگاندا، اوکراین، ویتنام و زامبیا به‌صورت تعطیل رسمی درآمده است.
اگرچه امروزه شاهد تغییر قابل‌ملاحظه‌ای در وضعیت زندگی زنان و تغییر نگرش نسبت به خواستههای برابرخواهانه آن‌ها در سراسر جهان از سوی زنان و مردان هستیم اما متاسفانه همچنان زنان از دریافت دستمزد برابر نسبت به مردان در بسیاری از کشورها محرومند. تعداد کرسیهای شغلی و سیاسی زنان همچنان در سطح جهانی با مردان برابر نیست. وضعیت آموزش، بهداشت و سلامت زنان و خشونت علیه آن‌ها به‌مراتب بدتر از مردان است. زنان علی‌رغم تمامی تلاشهای پیشین خود در هیچ کشوری نمی‌توانند ادعای حقوق و فرصت‌های شغلی و اجتماعی برابر با مردان داشته باشند. در سراسر جهان فقر در میان زنان گسترده شده است و به دلیل بنیادگرایی مذهبی در بسیاری از کشورها زنان مورد ظلم و تبعیض مضاعف قرار گرفته‌اند.
- بر طبق آمارهای جهانی 1.3 میلیارد زن در فقر مطلق در سراسر جهان به سر می‌برند.
- سه‌چهارم بی‌سوادان در سراسر جهان یعنی حدود 960 میلیون نفر را زنان تشکیل می‌دهند.
- به‌طور متوسط زنان درمقابل کار برابر 30 تا 40 درصد کمتر از مردان دستمزد دریافت می‌کنند.
- تجاوز و خشونت از مهم‌ترین عوامل معلولیت و مرگ‌ومیر زنان در سراسر جهان است.
تا زمانی که حقوق زنان به‌طور کامل به رسمیت شناخته نشود و از پتانسیل زنان به‌عنوان نیمی از جمعیت جهان به‌طور کامل استفاده نشود، مشکلاتی نظیر مشکلات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در سراسر جهان نیز حل نخواهد گشت. روز جهانی زن روزی است برای آگاه‌سازی زنان در سراسر جهان. این روز بزرگداشتی است برای دستاوردهایی که زنان با تلاش‌هایشان تا به امروز به دست آوردهاند و خواسته‌ها و تغییراتی که همچنان برای آینده پیشرویشان باقی مانده است.
http://www.womenaid.org/events/iwd/iwdeverywomen.htm