بیدارزنی: اکثر زنان در هنگام مواجه شدن با آزار جنسی، سکوت و مدارا را در پیش میگیرند و درصدد تذکر دادن به آزاردهنده برنمیآیند. بیشتر آنها در صورت وقوع آزار جنسی در وسایل نقلیه عمومی سعی میکنند از فرد آزاردهنده فاصله گرفته و سکوت کنند. تعداد کمی از آنها به اقدام قانونی از طریق مراجع ذیصلاح در صورت بروز آزار میپردازند.
کبری شکری فارغالتحصیل رشته جامعهشناسی در پایاننامه خود به بررسی جامعهشناختی آزارهای جنسی علیه دختران و زنان در شهر تهران پرداخته است، نمونه آماری این تحقیق که با روش پیمایشی انجام شده، 384 نفر از دختران و زنان جوان 35-15 ساله شهر تهران در محلات تهرانپارس و تجریش است که با توجه به گروه سنی خود شاغل به تحصیل یا کار در محیطهای مختلف هستند و در زندگی خود از اماکن عمومی برای تردد یا گذران اوقات فراغت استفاده میکنند.
شکری در این پایاننامهاش با ارائه تعریف از آزارهای جنسی میگوید: آزارهای جنسی را میتوان هرگونه توجه نشان دادن نسبت به بدن زن بدون توافق صریح و یا ضمنی مشروط بر آنکه ماهیت جنسی داشته باشد تعریف کرد و این آزار جنسی ممکن است در محیط کار، خانواده و اماکن عمومی از سوی منسوبین مذکر اعمال شود. در ایران نیز مثل اکثر جوامع معمولا وقتی زن از دست مزاحمت مردی در تاکسی یا معابر عمومی شکایت میکند طوری با او برخورد میشود که انگار خود او مسبب این مزاحمت است. لذا زنان ترجیح میدهند برای حفظ حرمت خود حرفی از اینگونه موارد به میان نیاورده و در سکوت و انزجار خشونت را تحمل کنند.
شکری در پایاننامه خود در هنگام نتیجهگیری از تحقیقات به دست آمده از جامعهی آماری مورد مطالعهاش اعلام میکند: آزار جنسی از اساسیترین مسائلی است که بسیاری از زنان بهطور مستقیم یا غیرمستقیم با آنها رودررو هستند. این پدیده نیز مثل هر پدیده اجتماعی دیگر، نمیتواند تک عاملی باشد و علل گوناگونی در ایجاد آن نقش دارند. آزار جنسی در سطح جامعه نهتنها موجب ترس و ناتوانی در زنان میشود، بلکه این استرس ممکن است بهصورت نفرت و بدبینی و عدم احساس امنیت اجتماعی در زندگی آنان بروز کند، موجب اختلال در ارتباطات روزمره و زندگی عادی آنان شود و مشارکت شان را در سطح جامعه کاهش دهد. اکثر زنان، آزارهای جنسی کلامی مانند متلک گفتن و تحسین زیبایی، توهین و ناسزاگویی و مزاحمت تلفنی را تجربه کردهاند و یا از وقوع آن در زندگی اطرافیان خود اطلاع دارند. در رابطه با آزار جنسی رفتاری در سطوح پایین مانند هیزی و چشمچرانی، تعقیب کردن، لمس کردن، تنه زدن بهعمد، توقف کردن با ماشین جلوی فرد، بیشتر زنان مورد مصاحبه این نوع آزارها را تجربه کرده بودند ولی اکثر پاسخگویان این تحقیق، سطوح بالاتر مانند عورتنمایی، پیشنهاد جنسی و تهدید به تجاوز را خیلی کمتر تجربه کرده و یا از وقوع آن در اطرافیان خود اطلاع داشتند. اینگونه مسائل به دلیل حساسیت بالا و ربط آن به حریم خصوصی افراد کمتر بهطور صریح و آشکار مطرح شده است.
این فارغالتحصیل جامعهشناسی در مورد آزار جنسی در محیط کار در این تحقیق اعلام میکند: 39.1 درصد زنان مورد تحقیق، تاکنون این نوع آزار را در محل کار خود تجربه نکردهاند و از بین 26.8 درصدی که شاهد وقوع این نوع آزار بودهاند، بیشتر تجربه هیزی و چشمچرانی در محل کار خود را ذکر کردهاند که بهمراتب بیشتر از گویهایی مانند طرح جوک و شوخیهای زننده، نشان دادن عکس و تصاویر جنسی، پیشنهاد رابطه جنسی و تهدید به اخراج از کار برایشان رخ داده است.
وی در مورد نحوهی برخورد زنان با اینگونه آزارها نیز تصریح میکند: زنان در مواجهه با آزارهای جنسی اعم از کلامی و رفتاری سکوت و مدارا را در پیش میگیرند و درصدد تذکر دادن به آزاردهنده برنمیآیند. همچنین بیشتر زنان در صورت بروز آزار، خیلی کم دست به اقدام قانونی از طریق مراجع ذیصلاح میزنند. خیلی از زنان اعلام کردهاند که در صورت وقوع آزار جنسی در وسایل نقلیه عمومی سعی در فاصله گرفتن از فرد آزاردهنده دارند و همواره سکوت میکنند.
شکری در این تحقیق، ساخت برنامههایی با محوریت زنان و آزارهای جنسی توسط صداوسیما و هنرمندان بهصورت فیلم، مستند، آگهیهای تبلیغاتی، تغییر باورها و ارزشهای سنتی در جامعه مانند سکوت و مدارا کردن زنان در مواجهه با اینگونه آزارها، تدوین قوانین مشخص و روشن در محیطهای کار در ارتباط با آزارهای جنسی و پیشگیری از آن، تقویت اعتمادبهنفس و پرورش استعدادهای زنان، برگزاری سمینارها و همایشهایی با محوریت زنان و راهکارهای برخورد با آزارهای جنسی، وضع قوانین حمایت کننده و حمایت دستگاههای قضایی و نیروی انتظامی از زنان آسیب دیده را ازجمله پیشنهادها در راستای کاهش و مقابله با آزارهای جنسی علیه دختران و زنان عنوان کرده است.
متن کامل تحقیق را می توانید از اینجا بخوانید.