عقربههاي ساعت عدد و را نشان ميدهد، سالن انتظار مملو از جمعيت است و تعداد زياد مراجعين، تردد در راهروها و سالن را دشوار کرده. صداي مبهم برنامه اي که از تلويزيون بخش ميشود در سالن پيچيده و انگار هيچ يک از مراجعين توجهي به آن ندارند. آنان يا براي انجام سريعتر کارهايشان در رفت و آمدند و يا آنکه روي صندلي نشسته و به پرونده اشان نگاه ميکنند گويا ميخواهند از لابه لاي صفحات آن چيزي بيابند که حقانيتشان را اثبات کند.
اما در ميان هياهوي بي مورد مراجعين صداي آرام گريه اي توجهم را به خود جلب ميکند. با دقت تک تک جمعيت حاضر در سالن را از نظر ميگذرانم. صداي گريه يک زن است، در گوشه اي از سالن ايستاده و تند تند با گوشه روسري اشک هايش را پاک ميکند، زير لب هم با خودش چيزهايي ميگويد که گويا دردش را بيشتر ميکند.
به سمتش ميروم و چند دقيقه اي خيره نگاهش ميکنم – انگار مرا نميبيند – سن و سالي ندارد، نهايتا يا ساله است، روي صورت و دستانش آثار سوختگي و کبودي به وضوح نمايان است به نظر ميرسد تعادل رواني ندارد و رفتارش در مواردي غير عادي جلوه ميکند مشخص است که ذهن مغشوشي دارد و شايد همين نشانهها خود بيانگر دليل مراجعهاش به پزشکي قانوني باشد. نيازي به سوال کردن نيست. کنارش ميايستم و منتظر ميمانم تا براي معاينه به اتاق پزشک برود.
ماههاي اول زندگي همه چيز عالي بود تنها مشکلات معمول هر از گاهي به سراغمان ميآمد، مشکلات مالي، کمبود برخي امکانات و مسايلي از اين قبيل که همه با آن درگيرند و ما نيز به دليل عشق و محبتمان به يکديگر به راحتي آنها پشت سر ميگذاشتيد. ساله است و شروع زندگي مشترکش به سال پيش برمي گردد، «با پسر محجوب و موجهي که شغل آزاد داشت و به نظر فرد قابل قبولي ميرسيد ازدواج و زندگيم را شروع کردم. ماههاي اول زندگي همه چيز عالي بود تنها مشکلات معمول هر از گاهي به سراغمان ميآمد، مشکلات مالي، کمبود برخي امکانات و مسايلي از اين قبيل که همه با آن درگيرند و ما نيز به دليل عشق و محبتمان به يکديگر به راحتي آنها پشت سر ميگذاشتيم.از يکسال پيش تغيير رفتارهاي همسرم آغاز شد. کمتر سرکار ميرفت و مرتب بهانه گيري ميکرد تا کار به جايي رسيد که هر از گاهي مرا به باد کتک ميگرفت.
مدتي به همين ترتيب گذشت تا آنکه از يکسال پيش تغيير رفتارهاي همسرم آغاز شد. کمتر سرکار ميرفت و مرتب بهانه گيري ميکرد تا کار به جايي رسيد که هر از گاهي مرا به باد کتک ميگرفت. حتي يکبار مدت سه روز مرا در اتاق زنداني کرد و مورد آزار قرار داد. او معتاد شده و تحت تاثير مواد عقلش را از دست داده. کتک زدن و سوزاندن بدنم ديگر برايش عادي است.»
تمام اينها را در حالي که به شدت اشک ميريخت و بريده بريده سخن ميگفت، بيان کرد. با خودش زمزمه ميکرد که « يا خودم را ميکشم يا او را، خدايا چرا زندگيم خراب شد و…… »
در تمام بدنش آثار سوختگي با سيگار ديده ميشود. چنان مورد ضرب و شتم همسرش قرار گرفته که نميتوان جاي سالمي در بدنش پيدا کرد.پزشک به دقت بيمار را معاينه ميکند تا ميزان خسارات جسمي او تعيين و به مراجع قضايي ارايه شود. اما از آنجا که تحت تاثير شکنجه و آزارهاي همسرش به مشکلات رواني هم مبتلا شده، براي بررسي بيشتر به بخش روانپزشکي قانوني نيز ارجاع ميشود.
{{همسرآزاري محدود به قشر خاصي نيست}}
معاون آموزشي و پژوهشي سازمان پزشکي قانوني کشور در گفتگويي پيرامون بحث همسرآزاري ميگويد: بر اساس تحقيقات پزشکي قانون، همسر آزاري در تمامي طبقات اجتماعي از فقيرترين تا غني ترين و حتي خانوادههاي تحصيل کرده اتفاق ميافتد و محدود به قشر خاصي نيست.
دکتر عبدالرئوف اديب زاده با بيان اين مطلب ميافزايد: همسر آزاري به شکلهاي مختلف در جوامع بروز ميکند و در هر خانواده اي با هر شرايط و موقعيت اجتماعي ممکن است نمونه اي از همسرآزاري وجود داشته باشد.
او با اشاره به تعريف همسر آزاري افزود: همسر به زن و شوهر اطلاق ميشود و آزار نيز به معني معکوس کردن بايدها و نبايدها است. بنابراين در تعريف همسرآزاري ميتوان گفت معکوس کردن بايدها و نبايدها براي زن و يا شوهر همسرآزاري محسوب ميشود.
دکتر اديب زاده با تقسيم بندي موارد همسر آزاري در چهار گروه همسرآزاري رواني، مالي، جنسي و جسمي خاطرنشان کرد: برآورده نشدن هر يک از نيازها در زمينههاي مالي، رواني و جنسي ميتواند يکي از انواع همسرآزاري را به دنبال داشته باشد.
معاون آموزشي و پژوهشي سازمان در ادامه به علل همسرآزاري اشاره کرد و گفت: فقر، اعتياد، بيدقتي در انتخاب همسر، تفاوتهاي فرهنگي، رشد اجتماعي زنان و عدم باور مردان، مرد و يا زن سالاري، نقش رسانهها در ارائه چهره اي نادرست از زنان و ازدواجهاي قبل از رشادت از جمله عوامل زمينه ساز همسر آزاري است.
وي ادامه داد: در صورتي که مرد قادر به تأمين نيازهاي مادي همسر و خانوادهاش نباشد ممکن است تبعات آن به صورت همسر آزاري بروز کند و مرد از شرايط عادي خارج شود. از سويي اعتياد نيز به دليل بالا بردن هزينه خانواده و ايجاد علائم افسردگي در فرد، زمينه ساز همسر آزاري است.
از آنجا که تمامي افرادي که از سوي همسرانشان مورد آزار و اذيت قرار ميگيرند براي شکايت و پيگيري به مراجع ذيصلاح مراجعه نميکنند لذا آمار دقيقي در اين خصوص در کشور وجود ندارد.
دکتر اديب زاده خاطرنشان کرد: از سويي در زمان انتخاب همسر خانوادهها بايد دقت لازم را داشته باشند و با تحقيق و اطمينان کامل شريک آينده زندگي فرزندشان را انتخاب کنند، علاوه بر اين تفاوتهاي فرهنگي که موجب تمايز انديشه و فکر زن و شوهر ميشود به همسرآزاري منجر ميشود.
وي در ادامه يادآور شد: مرد و يا زن سالاري در خانوادهها از موارد منجر به همسرآزاري است و از آنجا که مرد سالاري با توان جسمي مرد نيز همراه است ممکن است به يکي از انواع همسرآزاري از جمله نوع جسمي منجر شود، از سويي زن سالاري نيز ميتواند خود را به صورت همسر آزاري نشان دهد.
دکتر اديب زاده نمايش برخي سريالها و فيلمها را نيز زمينه ساز همسرآزاري دانست و گفت: در مواردي از برنامههاي تلويزيون که زنان موجوداتي بسيار ضعيف و شکننده و يا پرخاشگر نشان داده ميشود تصوير ذهني نادرستي را از زنان در مردان ايجاد ميکند که ممکن است رفتارهاي آنان را تحت تأثير قرار دهد. بنابراين بهتر است در برنامههاي تلويزيوني نقش واقعي يک زن مدير و خوش اخلاق به نمايش گذاشته شود.
وي در خصوص پيشگيري و کاهش دلايل همسرآزاري يادآور شد: تلاشهاي سازمانها و نهادهاي متولي در هر يک از دلايل مطرح شده، رفع فقر و زمينههاي اعتياد، ارتقاي سطح فرهنگي و … در کاهش دلايل همسرآزاري مؤثر است. همچنين دقت و توجه خانوادهها به ويژه در انتخاب همسر براي فرزندانشان و توجه جوانان به اهميت اين موضوع در اين ميان نقش تعيين کننده اي دارد.
دکتر اديب زاده با اشاره به نقش سازمان پزشکي قانوني کشور در موضوع همسرآزاري گفت: پزشکي قانوني تنها ملجأ مراجعه همسران آزارديده است. بنابراين ميتوان با بررسي و تعيين فراواني هر يک از موارد همسرآزاري به نتايج مناسبي در اين زمينه دست يافت و راه حل مناسبي در اين خصوص در اختيار مسئولان قرار داد.
معاون آموزشي و پژوهشي سازمان افزود: از آنجا که افراد آزار ديده جهت انجام معاينات و تعيين نوع صدمات به سازمان پزشکي قانوني کشور مراجعه ميکنند لذا اين امر زمينه مناسبي را جهت انجام بررسيهاي علمي و يافتن راه حلهاي مناسب در زمينه رفع مشکلات ناشي از همسرآزاري در اين سازمان فراهم ساخته است که با توجه به نقش معاونت پيشگيري از وقوع جرم قوه قضاييه که به تازگي تشکيل شده است اين موضوع زمينه مناسبي را جهت افزايش همکاريها ميان سازمان و معاونت مذکور و نيز ساير دستگاههاي ذيربط ايجاد نموده است.
وي در ادامه به مشکل نبود آمار و اطلاعاتي از همسر آزاري در جامعه اشاره کرد و گفت: از آنجا که تمامي افرادي که از سوي همسرانشان مورد آزار و اذيت قرار ميگيرند براي شکايت و پيگيري به مراجع ذيصلاح مراجعه نميکنند لذا آمار دقيقي در اين خصوص در کشور وجود ندارد.
دکتر اديب زاده در پايان تصريح کرد: با بالا بردن سطح فرهنگي جامعه، مهارتهاي زندگي، بهبود شرايط زندگي و نيز توجه به سنتها و احاديث بزرگان ديني و ترويج فرهنگ ديني در امر ازدواج و روابط خانوادگي و اجتماعي ميتوان موارد همسرآزاري را به حداقل رساند