جمعی از فعالان مدنی، کنش‌گران حوزه زنان و کودکان از هفته‌ی گذشته با انتشار بیانیه‌ی مشترکی  ازدواج کودکان زیر ۱۸ را نقض حقوق کودکان به‌ویژه دختربچه‌ها دانستند و خواستار منع قانونی آن در ایران شدند. آنها در این بیانیه که تاکنون به امضای  بیش از ۲۰۰۰ نفر رسیده است به پیامدهای کودک-همسری از جمله تولد بیش از ۹۰ هزار نوزاد …

تبعیض جنسیتی در تمام عرصه‌ها وجود و نمود دارد و با سرعت کم یا زیاد همچنان ادامه دارد و بدتر از همه، نهادینه شده است. یکی از نتایج این تبعیض، اعمال خشونت است. طرف قدرتمند از ابزارش برای اِعمال قدرتش استفاده می‌کند. عرصه‌ی این اعمال قدرت وقتی به محیط خانه می‌رسد چه بسا عریان‌تر شود. بسیار شاهدیم مردانی که در محیط اجتماعی رفتاری معقول و چه بسا پسندیده دارند اما در محیط خانه حجاب را کنار نهاده و خشونت و خلق بد را نثار شریک زندگی می‌کنند. آمار دقیقی وجود ندارد که خشونت خانگی ارتباط معناداری با طبقه‌ی اجتماعی دارد یا خیر؟ و اساسا مسئله‌ی اصلی، آمار دقیق از خشونت خانگی است.

اولین و شاید مهم‌ترین آسیبی که کودک تجربه می‌کند، ورودِ ناخواسته و ناآگاهانه‌اش به بزرگ‌سالی در سن کودکی است. این تجربه به‌قدری ازنظر مصاحبه‌شوندگانِ این مطالعه اثرگذار و خوفناک بوده که آثار سوء آن در تمام طول زندگی فرد بر وی سایه انداخته است. تغییر نقش بدون آمادگی و آموزش و شروع انتظارات جنسی از کودک، همچنین نگرش رایج به او به‌عنوان نیروی یدی و کاری جدید برای خانواده از لطمات جدی وارده به این کودکان است. حالا کودک‌همسر و به‌زودی کودک‌مادر، با تمامی ضعف‌های آموزشی و روانی‌اش، مسئول تربیت کودک دیگری می‌شود و این چرخه‌ی معیوب خشونت و کمبود را همچنان به نسل بعد منتقل می‌کند.

هدف از انتشار این متن پیشنهادی، دریافت نظرات حقوقدانان، وکلا، جامعه‌شناسان، روانشناسان، مددکاران اجتماعی، فعالان حقوق زنان، زنان در معرض خشونت خانگی و کلیه علاقمندان است. نتیجه این نظرخواهی (در کنار نظراتی که پیش از انتشار متن دریافت شده است) ممکن است منتهی به چندین نسخه متفاوت از پیش‌نویس اولیه شود. این تفاوت می‌تواند بیانگر مطالبات متفاوت جامعه هدف در زمینه چگونگی برخورد سازمان‌های مسئول و جامعه مدنی برای پیشگیری از خشونت خانگی از دولت و مجلس باشد و در این راستا می‌تواند افکار عمومی را برای حل این مسئله اجتماعی جلب کند.

با اعتقاد به لزوم حفظ و آموزش به زبان مادری،‌ شکل‌گیری و ترویج چند زبانی و تأکید بر این نکته که زنان و کودکان بیشترین آسیب را از بحران هویتی ایجاد شده در نتیجه عدم احترام به تفاوت‌ها می‌بینند، کتابچه «چرا به قانون خشونت خانوادگی علیه زنان نیاز داریم؟» را که پیش‌تر از سوی کارزار منع خشونت علیه زنان در راستای مقابله با خشونت علیه زنان به زبان فارسی نشر شده بود به زبان تورکی آذربایجانی زبان بزرگ‌ترین ائتنیک ساکن در ایران- که علیرغم مطالبات گسترده مردمی و نص صریح قانون اساسی مورد بی‌مهری قرار گرفته است، ترجمه کرده‌ایم. باشد که زنان تورک آذربایجان بتوانند به زبان مادری خود بهره‌ی بیشتری از این اثر و رهنمودهای آن ببرند.

تقریبا هیچ آماری‌ درباره‌ میزان‌ آزار جنسی‌ زنان‌ در محیط‌های‌ کاری‌ در ایران‌ وجود ندارد. تنها در جزوه‌ ای‌ که‌ در سال‌ ۱۳۸۲ به‌ کوشش‌ کمیته‌ جمع‌آوری‌ اسناد و گزارش‌های‌ ستاد مبارزه‌ با خشونت‌ علیه‌ زنان‌ با عنوان‌ «خشونت‌ کاری‌، اعمال‌ سلطه‌ کارفرمایان‌» منتشر شد، به‌ رواج‌ گسترده‌ آزار جنسی‌ زنان‌ در محیط‌های‌ کاری‌ ایران‌ اشاره‌ شده‌ است‌. پاسخگویان‌ در این‌ گزارش‌ نه‌تنها منکر وجود آزار جنسی‌ در محیط‌های‌ کاری‌ نشدند، بلکه‌ یا خود گرفتار چنین‌ رفتارهایی‌ شده‌ بودند یا از نزدیک‌ شاهد آن‌ بودند. آنچه‌ باعث‌ پنهان‌ ماندن‌ آزارهای‌ جنسی‌ در محیط‌ کار در حوزه‌ خصوصی‌ است‌ این‌ ادعاست‌ که‌ در میان‌ تعداد زیاد جامعه‌ آماری‌ مورد بحث‌ فقط‌ سه‌ نفر از مصاحبه شوندگان حاضر به‌ صحبت‌ درباره‌ تجربه‌های‌ خود برای‌ گزارش‌ پیش‌ رو شدند . در متن پیش رو، با یکی از زنان شاغل درباره مواجهه وی با آزار جنسی، استراتژی‌های برخورد او با آن، میزان آگاهی در این زمینه در میان زنان شاغل و راهکارهای مقابله با این مسئله گفت وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

زنان در محیط‌های کاری با انواع مختلفی از آزار روبه‌رو هستند که بسته به نوع محیط و جایگاه شغلی‌شان متفاوت است. از طرفی استراتژی‌های برخورد خود زنان نیز بر اساس شرایط کاری و پایگاه اجتماعی و اقتصادی‌شان متفاوت است. بسیاری از زنان به دلیل عدم حمایت موثر قانون، عدم حمایت شوراها یا اتحادیه‌های کارگری از آنها و هم‌چنین عدم حمایت اطرافیان از جمله خانواده، راهی جز کناره‌گیری از شغل ، تغییر آن و یا سکوت و تن دادن به آزارهای جنسی نمی‌بینند. در متن پیش رو، با «فروغ قره داغی» یکی از زنان شاغل درباره مواجهه وی با آزار جنسی، استراتژی‌های برخورد او با آن، میزان آگاهی در این زمینه در میان زنان شاغل و راهکارهای مقابله با این مسئله گفت وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

در آستانه شانزدهم آذر روز دانشجو، بیانیه ای با عنوان «بیانیه فراگیر دانشجویان کشور به مناسبت روز دانشجو» منتشر شده که علاوه بر مسائل و مطالبات صنفی، به مسائل اجتماعی بویژه تبعیض های مبتنی بر جنسیت نیز پرداخته است. به عنوان نمونه، در بخشی از بیانیه آمده است که «تبعیض جنسیتی، در قالب سهمیه‌بندی جنسیتی رشته‌های دانشگاهی، کنترل و فشار مضاعف در حوزه‍ی آزادی‌های فردی و پوشش دختران دانشجو، حجاب اجباری در خوابگاه‌ها، محدودیت‌های بیشتر در رفت و آمد و ساعت‌های ورود و خروج به خوابگاه‌های دختران، برخوردهای سلیقه‌ای حراست با دختران دانشجو از طریق تماس‌های تهدیدآمیز و ایجاد فضای ارعاب نزد ایشان، نگاه قیم‌مآبانه‍ی مسئولان و سوءاستفاده از روابط عاطفی خانواده‌ها برای محدودسازی بیشتر دختران، تحت فشار قرارگرفتن دانشجویان دختر از جانب برخی اساتید، معاونان آموزشی و کارکنان دیگر دانشگاه برای روابط خارج از عرف ... و ده‌ها مورد ریز و درشت دیگر نمود یافته است». تا به حال بیش از ۶۰۰۰ دانشجو از ۳۰۰ دانشگاه کشور این بیانیه را امضا کرده اند. در ادامه متن کامل این بیانیه و نشانی برای افزودن امضاهای بیشتر آمده است

هیچ‌ آماری‌ درباره‌ میزان‌ آزار جنسی‌ زنان‌ در محیط‌های‌ کاری‌ در ایران‌ وجود ندارد. تنها در جزوه‌یی‌ که‌ در سال‌ ۱۳۸۲ به‌ کوشش‌ «کمیته‌ جمع‌آوری‌ اسناد و گزارش‌های‌ ستاد مبارزه‌ با خشونت‌ علیه‌ زنان‌» منتشر شد، با عنوان‌ «خشونت‌ کاری‌، اعمال‌ سلطه‌ کارفرمایان‌»، به‌ رواج‌ گسترده‌ آزار جنسی‌ زنان‌ در محیط‌های‌ کاری‌ ایران‌ اشاره‌ شده‌ است‌. سوال‌شوندگان‌ در این‌ گزارش‌ نه‌تنها منکر وجود آزار جنسی‌ در محیط‌های‌ کاری‌ نشدند، بلکه‌ یا خود گرفتار چنین‌ رفتارهایی‌ شده‌ بودند یا از نزدیک‌ شاهد آن‌ بودند. مرجان رستگار وکیل پایه یک دادگستری از وضعیت زنانی که به دلیل آزارهای جنسی در محیط کار به وکیل مراجعه می کنند می گوید. مشروح این مصاحبه را در زیر می خوانید:

با توجه به فقدان آمار شفاف و به روز، نبود قوانین پیش‌گیرانه، فقدان آموزش اجتماعی برای مقابله و حتی به رسمیت شناختن مسئله «آزارجنسی در محیط کار»، نیاز به اقدام جمعی برای طرح این موضوع به شدت احساس می‌شود. از این رو ما با تدوین و انتشار این کتابچه بر آن شدیم تا راهکارهای فردی و جمعی ساده‌ای را برای پیشگیری و کاهش آزار جنسی علیه زنان در محیط کار معرفی کنیم تا شاید کسانی که با این نوع خشونت روبرو می‌شوند یا شاهد آن هستند، بتوانند با آگاهی قدم‌های موثری برای مقابله با آن بردارند. در این کتابچه که با همکاری گروه زنان «خشونت بس» و «بیدارزنی» تهیه شده است، از یافته‌ها و تجربیات سایر فعالان و گروه‌های اجتماعی نیز استفاده کرده‌ایم. شما نیز می‌توانید با بازنشر و پخش این دفترچه، به گسترش آگاهی برای مقابله با آزار جنسی در محیط کار یاری رسانید.