جنجالی، غیرمتعارف، خیره‌کننده و هیجانی این‌ها توصیفاتی است که منتقدان برای سبک فیلمسازی« لاریسا شپیتکو» به کاربرده‌اند. شپیتکو یکی از فیلمسازان کمتر شناخته شده بنیانگذار موج نو سینمای شوروی در دهه ۶۰ و ۷۰ است. سینمایی که با نام‌هایی چون «تارکوفسکی»، «الم کلیموف» و« مارلن خوتسیف » پیوند خورده است. ‌لاریسا شپیتکو در ششم ژانویه ۱۹۳۸ در خانواده‌ای ایرانی- اوکراینی متولد شد. پدرش افسری ایرانی بود که او و خانواده‌اش را هنگامی‌که لاریسا بسیار کوچک بود برای همیشه ترک کرد.

«آنجلا دیویس»، روشنفکر و فعال سیاسی سوسیالیست و کمونیست سابق است که در عرصه‌هایی از قبیل حقوق شهروندی و حقوق زنان، فقر و صلح، مراقبت‌های درمانی و اصلاح سیستم‌ زندان‌ها فعالیت داشته است. دیویس در زمینه لزوم تغییر اجتماعی پیرامون موضوعاتی از حقوق زنان، سلاح‌زدایی و صلح جهانی، بهبود شرایط کارگران، خدمات بهداشتی ارزان و الغای زندان‌ها گرفته تا تشویق جوانان به کنشگری و مشارکت در تغییر اجتماعی سخنرانی‌های مهمی در سطح ملی و فراملی ایراد کرده است.

کیلت میلت نویسنده، مجسمه‌ساز و فیلم‌ساز فمینیست آمریکایی متولد ۱۴ سپتامبر ۱۹۳۴ در ایالت سنت پال امریکا ۶ سپتامبر ۲۰۱۷ درگذشت. کتاب سیاست جنسیتی وی از کتاب‌های مهم فمینیستی است و همچنین حضور در کارزار آزادی آنجلا دیویس فعال کمونیست حقوق مدنی از مهم‌ترین کارهای میلت است

تمام مصاحبه‌ها و نوشته‌ها را در مورد دکتر مبین خوانده بودم و ایشان گفته بود «مردم لطف کرده به من نام پدر جذامیان ایران را داده‌اند، نشاط هم مادر جذامیان است؛ اصلاً او را در آنجا "آنا" صدا می‌کردند.»... اما چرا نام نشاط وثوقی چندان که باید مطرح نشد. سؤالم را با دختر آن‌ها شهرزاد مبین در میان گذاشتم

ورا زاسولیچ (۱۹۱۹-۱۸۴۹) روشنفکر رادیکال و انقلابی کمونیست روسی است. او در خانواده‌ای فقیر در شهر میخائیلوفکا روسیه متولد شد. ورا زمانی که ۳ سال داشت، پدرش را از دست داد و مادرش که نمی‌توانست از او نگهداری کند، ورا را به بستگان مرفه خود سپرد. ورا پس از اتمام مدرسه به سنت پترزبورگ نقل ‌مکان کرد و به عنوان کارمند مشغول کار شد. او از طریق همکاری با جنبش نهیلیستی انقلابی سرگئی نچایف وارد فعالیت‌های سیاسی رادیکال شد. «هرگز هیچ چیز را لذت‌بخش‌تر از خدمت به انقلاب نیافتم. تا به امروز تنها رویای آن را در سر داشتم اما حالا دیگر دارم به خدمت این جریان درمی‌آیم.»

این کلمات بخشی از سخنان مستوره خانم افشار ارومی‌ در کنگره نسوان شرق است که در سال ۱۳۱۱ ه.ش با حضور نمایندگانی از کشورهای مشرق زمین در تهران برگزار شد. مستوره، زنی که بیش از هر چیز دغدغه تغییر قوانین به نفع زنان داشت، در سال ۱۲۵۹ ه.ش در ارومیه به دنیا آمد. وی دختر مجدالسلطنه افشار، از روشنفکران ارومیه و مادرش، دختر امامقلی میرزا ملک قاسمی از شخصیت‌های آزادیخواه آذربایجان بود. دوران کودکی را در تفلیس گذراند و زبان روسی را آموخت. سپس در استانبول، زبان ترکی و فرانسه را نیز فراگرفت.

خواهران من! اگر ما نتوانیم درباره این واقعیت ساده به توافق برسیم که مرد سفیدپوست ما را به چاله تاریک جهنمی کشیده است، درباره چه چیز دیگری می‌توانیم توافق کنیم؟ ما باید علیه اهریمن سفید متحد شویم. ما با همراهی یکدیگر ممکن است بر قدرت آمریکای سفید غلبه کنیم و خیزش را برای قدرت سیاه به ارمغان بیاوریم!

اِما با تراژدی میدان «هی مارکت[۵]» (که خاستگاه آن روز اول ماه مِی است) در ۱۸۸۶ به سمت آنارشیسم کشیده شد. پس از مهاجرت به نیویورک در حلقه‌های آنارشیستی فعال شد. او در اولین تور سخنرانی خود، خواهان سرنگونی کامل سرمایه‌داری شد. بعدها پس از مطالعه آثار «کروپتکین[۶]»، او عقایدش را به نحوی گسترش داد که مبارزه گسترده‌تر برای حقوق کارگران را در بربگیرد.

لوسی در سال ۱۸۸۶ عمیقاً درگیر مبارزات کارگری برای روزانه ۸ ساعت کار بود. در نشستی در سوم ماه می در میدان «هی مارکت» بمبی به سمت پلیس پرتاب شد که منجر به تیراندازی و مرگ ۷ افسر پلیس و چند غیرنظامی شد. آلبرت در میان آنارشیست‌هایی بود که در این حادثه شرکت داشتند. او علیرغم فقدان شواهد کافی، به مرگ محکوم شد. لوسی در طی سفرهای متعددی درباره این حکم سخنرانی کرد و خواستار اجرای عدالت در مورد همسرش شد اما اقداماتش بی‌فایده بود؛ آلبرت پارسونز و سه نفر دیگر در ۱۱ نوامبر ۱۸۹۷ اعدام شدند. لوسی تا پایان عمرش یاد و خاطره همسرش را گرامی داشت.

بیدارزنی: محترم اسکندری از موسسان جمعیت نسوان وطنخواه و ناشر نشریه جمعیت نسوان وطنخواه از پیشگامان جنبش زنان در ایران است. نام وی با نام جمعیت و مجله «جمعیت نسوان وطنخواه» پیوند خورده است. محترم اسکندری به روایت بدرالملوک بامداد در کتاب «زن ایرانی از انقلاب مشروطه تا انقلاب سفید»، در سال ۱۲۷۴ در تهران متولد شد. پدرش محمد علی …