تا قانون خانواده برابر: طي سال هاي اخير بارها در اخبار و مطبوعات با واژ ه ي اسيد پاشي و روايت زندگي قربانيان آن برخورد كرده ايم. در واقع اسیدپاشی یکی از شدیترین انواع خشونت[1] است که بیشتر علیه زنان[2] صورت گرفته و در مواردی نيز منجر به مرگ[3] قربانی مي شود.
در افغانستان، در دوران حکومت طالبان مدارس دخترانه تعطیل و اسیدپاشی بر صورت دختران مدرسه‌ای مرسوم شده بود. در بنگلادش اسیدپاشی معمولا شکلی از خشونت خانگی است و در ایران نيز تقریبا در حدود ۹۰درصد موارد اسیدپاشی، قربانیان زنان هستند. برخی از خواستگارانی که در روابط عاشقانه شکست می‌خورند با اسیدپاشی بر صورت زن مورد نظرشان (به قصد تخریب زیبایی وی) انتقام‌گیری می‌کنند. در كنار اين موضوع برخی از کارشناسان قوانین مربوط به اسیدپاشی را به اندازه کافی بازدارنده نمی‌دانند.
در اين راستا با دكتر رجبي جراح بيمارستان فارابي كه سالانه با تعداد زيادي از قربانيان اسيد پاشي روبرو مي باشد، به گفتگو نشسته ايم:
- امسال با چند مورد اسيدپاشي مواجه شده ايد و قربانیان بیشتر چه جنسیتی داشته اند؟
رجبي: امسال بيش از 20 مورد عمل جراحي در ارتباط با اسيدپاشي داشته ا م؛ كه البته حدود 60 درصد آنها زنان و حدود 40 درصد آنها مردان بوده اند.
- علت اين اسیدپاشی ها بيشتر چه بوده است؟
رجبي: بيشتر مواردي كه با آن مواجه بوده ايم مربوط به مسائل خانوادگي بوده است و البته چند مورد نيز به علت مسائل اقتصادي پيش آمده است. به خاطر مسائل اقتصادي درگيري بوجود آمده و اسيدپاشي صورت گرفته است. ولي بيشتر موارد همان طور که گفته شد مربوط به مسائل خانوادگي می باشد. در تمامی مواردی که در ارتباط با موضوع اسیدپاشی با آن روبرو می شویم به طور متوسط مجبوريم بر هر بيمار چهار یا پنج عمل جراحي انجام دهيم . اگر سوختگي درجه دو يا بيشتر باشد مشكلات و سختي‌هاي جراحي نيز بيشتر خواهد بود . بيش از 90 درصد از قربانیان بعضاً داراي درجه سوختگي بالاي دو هستند و عمدتا نيز پوست آنها از بين رفته و عمل پيوند بر روي آنها به سختي انجام مي‌شود.
* آیا امکان دارد، نمونه هایی از از موارد اسیدپاشی که در امسال به شما مراجعه داشته اند را توضیح دهید؟
رجبي: قرار است مادر و دختري كه حدود پنج ماه پيش از سوي پدر خانواده مورد اسيدپاشي قرار گرفته اند، تحت عمل جراحی قرار بگیرند. دختر سه ساله است و مادر 30 ساله و هر دو، چشم راستشان را كاملا در اين حمله از دست داده‌اند. آن ها بعد از پنج ماه به ما مراجعه كرده اند. همان طور كه گفتم اكثر موارد حمله‌هاي اسيدپاشي مربوط به دعواها و مشكلات خانوادگي می باشند. از جمله موارد ديگري كه اخيرا با آن روبرو بودم مادر و دختري هستند كه مورد حمله قرار گرفته اند. دختر 19 ساله جان خود را از دست داد و مادر نيز به شدت مجروح شده و يك چشم او كاملا از بين رفته و بدن او دچار سوختگي زيادي است.
*با توجه به اين موضوع و مثال‌هايي كه ذكر كرديد آیا مي‌توان اين نتيجه را گرفت كه اكثرا زنان از سوي مردان مورد حمله قرار گرفته‌اند و كمتر مردان مورد چنين حمله‌هايي قرار مي‌گيرند؟
رجبي: من با مواردي نيز روبرو بوده ام كه مردان مورد حمله قرار گرفته اند. بعضي از اين حملات توسط زنان عليه مردان و زنان عليه زنان صورت گرفته است. مثلا يك نمونه آن زنی ساكن تهران كه همسرش با زن دومي رابطه عاطفي برقرار كرده است و زن دوم با اسيد به زن اول حمله مي كند. يا در يكي از شهرستان ها موردي داشتيم كه یک مرد مورد حمله قرار گرفته بود و هر دو چشم خود را از دست داده بود یا پیرمردی مورد حمله اسیدپاشی یک موتورسوار قرار گرفته بود. همچنین در حادثه ای دیگر زنی که به تازگی بچه دار شده بود، در درگیری که با شوهرش داشته مورد اسیدپاشی قرار گرفته است
كساني كه مورد چنين حمله‌هاي قرار مي‌گيرند سال‌ها با آن درگير مي‌شوند و اگر درجه سوختگي آنها بالاتراز 2 باشد با مشكلات عديده‌اي روبرو مي‌شوند و كساني كه اقدام به چنين كارهايي مي‌كنند بعضا با مشكلات ناشي از اين موضوع و عاقبت اين امر آشنايي ندارند.
* باتوجه به اين كه شما در مورد اين پديده در كشورهاي ديگر نيز تحقيق كرده‌ايد آيا مي‌توانيد مثال‌هايي را نيز از كشورهاي ديگر ذكر كنيد؟
رجبي: تنها كشوري كه من غير از ايران در تحقيقات متوجه اسيدپاشي در آن شدم، كشور برزيل بود كه البته شدت آن از ايران كمتر است. در حالیکه ما در ايران با تعداد زيادي از اين مورد روبرو هستيم.
* آیا فردی که مورد اینگونه حملات قرار می گیرد، در هنگام مراجعه برای درمان از سوی سازمانهای خاصی حمایت می شود؟
رجبي: سازمان‌هاي خيريه و ان.جي.اوهايي حمايت‌هايي از اين بيماران را انجام مي‌دهند. البته این بیماران از سوی بیمارستان و کادر پزشکی نیز حمایت میشوند. و وقتي با چنين مراجعینی روبرو شوند به صورت اورژانسي كار را انجام مي‌دهند و تلاش مي‌كنند كه به قربانی كمك كنند.
* مردم در هنگام مواجهه با این حوادث، بهتر است چه اقداماتی را برای کمک به فرد قربانی انجام دهند؟
رجبي: البته قبل از پاسخگويي اين توضيح ضروري است كه تمامی موارد اسيدپاشي به صورت حمله نيست و بعضا به صورت سهوي نیز صورت مي گيرد. مثلا در باز كردن لوله‌هاي فاضلاب از اسيد استفاده مي شود و ممكن است در هنگام استفاده از اسيد اشتباهي صورت بگيرد و اتفاقي رخ دهد. بهترين كاري كه مردم هنگام مواجه با چنين موضوعي مي توانند انجام دهند اين است كه بلافاصله محله سوختگي را با آب سرد بشورند تا غلظت اسيد پايين بيايد ودر ادامه از وازلين استفاده كنند. بر محل سوختگی وازلین مالیده شود و از پانسمان خشك خودداري كنند. پس از آن بلافاصله بيمار را به بيمارستان‌هايي كه مختص اين موضوع می باشند، منتقل كنند. مثلا بيمارستان شهيد مطهري يا اگر مربوط به چشم باشد به بيمارستان فارابي منتقل كنند و اكيدا تاكيد مي‌كنم به بيمارستان‌هايي كه تخصصي در اين مورد ندارند مراجعه نكنند چرا كه باعث مي‌شود درمان يا ناقص صورت بگيرد و يا اين كه روند آن بسيار طولاني باشد.
* از وقتی که در اختیار ما قرار دادید، متشکرم.
[1] – [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA->http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA]
[2] – [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86->http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86]
[3] – [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86->http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86]